9 μυστικά για τη φροντίδα του χρυσάνθεμου
Χρυσάνθεμο, ένα πολυετές φυτό με πλούσια ανθοφορία και πανέμορφα άνθη που μοιάζουν με μαργαρίτες σε υπέροχα χρώματα.
Τα χρυσάνθεμα αποτελούν από τα πιο δημοφιλή λουλούδια που ανθίζουν την εποχή του φθινοπώρου και ανήκουν στην ίδια οικογένεια με άλλα αγαπημένα λουλούδια όπως η διμορφοθήκη, το αργυράνθεμο, το αστεράκι, ο κατιφές και η ζέρμπερα.
Το χρυσάνθεμο κατάγεται από τη Νοτιοανατολική Ασία και την Κίνα. Στη χώρα μας, είναι γνωστό και με την ονομασία αγιοδημητριάτικο ή αγιοδημητράκι, λόγω της εποχής ανθοφορίας του που συμπίπτει με την γιορτή του Αγίου Δημητρίου.
Αντίστοιχα, στην Κύπρο τα χρυσάνθεμα ονομάζονται και οκτωβρούδες, καθώς μας χαρίζουν τα περισσότερα λουλούδια τους μέσα στον Οκτώβριο.
Τα χρυσάνθεμα ταιριάζουν σε κάθε σπίτι και αποτελούν μία διαχρονική και αγαπημένη επιλογή για να φυτέψουμε στον κήπο, καθώς επίσης σε γλάστρες στην αυλή και στο μπαλκόνι.
Τα εντυπωσιακά λουλούδια και η μεγάλη διάρκεια της ανθοφορίας τους αποτελούν το δυνατό τους σημείο. Συχνά τα συναντάμε και στολισμένα σε βάζο, χαρίζοντας χρώμα και αισιοδοξία στο σαλόνι ή στο γραφείο.
Ας δούμε αναλυτικά ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες χρυσάνθεμου και τι φροντίδα χρειάζονται για να μας χαρίσουν πολλά υπέροχα λουλούδια με έντονα χρώματα στον κήπο και σε γλάστρα στο μπαλκόνι.
1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες χρυσάνθεμου;
Υπάρχουν αναρίθμητες ποικιλίες και είδη χρυσάνθεμων, τόσο άγριες που φυτρώνουν στην εξοχή, όσο και καλλιεργούμενες που διαφέρουν ανάλογα το χρώμα, το σχήμα λουλουδιού, το ύψος και την εποχή ανθοφορίας τους.
Μια βασική κατηγοριοποίηση στην αναζήτηση ποικιλιών χρυσάνθεμου για να φυτέψουμε είναι η εξής:
- Ποικιλίες χρυσάνθεμου ανάλογα με το χρώμα των λουλουδιών: Υπάρχουν πολλές ποικιλίες χρυσάνθεμου με διάφορα χρώματα λουλουδιών σε αποχρώσεις του άσπρου, κίτρινου, κόκκινου, πορτοκαλί, ροζ και μωβ καθώς και ποικιλίες χρυσάνθεμου που τα λουλούδια τους παρουσιάζουν εντυπωσιακές διχρωμίες και τριχρωμίες.
- Ποικιλίες χρυσάνθεμου ανάλογα το σχήμα λουλουδιού: Θα συναντήσουμε ποικιλίες χρυσάνθεμου με λουλούδια σε σχήμα που θυμίζει την κλασική μαργαρίτα, άλλες ποικιλίες σε στρογγυλό φουντωτό σχήμα πομ-πον ή ακόμα με λουλούδια που έχουν μακριά και λεπτά πέταλα που μοιάζουν με πόδια αράχνης.
- Ποικιλίες χρυσάνθεμου ανάλογα την εποχή ανθοφορίας: Ανάλογα την εποχή της ανθοφορίας τους, τα χρυσάνθεμα διακρίνονται σε πρώιμες ποικιλίες που ανθίζουν από τα μέσα του καλοκαιριού και όψιμες ποικιλίες που ανθίζουν μέχρι και τα τέλη της άνοιξης. Η διάρκεια της ανθοφορίας του χρυσάνθεμου εξαρτάται από την ποικιλία και από την περιοχή που το έχουμε φυτέψει.
