Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός φυτών με σπόρους

Ο πιο διαδεδομένος τρόπος πολλαπλασιασμού των φυτών στη φύση είναι με σπόρο που πέφτει στο χώμα για να φυτρώσει ή μεταφέρεται μακριά με τον αέρα, το νερό και τα πουλιά. Σπόροι, σπόρια, σπέρματα ή κουκούτσια όπως αποκαλούνται στα περισσότερα φρούτα.

Ο πολλαπλασιασμός των φυτών με σπόρο συναντάται στα περισσότερα φυτά, στα λαχανικά, στα καλλωπιστικά φυτά, στα αρωματικά φυτά και στα καρποφόρα δέντρα. Μας βοηθά να διατηρήσουμε αγαπημένες ποικιλίες φυτών και παράλληλα να μειώσουμε το κόστος δημιουργίας φυτών.

Οι σπόροι είναι αποτέλεσμα της επικονίασης των ανθέων των φυτών στην οποία συμμετέχουν τόσο τα θηλυκά και όσο και τα αρσενικά μέρη. Κατά τη γονιμοποίηση, ορισμένα χαρακτηριστικά του νέου φυτού που θα προκύψει μπορεί να διαφέρουν σε σχέση με τα φυτά από τα οποία προήλθε ο σπόρος.

Κάθε σπόρος, περιέχει μέσα του το έμβρυο που θα φυτρώσει όταν βρεθεί σε κατάλληλες συνθήκες υγρασίας, θερμοκρασίας και οξυγόνου. Το ενδοσπέρμιο και οι κοτυληδόνες του σπόρου περιέχουν τα θρεπτικά στοιχεία που βοηθούν το έμβρυο να αναπτυχθεί στα αρχικά στάδια μέχρι να δημιουργήσει ριζικό σύστημα και φύλλα.

Ανάλογα το φυτό και την καλλιέργεια, μπορεί να υπάρχουν πιο αποτελεσματικοί, πιο εύκολοι ή πιο γρήγοροι τρόποι πολλαπλασιασμού όπως ο πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα, ο πολλαπλασιασμός με καταβολάδες, ο πολλαπλασιασμός με παραφυάδες, ο πολλαπλασιασμός με διαίρεση φυτών καθώς και το μπόλιασμα των δέντρων, η παραδοσιακή μέθοδος του πολλαπλασιασμού με εμβολιασμό.

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικές πληροφορίες για τη συλλογή και την αποθήκευση των σπόρων, τι προσέχουμε για το φύτρωμα των σπόρων, πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα σπόρο να φυτρώσει, καθώς και χρήσιμες συμβουλές για να φτιάξουμε ζωηρά και υγιή φυτά στον κήπο και σε γλάστρα.

1. Πώς συλλέγουμε και αποθηκεύουμε τους σπόρους των φυτών;

Για τη συλλογή των σπόρων από τα φυτά που θέλουμε να πολλαπλασιάσουμε και την αποθήκευση τους μέχρι να τους φυτέψουμε, ακολουθούμε τα εξής βήματα:

• Από τα φυτά που θέλουμε να πολλαπλασιάσουμε, μαζεύουμε τους σπόρους των ανθέων ή των καρπών και των φρούτων αφού έχουν ωριμάσει ή ξεραθεί.
• Για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε τους σπόρους χωρίς να βλαστήσουν ή να σαπίσουν, πρέπει να χάσουν την υγρασία τους. Αφήνουμε, λοιπόν, τους σπόρους πάνω σε απορροφητικό χαρτί για να στεγνώσουν πριν τους αποθηκεύσουμε.
• Φυλάμε τους σπόρους σε γυάλινα βάζα, σε αλουμινένια κουτιά ή σε ειδικά νάιλον σακουλάκια που κλείνουν αεροστεγώς για να μην έρχονται σε επαφή με τον αέρα.
• Τοποθετούμε στα βάζα ή τα κουτιά λίγο ρύζι για να απορροφήσει πιθανή υγρασία που υπάρχει ώστε να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα φυτρώσουν οι σπόροι.
• Σημειώνουμε με αυτοκόλλητη ετικέτα το είδος και την ποικιλία του φυτού, την τοποθεσία, καθώς και την ημερομηνία που συλλέξαμε τον σπόρο.
• Aποθηκεύουμε τους σπόρους σε ένα σκοτεινό χώρο, χωρίς υγρασία και με χαμηλή θερμοκρασία ή σε ψυγείο μέχρι να χρειαστεί να τους φυτέψουμε.

