Βόριο, τι προσφέρει ως λίπασμα σε φυτά και καλλιέργειες

To βόριο (Β) είναι ένα από τα πιο σημαντικά ιχνοστοιχεία που χρειάζονται τα φυτά για να έχουν πλούσια ανθοφορία, επιτυχημένη καρπόδεση και καλή παραγωγή. Κι όταν λέμε “ιχνοστοιχεία”, εννοούμε θρεπτικά στοιχεία που έχουν ανάγκη τα φυτά σε μικρές ποσότητες. Μαζί με το βόριο, σε αυτή την κατηγορία ανήκουν ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, ο χαλκός, το μαγγάνιο και το μολυβδένιο.

To βόριο είναι απαραίτητο στοιχείο στα φυτά για την ανάπτυξη και την καρποφορία τους, καθώς διευκολύνει τη μεταφορά των σακχάρων μέσω των μεμβρανών και παράλληλα συμμετέχει στο μεταβολισμό των νουκλεϊκών οξέων. Η προσθήκη του βορίου στο έδαφος γίνεται με τη μορφή κοκκώδους ή κρυσταλλικού λιπάσματος. Στην αγορά, υπάρχουν αρκετά μικτά λιπάσματα που μαζί με τα κύρια στοιχεία λίπανσης (άζωτο, φώσφορος και κάλιο) περιέχουν και μικρή ποσότητα βορίου.

Το βόριο κινείται δύσκολα μέσα στο έδαφος και ως αποτελέσμα τα φυτά συχνά παρουσιάζουν έλλειψη, ακόμα και όταν έχουμε προσθέσει λίπασμα με βόριο στο έδαφος. Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να το αντιμετωπίσουμε, είναι να ψεκάσουμε το φύλλωμα των φυτών με διαφυλλικά λιπάσματα βορίου που προσφέρουν άμεση απορρόφηση. Σε κάθε περίπτωση, για να επιλέξουμε την κατάλληλη λίπανση, είναι σημαντικό να κάνουμε ανάλυση του εδάφους και των φύλλων των φυτών για να προσδιορίζουμε με ακρίβεια τις ανάγκες που έχει καλλιέργεια μας τόσο σε βόριο όσο και σε άλλα θρεπτικά συστατικά.

Ας δούμε αναλυτικά τι προσφέρει το βόριο στα φυτά και τις καλλιέργειες, ποια συμπτώματα εμφανίζει η έλλειψη βορίου και τι προβλήματα δημιουργεί, καθώς και ποια λιπάσματα βορίου πρέπει να επιλέξουμε για τα φυτά μας ώστε να εξασφαλίσουμε υγιή βλάστηση, πλούσια ανθοφορία και καλή καρποφορία.

1. Τι προσφέρει το βόριο στα φυτά;

Το βόριο είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για τον μεταβολισμό των φυτών και στο σχηματισμό των κυτταρικών τοιχωμάτων τους. Επίσης, η ύπαρξη του βορίου στα φυτά προκαλεί θετική επίδραση στην ανθοφορία, αυξάνει την ζωτικότητα της γύρης των ανθών και βελτιώνει την επικονίαση και το ποσοστό επιτυχίας της καρπόδεσης. Ο επαρκής εφοδιασμός με βόριο συντελεί στην αυξημένη κινητικότητα των σακχάρων μέσα στο φυτό με αποτέλεσμα να έχουμε καλό σχηματισμό και ανάπτυξη των ριζών καθώς και σημαντική βελτίωση της ποιότητας των καρπών.

2. Σε ποιες καλλιέργειες παρουσιάζεται η τροφοπενία βορίου;

Η έλλειψη βορίου ή τροφοπενία βορίου όπως πολλές φορές αναφέρεται, παρατηρείται συχνά σε καρποφόρα δέντρα όπως στην καλλιέργεια της ελιάς, στην καλλιέργεια αχλαδιάς, στην καλλιέργεια της μηλιάς, στην καλλιέργεια της βερικοκιάς, στην καλλιέργεια της ροδακινιάς καθώς και στο καλλιέργεια του αμπελιού.