- Ποικιλίες χρυσάνθεμου ανάλογα το ύψος τους: Διακρίνουμε τις χαμηλές ποικιλίες χρυσάνθεμων που φέρουν μεγαλύτερα άνθη με διάμετρο μέχρι 10 εκατοστών, οι οποίες είναι ιδανικές για φύτευση σε μικρές γλάστρες και ζαρντινιέρες. Αντίθετα, τα ψηλά χρυσάνθεμα τα οποία γίνονται “φουσκωτά” σε σχήμα μπάλας και διαθέτουν πολλά μικρά άνθη, φυτεύονται συνήθως στον κήπο.
- Εδώδιμες ποικιλίες χρυσάνθεμου: Στην Κίνα από όπου κατάγεται το χρυσάνθεμο, εκτός από καλλωπιστικές ποικιλίες, υπάρχουν και ποικιλίες με βρώσιμα λουλούδια που τρώγονται. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ποικιλίες χρυσάνθεμου των οποίων οι βλαστοί τρώγονται σε σαλάτες, ενώ τα άνθη τους γίνονται ρόφημα, το διάσημο τσάι χρυσάνθεμων.
View this post on Instagram
2. Τι συνθήκες χρειάζονται τα χρυσάνθεμα για να δώσουν πλούσια ανθοφορία;
Τα χρυσάνθεμα προτιμούν σχετικά ηλιόλουστες ή πολύ φωτεινές θέσεις για να μας χαρίσουν πλούσια ανθοφορίες.
Για την φύτευση του χρυσάνθεμου επιλέγουμε προφυλαγμένα μέρη από έντονη παγωνιά και δυνατούς ανέμους, καθώς υπάρχει σημαντικός κίνδυνος να σπάσουν οι ανθοφόροι βλαστοί, ειδικά των ψηλών ποικιλιών.
Αν και τα χρυσάνθεμα μπορούν να φυτευτούν και να αναπτυχθούν σε όλους τους τύπους των εδαφών ευδοκιμούν και δίνουν περισσότερα λουλούδια όταν φυτεύονται σε πλούσιο γόνιμο χώμα.
Πάντως, το χώμα που θα φυτευτεί χρειάζεται να είναι και αρκετά αφράτο για να εξασφαλίζει καλή αποστράγγιση του νερού, ώστε να αναπτύσσονται ομαλά οι ρίζες του χρυσάνθεμου.
3. Πώς φυτεύουμε το χρυσάνθεμο σε γλάστρα στο μπαλκόνι;
Για τη φύτευση του χρυσάνθεμου σε γλάστρα, προτιμάμε χαμηλές ποικιλίες χρυσάνθεμου που έχουν πιο συμπαγή μορφή, κατάλληλες ακόμα και για τα πιο ψηλά και εκτεθειμένα μπαλκόνια που επικρατούν δυνατοί άνεμοι.
Σε κάθε περίπτωση, προτιμούμε να τοποθετούμε τα χρυσάνθεμα στο μπαλόνι μας σε σημεία με δυτικό ή ανατολικό προσανατολισμό.
Ανάλογα την ποικιλία και το μέγεθος του χρυσάνθεμου, επιλέγουμε γλάστρες, πήλινες ή πλαστικές, διαμέτρου και ύψους 20-30 εκατοστών που να διαθέτουν τρύπες στη βάση για να απομακρύνεται το περιττό νερό όταν ποτίζουμε.
Η φύτευση του χρυσάνθεμου είναι καλό να γίνεται κατά το σούρουπο και όχι τις μεσημεριανές ώρες, για να αποφύγουμε στρεσάρισμα στο φυτό που μπορεί να οδηγήσει στο να μαραθούν τα φύλλα και τα λουλούδια του.
Κατά τη μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα, επιλέγουμε φυτόχωμα γενικής χρήσης, εμπλουτισμένο με θρεπτικά συστατικά που να εξασφαλίζει παράλληλα και καλή αποστράγγιση.