View this post on Instagram

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou)

2. Πόσο χρόνο θέλουν οι σπόροι για να βλαστήσουν;

Το φύτρωμα του σπόρου εξαρτάται από το είδος και την ποικιλία του. Κάποιοι σπόροι φυτρώνουν σε λίγες μέρες όπως ο σπόρος της ρόκας, κάποιοι σπόροι όπως της πιπεριάς σε 1-2 εβδομάδες, ενώ για κάποιους σπόρους όπως ο σπόρος του πεύκου ή του κέδρου απαιτούνται αρκετοί μήνες μέχρι να βλαστήσουν για να δώσουν καινούρια φυτά.

View this post on Instagram

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou)

3. Γιατί ορισμένοι σπόροι δε φυτρώνουν;

Κάθε σπόρος χρειάζεται συγκεκριμένη υγρασία στο έδαφος, οξυγόνο και θερμοκρασία για να σπάσει ο λήθαργος του σπόρου και να φυτρώσει γρήγορα. Πολλές φορές οι σπόροι δεν φυτρώνουν ή καθυστερούν να φυτρώσουν λόγω διαφόρων αιτιών όπως απουσία υγρασίας, υπερβολική υγρασίας, χαμηλές θερμοκρασίες και μεγάλο βάθος φύτευσης.

4. Πώς βοηθάμε τους σπόρους των φυτών να φυτρώσουν;

Ενισχύοντας την είσοδο υγρασίας και οξυγόνου από το περίβλημα του σπόρου προς το εσωτερικό ώστε να βλαστήσει το έμβρυο και να φυτρώσει πιο γρήγορα. Ορισμένες τεχνικές που χρησιμοποιούμε για να βγάλουμε τους σπόρους από τον λήθαργο είναι οι εξής:

α) Κόβουμε τον σπόρους στην άκρη, με ένα κοφτερό μαχαίρι προσέχοντας μην καταστρέψουμε το έμβρυο.

β) Ξύνουμε τους σπόρους με ένα γυαλόχαρτο για να μειώσουμε το πάχος του περιβλήματος.

γ) Θερμαίνουμε τους σπόρους στους 70°C και τους αφήνουμε στο νερό για 12 ώρες και μετά τους φυτεύουμε.

δ) Βάζουμε τους σπόρους σε ένα βρεγμένο πανάκι για 24 ώρες πριν τους φυτέψουμε.

ε) Βάζουμε τους σπόρους μέσα στην κατάψυξη για 2 μήνες και στην συνέχεια τους φυτεύουμε σε υπόστρωμα υγρής άμμου.

5. Πώς φυτεύουμε τους σπόρους για να φτιάξουμε καινούρια φυτά;

Ο πολλαπλασιασμός των φυτών με σπόρους μπορεί να γίνει είτε με απευθείας σπορά στο χωράφι, είτε με σπορά σε σπορείο και μόλις εξελιχτεί σε νεαρό φυτό τότε τον μεταφυτεύουμε στο έδαφος.

Για τη φύτευση των σπόρων ώστε να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά, ακολουθούμε τα εξής βήματα:

• Φυτεύουμε τους σπόρους την κατάλληλη εποχή, συνήθως άνοιξη και φθινόπωρο, ώστε οι συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας να είναι ευνοϊκές για το φύτρωμα του σπόρου και την ανάπτυξη των φυτών.
• Για να φυτρώσουν εύκολα και να μπορέσει να αναπτυχθεί το ριζικό σύστημα των νέων φυτών, εξασφαλίζουμε αφράτο χώμα στον κήπο ή υψηλής ποιότητας φυτόχωμα στις γλάστρες που φυτεύουμε τους σπόρους.
• Τοποθετούμε τους σπόρους μέσα στο χώμα σε βάθος που αντιστοιχεί σε 2-3 φορές τη διάμετρο του σπόρου του φυτού.
• Ποτίζουμε προσεκτικά το χώμα αποφεύγοντας την υπερβολική υγρασία, καθώς υπάρχει κίνδυνος να σαπίσουν οι σπόροι και να μην βλαστήσουν.
• Αν έχουμε φυτέψει τους σπόρους σε γλάστρες φυτωρίου, αφού φυτρώσουν οι σπόροι, μεταφέρουμε σταδιακά τις γλάστρες σε σημείο με αρκετό φωτισμό για να εξασφαλίσουμε ζωηρά και υγιή φυτά.

6. Κι ένα μυστικό για τον πολλαπλασιασμό των φυτών με σπόρους

Ο πολλαπλασιασμός των φυτών με τα κουκούτσια (σπόρους) δεν δίνει φυτά όμοια με την ποικιλία του καρπού από τον οποίο πήραμε τον σπόρο και φυτέψαμε. Το γεγονός αυτό μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα ειδικά για τα καρποφόρα δέντρα και θα χρειαστεί σε κάποιο στάδιο ανάπτυξης να τα εμβολιάσουμε με την επιθυμητή ποικιλία.