Το βόριο είναι απαραίτητο και σε διάφορα λαχανικά, όπως στην καλλιέργεια του μπρόκολου, στην καλλιέργεια του κουνουπιδιού, στην καλλιέργεια του λάχανου, στην καλλιέργεια του παντζαριού, στην καλλιέργεια του καρότου και σε διάφορα μυρωδικά, όπως στον μαϊντανό, τον άνηθο και το σέλινο.

Επιπλέον, σημαντική ανάγκη σε βόριο απαιτεί και η καλλιέργεια του ηλίανθου, η καλλιέργεια του καλαμποκιού, του βαμβακιού και των σιτηρών.

3. Ποια είναι τα συμπτώματα της έλλειψης βορίου και πότε εμφανίζεται;

Η έλλειψη βορίου εμφανίζεται, συνήθως, σε φτωχά εδάφη που έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία, σε αμμώδη εδάφη όπου το βόριο απομακρύνεται λόγω έκπλυσης με τις έντονες βροχοπτώσεις ή σε εδάφη με υψηλό pH όπως στα ασβεστούχα εδάφη. Επίσης, η έλλειψη βορίου μπορεί να παρατηρηθεί όταν επικρατούν συνθήκες ξηρασίας ή όταν έχουμε υψηλή περιεκτικότητα σε άζωτο, ασβέστιο ή κάλιο λόγω ανταγωνισμού των θρεπτικών στοιχείων. Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα έλλειψης βορίου στα φυτά είναι τα εξής:
 
– Τα καινούρια φύλλα εμφανίζουν ένα ανοικτό πράσινο χρώμα, γίνονται παχύτερα και διπλώνουν προς τα πάνω.
– Παρατηρούνται ξηράνσεις στους καινούριους βλαστούς των φυτών, μειωμένη ανάπτυξη και ύπαρξη πολλών πλευρικών βλαστών.
– Η ανθοφορία των φυτών είναι περιορισμένη και παρουσιάζεται χαμηλό ποσοστό καρπόδεσης και μικρή παραγωγή σπόρων.
– Το ριζικό σύστημα των φυτών παρουσιάζει μειωμένη ανάπτυξη και δεν έχουμε καλό σχηματισμό τόσο της κεντρικής όσο και των πλευρικών ριζών.

4. Ποια λιπάσματα χρησιμοποιούμε για την αντιμετώπιση της έλλειψης βορίου;

Υπάρχουν διάφορα λιπάσματα στα γεωπονικά καταστήματα που περιέχουν ποσότητες μικρές ή μεγαλύτερες ποσότητες βορίου για να προμηθευτούν οι καλλιεργητές. Η περιεκτικότητα του βορίου στα μεικτά λιπάσματα αναγράφεται στην ετικέτα με την χαρακτηριστική ένδειξη (Β) μετά τα τρία βασικά θρεπτικά στοιχεία (άζωτο, φώσφορος, κάλιο) και το μαγνήσιο και πριν το σίδηρο και τον ψευδάργυρο εφόσον υπάρχουν στο συγκεκριμένο λίπασμα.

Λιπάσματα με υψηλή περιεκτικότητα σε βόριο, είναι ο βόρακας που συναντάται σε κρυσταλλική μορφή σα ζάχαρη ή σε κόκκους και διαθέτει περιεκτικότητα σε βόριο συνήθως 10% ή 11%. Τα υγρά λιπάσματα βορίου σε χηλική μορφή, περιέχουν ανάλογη υψηλή περιεκτικότητα σε βόριο και επιτρέπουν την άμεση και ομοιόμορφη απορρόφηση από τα φυτά είτε μέσω ψεκασμού των φύλλων ως διαφυλλικά λιπάσματα είτε μέσω εφαρμογής με το πότισμα.

5. Κι ένα μυστικό για το βόριο στα φυτά και στις καλλιέργειες

Η υπερβολική λίπανση με βόριο, ειδικά σε όξινα εδάφη με χαμηλό pH, μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα τοξικότητας στα φυτά. Συγκεκριμένα, θα εμφανιστούν αρχικά κιτρινίσματα και ξηράνσεις των παλαιότερων φύλλων των φυτών και σταδιακά θα ακολουθήσει έντονη φυλλόπτωση.