Εναλλακτικά, οι πιο έμπειροι στην κηπουρική, μπορούν να φτιάξουμε μία δικιά τους συνταγή για τη φύτευση των χρυσάνθεμων χρησιμοποιώντας επιφανειακό κηπόχωμα (χώμα από τον κήπο), τύρφη και περλίτη σε αναλογία 3:2:1.
Κατά τη μεταφύτευση του χρυσάνθεμου, προσέχουμε να διατηρούμε ακέραιη την μπάλα χώματος με τις ρίζες, προκειμένου να μη ζορίσουμε το φυτό και να ανοίξουν τα λουλούδια του στη συνέχεια.
Αν η μπάλα χώματος είναι ασφυκτικά γεμάτη με ρίζες μέσα στη γλάστρα, σπάμε ελαφρώς μερικά περιφερειακά ριζικά τριχίδια, ώστε να ανανεωθεί το ριζικό σύστημα και να μπορεί να απορροφήσει καλύτερα νερό και θρεπτικά στοιχεία.
4. Πόσο συχνά χρειάζονται πότισμα τα χρυσάνθεμα;
Τα χρυσάνθεμα έχουν σημαντικές απαιτήσεις σε νερό για να εμφανίσουν ζωηρή βλάστηση και πλούσια ανθοφορία. Ποτίζoυμε 2 φορές την βδομάδα, την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου.
Τα χρυσάνθεμα θέλουν συχνότερο πότισμα, κάθε 2 μέρες, τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, ειδικά σε συνθήκες καύσωνα, καθώς και κατά την περίοδο μετά τον σχηματισμό των μπουμπουκιών.
Το υπερβολικό πότισμα σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να δημιουργήσει σαπίσματα στη ρίζα και ξηράνσεις λόγω ανάπτυξης ασθενειών.
Επίσης, όταν ποτίζουμε τα χρυσάνθεμα, προσέχουμε να μη βρέχουμε τα φύλλα τους για να αποφύγουμε την προσβολή από διάφορες μυκητολογικές ασθένειες όπως το ωίδιο και η σκωρίαση.
5. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στα χρυσάνθεμα;
Το χρυσάνθεμο έχει σημαντικές απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά και λίπασμα για να μας δώσει πολλά λουλούδια και μεγάλης διάρκειας ανθοφορία.
Για χρυσάνθεμα που έχουμε φυτέψει στον κήπο, προσθέτουμε 1 κουταλιά της σούπας πλήρους κοκκώδους λιπάσμτος, μία φορά το μήνα από τα μέσα της άνοιξης μέχρι τα μέσα φθινοπώρου.
Για τα χρυσάνθεμα που έχουμε σε γλάστρες, κάνουμε διαφορετική λίπανση. Χρησιμοποιούμε πλήρες υγρό λίπασμα ανθοφορίας ξεκινώντας 2 εβδομάδες μετά την μεταφύτευση και επαναλαμβάνοντας κάθε 2-3 εβδομάδες από τα τέλη της άνοιξης μέχρι τα τέλη φθινοπώρου.
6. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν τα χρυσάνθεμα;
Σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, τα χρυσάνθεμα μπορούν να προσβληθούν από την ασθένεια του ωιδίου που προκαλεί άσπρισμα στα φύλλα και της σκωρίασης που προκαλεί πορτοκαλί-καφέ κηλίδες.
Προληπτικά, μπορούμε να ψεκάσουμε κάθε 2 εβδομάδες τα φυτά με αυτοσχέδιο σκεύασμα διαλύοντας 1 κουταλιά του γλυκού μαγειρική σόδα σε 2 λίτρα νερό ενώ για έντονη προσβολή, ψεκάζουμε με βρέξιμο θειάφι που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.
Για να αντιμετωπίσουμε την μελίγκρα και από την κάμπια που προσβάλλει το φύλλωμα των χρυσάνθεμων, ψεκάζουμε προληπτικά με φυσικό διάλυμα ανακατεύοντας 1 κουταλιά της σούπας τριμμένο πράσινο σαπούνι σε 1 λίτρο νερό.
Σε περιπτώσεις έντονης προσβολής, ψεκάζουμε τα φυτά μας με βιολογικό σκεύασμα φυσικής πυρεθρίνης ή θερινού πολτού.
