12 μυστικά για την καλλιέργεια της βερικοκιάς

Ένα από τα πιο αγαπημένα φρούτα που τα απολαμβάνουμε πρώτα την εποχή του καλοκαιριού είναι τα λαχταριστά βερίκοκα. Στους περισσότερους κήπους των ελληνικών σπιτιών, η βερικοκιά αποτελεί ίσως το δημοφιλέστερο καρποφόρο δέντρο μετά την λεμονιά.

Με καταγωγή από την κεντρική Ασία και βόρεια Κίνα, η βερικοκιά είναι ένα φυλλοβόλο δέντρο που έχει παρόμοιες καλλιεργητικές φροντίδες με την καλλιέργεια της ροδακινιάς και την καλλιέργεια της δαμασκηνιάς που ανήκουν στην ίδια οικογένεια.

Στον ελληνικό χώρο, η βερικοκιά καλλιεργείται κυρίως στη στερεά Ελλάδα, στην Εύβοια, στην Πελοπόννησο, στη Θεσσαλία και στη Μακεδονία, καθώς τα βερίκοκα έχουν σημαντική εμπορική αξία λόγω της πρώιμης εμφάνισης τους στην αγορά.

Τα βερίκοκα εκτός από νόστιμο φρούτο αποτελούν τροφή με υψηλή διατροφική αξία, καθώς είναι πλούσια σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες ενώ παράλληλα έχουν σχετικά λίγες θερμίδες. Τρώγονται φρέσκα, αποξηραμένα, σε κομπόστα αλλά και μέσα σε δροσιστικούς χυμούς την περίοδο του καλοκαιριού.

Ας δούμε αναλυτικά ποιες είναι οι κυριότερες ποικιλίες βερικοκιάς για να φυτέψουμε, καθώς επίσης χρήσιμες συμβουλές για την καλλιέργεια της βερικοκιάς ώστε να απολαμβάνουμε πλούσια παραγωγή με βερίκοκα γεμάτα γεύση και άρωμα.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες βερικοκιάς για να φυτέψουμε;

Υπάρχουν πολλές αξιόλογες ποικιλίες βερικοκιάς, ντόπιες ελληνικές και ξένες, που διαθέτουν εξαιρετικά χαρακτηριστικά για να φυτέψουμε στον κήπο μας. Οι πιο δημοφιλείς ποικιλίες βερικοκιάς που καλλιεργούνται στη χώρα μας είναι οι εξής:

• Ποικιλία βερικοκιάς Μπεμπέκου: Πολύ καλή ελληνική ποικιλία βερικοκιάς, με μεγάλο μέγεθος καρπού, σχετικά στρογγυλο, κατάλληλη τόσο για φρέσκια κατανάλωση όσο και για κομπόστα, με πολύ συνεκτική και χυμώδη σάρκα και εξαιρετική γεύση που ωριμάζει στα μέσα του Ιούνη. Οι βερικοκιές Μπεμπέκου είναι ευαίσθητες στην ίωση της σάρκας που προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην καλλιέργεια της βερικοκιάς.

• Ποικιλία βερικοκιάς Διαμαντοπούλου: Άλλη μία πολύ καλή ελληνική ποικιλία βερικοκιάς, με μέτριο μέγεθος καρπού και σχετικά σφαιρικό σχήμα, ελαφρά πλακέ, σχετικά οψιμότερη καθώς ωριμάζει στα τέλη Ιουνίου. Έχει ανοικτοκίτρινο χρώμα και μαλακή σάρκα καρπού, πολύ γλυκιά, αρωματική και εξαιρετική γεύση. Η ποικιλία Διαμαντοπούλου είναι κατάλληλη και για αποξήρανση καρπών.

• Ποικιλία βερικοκιάς Τίρυνθας: Υπερπρώιμη ποικιλία βερικοκιάς που ωριμάζει στα τέλη Μάϊου, θεωρείται μέτριας ποιότητας, καθώς δεν είναι τόσο καλή γευστικά και είναι ευαίσθητη στην ίωση της σάρκας.

• Ποικιλία βερικοκιάς Harcot: Ποικιλία που κατάγεται από τον Καναδά, πολύ παραγωγική, με μεγάλο μέγεθος καρπού, πορτοκαλί χρώμα και γλυκιά χυμώδης γεύση. Εξαιρετική ποικιλία, ανθεκτική στην ίωση της σάρκας που ωριμάζει στο δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου.