7. Τι κλάδεμα χρειάζεται το χρυσάνθεμο;
Τα χρυσάνθεμα έχουν ανάγκη από κλάδεμα κάθε χρόνο όταν όλα τα λουλούδια τους έχουν μαραθεί. Αφαιρούμε τα χαμηλά φύλλα που έχουν ξεραθεί και κόβουμε τις κορυφές λίγο πάνω από το σημείο που διακλαδώνεται ο κεντρικός μίσχος.
Τα χρυσάνθεμα, μετά το κλάδεμα, σύντομα εμφανίζουν νέα κλαδιά, αλλά και αρκετές παραφυάδες με δικές του ρίζες.
Κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας του χρυσάνθεμου, είναι απαραίτητο να αφαιρούμε τα λουλούδια που ολοκληρώνουν την ανθοφορία τους και ξεραίνονται. Αυτό γίνεται όχι μόνο για να φαίνεται πιο όμορφο το φυτό μας αλλά και για να το βοηθήσουμε να σχηματίσει καινούρια λουλούδια το επόμενο διάστημα.
8. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός του χρυσάνθεμου;
Για να δημιουργήσουμε νέα φυτά χρυσάνθεμου εύκολα και οικονομικά, μπορούμε να ακολουθήσουμε 3 βασικούς τρόπους, κάνοντας α) πολλαπλασιασμό με μοσχεύματα, β) πολλαπλασιασμό με σπόρους και γ) πολλαπλασιασμό με διαίρεση των ριζωμάτων.
Ας δούμε αναλυτικά τη διαδικασία και τα πλεονεκτήματα που έχει κάθε μέθοδος πολλαπλασιασμού.
α) Πολλαπλασιασμός χρυσάνθεμου με σπόρο: Το χρυσάνθεμο μπορεί να πολλαπλασιαστεί με σπόρο που φυτεύεται στις αρχές της άνοιξης ή σε σπορείο στα τέλη του χειμώνα. Τα χρυσάνθεμα που δημιουργούνται από σπόρο θα ανθίσουν την επόμενη χρονιά της φύτευσης, ωστόσο δεν είμαστε σίγουροι ότι θα δώσουν το ίδιο χρώμα λουλουδιού με αυτό από το οποίο προήλθε ο σπόρος. Η μεταφύτευση των καινούριων φυτών του χρυσάνθεμου σε μεγαλύτερη γλάστρα ή απευθείας στο χώμα γίνεται όταν αποκτήσουν ύψος 20-25 εκατοστών.
β) Πολλαπλασιασμός χρυσάνθεμου με μοσχεύματα: Ο πολλαπλασιασμός του χρυσάνθεμου με μοσχεύματα είναι ο πιο γρήγορος τρόπος για να πάρουμε καινούρια ανθισμένα φυτά μέσα σε λίγους μήνες. Την περίοδο της άνοιξης ή του καλοκαιριού, κόβουμε τμήματα βλαστών μήκους περίπου 10 εκατοστών από την κορυφαία βλάστηση του μητρικού φυτού και τα φυτεύουμε σε γλάστρες φυτωρίου που περιέχουν τύρφη και περλίτη σε αναλογία 1:1. Διατηρούμε τα φυτά σε δροσερό περιβάλλον μέχρι να ριζώσουν και να μεταφυτευτούν στην οριστική τους θέση. Η χρήση ορμόνης ριζοβολίας βοηθά στην εξασφάλισης μεγαλύτερης επιτυχίας στον πολλαπλασιασμό.
γ) Πολλαπλασιασμός χρυσάνθεμου με διαίρεση ριζωμάτων: Ένας πολύ πρακτικός τρόπος δημιουργίας καινούργιων φυτών χρυσάνθεμου, ειδικά όταν είναι φυτεμένα σε γλάστρες, είναι και η μέθοδος της διαίρεσης ριζωμάτων. Όταν τα χρυσάνθεμα αποκτήσουν ύψος 10-15 εκατοστών κατά την περίοδο της άνοιξης, τα αποκόπτουμε από το μητρικό φυτό, χωρίζοντας τη μπάλα του χώματος με τα ριζώματα τους σε δύο μέρη. Αφού τα κορφολογήσουμε μπορούμε να τα φυτέψουμε σε νέες γλάστρες και να δημιουργήσουμε καινούργια φυτά που θα μας χαρίσουν τα δικά τους υπέροχα άνθη το επόμενο φθινόπωρο.
View this post on Instagram
9. Κι ένα τελευταίο μυστικό για το χρυσάνθεμο
Από ένα είδος χρυσάνθεμου, το πύρεθρο, βγαίνει μία ουσία η φυσική πυρεθρίνη, γνωστή και ως φυσικό πύρεθρο, που χρησιμοποιείται ως οικολογικό εντομοκτόνο στον κήπο. Η χρήση του φυσικού πύρεθρου εφαρμόζεται για να αντιμετωπίσουμε τις βρωμούσες, την μελίγκρα, τις κάμπιες και την ψώρα των φυτών (κοκκοειδή).
Γειά σας, αγοράσα περσυ 2 χρυσανθεμα το ένα μετά την ανθοφόρα το κλάδεψα αλλά δεν πέταξε την άνοιξη το 2 άνθισε φέτος για δεύτερη φορά αλλά τα λουλούδια δεν είναι ωραία όπως περσυ, είναι λιγότερο όμορφα σαν διαφορετικά κάπως, γιατί δεν βγήκανε ίδια με τα περσινά? και εξετιας αυτού θέλω να πάρω φέτος 2 καινούργια αλλά σκέφτομαι ότι του χρόνου δεν θα βγουν ίδια, κάτι που δεν θυμάμαι να γινότανε πριν χρόνια που είχε η μητέρα μου και έβγαιναν κάθε έτος ίδια. γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό?
Τα καλλωπιστικά φυτά που προέρχονται από φυτώρια έχουν πλούσια ανθοφορία λόγω της έντονης λίπανσης και των καλών συνθηκών μέσα σε θερμοκήπια, ενώ στη συνέχεια αφού περάσει η πρώτη χρονιά έχουν πιο μειωμένη ανθοφορία.
Γεια σας! Αγόρασα χρυσάνθεμα τα οποία μεταφύτευσα. Είχαν πλούσια ανθοφορία και όταν μαράθηκαν τα άνθη τα έκοψα. Τώρα τα νέα μπουμπούκια πριν ανοίξουν ξερένονται. Γιατί συμβαίνει αυτο; Η γλάστρα είναι σε ανατολικό μπαλκόνι αλλά το φυτό δεν το χτυπάει απευθείας ήλιος.
Απέφυγε το υπερβολικό πότισμα, πρόσθεσε υγρό λίπασμα ανθοφορίας και ψέκασε τα χρυσάνθεμα με σκεύασμα χαλκού.
Έχω χρυσανθεμα για δεύτερο χρόνο που εγινανπαρα πολύ ψηλά πάνω από 1 μέτρο ύψος έχουν ανθίσει με πολλά μικρά λουλουδάκια. Είναι φυσιολογικό το ύψος αυτό ;
Είναι φυσιολογικό να αναπτυχθούν ψηλά, ειδικά αν είναι σε σημείο που δεν έχει πολλή ηλιοφάνεια. Σε κάθε περίπτωση, μετά το τέλος της ανθοφορίας τους, μέσα στην άνοιξη κάνε ένα κλάδεμα από χαμηλά των βλαστών.
Καλησπέρα έχω μια γαρδένια η οποία έχει αδυνατίσει πολύ στα φύλλωμα της και ιδη τα περισσότερα φύλλα της έγιναν καφέ σκούρο σαν να ξεραινεται τι με συμβουλευεται να κάνω ώστε να την σώσω?
Ψέκασε με χαλκό το φύλλωμα της γαρδένιας και αφαίρεσε το ξερό φύλλωμα.
Το χρυσάνθεμο σε γλάστρα μετά το κλάδεμα του χειμώνα έβγαλε νέα ζωηρή βλάστηση. Την τελευταία εβδομάδα ασπρίζουν κάποια φύλλα .Το ψέκασα με διάλυμα πράσινου σαπουνιού με οινόπνευμα και τώρα αρχίζουν τα φύλλα να ξεραίνονται. Να το κλαδέψω ξανά ή δεν κάνει αυτή την εποχή. Τι μπορώ να κάνω για να το σώσω;;;
Το άσπρισμα στα φύλλα οφείλεται πιθανότατα σε ασθένεια του ωιδίου και πρέπει να το ψεκάσεις με σκεύασμα θειαφιού αφού αφαιρέσεις τα ξεραμένα κομμάτια.
Καλησπέρα, το χρυσάνθεμό μου, φυτεμένο σε γλάστρα σε ανατολικό μπαλκόνι, μετά από πλούσια ανθοφορία έχει απανθίσει και έχει αρκετά ξερά. Διαβάζω ότι μετά την ανθοφορία ενδείκνυται καθάρισμα/ κλάδεμα. Όμως αυτή την εποχή (τέλη Δεκέμβρη) που απανθισε το δικό μου, φοβάμαι να το κλαδέψω λόγω της παγωνιάς! Να περιμένω ως τα τέλη Φλεβάρη ή να το κάνω τώρα; Αυτή την απορία την έχω και για αλλά φυτά στα οποία αναφέρετε καθάρισμα/ κλάδεμα μετά την ανθοφορία και αυτό τυγχάνει να είναι βαρύς χειμώνας. Αν μπορείτε να μας διαφωτίσετε λίγο για το αν υπάρχει κάποιος κανόνας να το σκεφτόμαστε. Σας ευχαριστώ πολύ!
Καλησπέρα. Το κλάδεμα καλό είναι να γίνεται μετά το τέλος του χειμώνα σε αειθαλή καλλωπιστικά φυτά αφού περάσουν οι παγωνιές.
Καλησπέρα !
Σήμερα γιορτή του Αγίου Δημητρίου αγόρασα 5 χρυσάνθεμα και θέλω να τα φυτέψω κατευθείαν στο κήπο είναι μισό ανοιχτά τα λουλούδια . Να τα φυτέψω η θα ζοριστούν ?
Καλησπέρα Κλέιντι. Μπορείς να κάνεις την μεταφύτευση άμεσα του χρυσάνθεμου, ειδικά αν είναι σε μικρή γλάστρα και δυσκολεύεται το φυτό. Φρόντισε να ποτίσεις άμεσα μόλις το φυτέψεις.
Καλησπέρα , αγόρασα πριν από μία έβδομαδα ένα χρυσάνθεμο και το εκανα μεταφύτευση 2 -3 μέρες μετά. Αλλά από την ημέρα που μεταφυτευτηκε ,ζάρωσε τελείως .. τον μετακίνησα σε πιο ηλιόλουστη θέση αλλά δεν έχω δει ακόμα διαφορά… Στεναχωριέμαι πάρα πολύ …..
Καλημέρα Μιχαέλα. Λόγω της πλούσιας ανθοφορίας, τα χρυσάνθεμα μπορεί να στρεσαριστούν κατά την μεταφύτευση. Καλό είναι να προσθέτουμε υγρό λίπασμα φυκιών κατά την μεταφύτευση.
Σχετικά με τα χρυσάνθεμα, έχω βάλει πέντε φυτά κατευθείαν στο έδαφος, όχι σε γλάστρα, ένα τεσσάρων-πέντε χρονών, τα άλλα φετινά. Το παλιό ζωηρό με διάμετρο μισό μέτρο, τα άλλα μικρούλια ακόμα. Τα κόβω πολύ χαμηλά, ειδικά το πιο παλιό για να ανανεώσω τη βλάστηση ή μόνο ότι έχει ξεραθεί (αν και πρακτικά σχεδόν όλο το υπέργειο τμήμα είναι ξερό);
Καλησπέρα Βαγγέλη. Κλαδεύεις τα χρυσάνθεμα αρκετά χαμηλά μετά το τέλος της ανθοφορίας τους, στα τέλη του χειμώνα για να αναβλαστήσουν αφαιρώντας προφανώς και όλα τα ξερά κλαδιά τους.