• Ποικιλία βερικοκιάς Aurora: Πρώιμη ποικιλία βερικοκιάς που ωριμάζει τέλος Μάϊου, ανθεκτική στην ίωση της σάρκας με σχετικά μεγάλο μέγεθος καρπού. Σχετικά γευστική ποικιλία που μαλακώνει γρήγορα ο καρπός της.

2. Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια της βερικοκιάς για να μας δώσει καρπούς;

Η βερικοκιά ευδοκιμεί σε ηλιοφανείς περιοχές με σχετικά κρύο χειμώνα, καθώς είναι ανθεκτική στις χαμηλές θερμοκρασίες.

Σε ζεστές περιοχές με ήπιο χειμώνα, η ανθοφορία της βερικοκιάς παρουσιάζει προβλήματα, όπως επίσης σε περιοχές όπου υπάρχει υψηλή υγρασία και βροχοπτώσεις την περίοδο της άνοιξης.

Όσον αφορά το έδαφος, η καλλιέργεια της βερικοκιάς θέλει βαθιά γόνιμα εδάφη που παρουσιάζουν καλή αποστράγγιση.

Οι βερικοκιές δεν προτείνονται για φύτευση σε ξερά αμμώδη εδάφη, καθώς και σε παραθαλάσσιες περιοχές όπου το έδαφος έχει υψηλή αλατότητα.

3. Ποια εποχή φυτεύουμε τις βερικοκιές και σε τι αποστάσεις;

Τα δέντρα βερικοκιάς που προμηθευόμαστε σε γλάστρα φυτεύονται στο έδαφος την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου.

Για γυμνόριζα δενδρύλλια, χωρίς μπάλα χώματος, η κατάλληλη εποχή φύτευσης είναι η περίοδος του χειμώνα.

Οι αποστάσεις φύτευσης στην καλλιέργεια της βερικοκιάς εξαρτώνται από τη ζωηρότητα της ποικιλίας και από την γονιμότητα του εδάφους.

Ενδεικτικά, κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για τα δέντρα της βερικοκιάς είναι 5-7 μέτρα μεταξύ των φυτών, όταν φυτεύονται σε σχήμα τεραγώνου.

Σε γραμμικά συστήματα διαμόρφωσης, όπως η παλμέττα, φυτεύουμε πιο κοντά τις βερικοκιές σε αποστάσεις 3-4 μέτρων.

Κατά την φύτευση της βερικοκιάς, ανοίγουμε λάκκους τουλάχιστον 45×45 εκατοστών και προσθέτουμε χωνεμένη κοπριά και κομπόστ για να βελτιώσουμε το χώμα και να αναπτυχθεί καλύτερα το ριζικό σύστημα της.

4. Kάθε πότε χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια της βερικοκιάς;

Η καλλιέργεια της βερικοκιάς χρειάζεται τακτικά ποτίσματα σε νερό, ειδικά όταν αναπτύσσεται σε σχετικά ζεστές περιοχές.

Τα ποτίσματα της βερικοκιάς πρέπει να είναι πλούσια, ειδικά την περόδο του καλοκαιριού, καθώς δημιουργεί πυκνό φύλλωμα και παράγει πολλούς καρπούς.

Το πότισμα της βερικοκιάς πρέπει να συνεχίζεται και μετά την συγκομιδή των καρπών, γιατί αλλιώς η βερικοκιά παρουσιάζει εξάντληση και γίνεται ευαίσθητη σε μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες.

5. Πόσο συχνά βάζουμε λίπασμα στις βερικοκιές;

Η βερικοκιά έχει σημαντικές απαιτήσεις σε λίπανση για να εξασφαλίσουμε ικανοποιητική ανάπτυξη και καρποφορία.

Ενσωματώνουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα, μαζί με κοπριά και κομπόστ την περίοδο Φεβρουαρίου-Μαρτίου. Μπορεί να γίνει μια συμπληρωματική λίπανση με κάλιο, αρχές Μαΐου για να βοηθήσει στην αύξηση του μεγέθους και στην ωρίμανση των καρπών.

Επίσης, η βερικοκιά είναι ευαίσθητη στην έλλειψη βορίου που εμφανίζεται με μαύρισμα και φελλοποίηση στο εσωτερικό των καρπών. Για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη, ψεκάζουμε με διαφυλλικά λιπάσματα που περιέχουν υγρό βόριο.

6. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια της βερικοκιάς;

Η καλλιέργεια της βερικοκιάς προσβάλλεται από μυκητολογικές ασθένειες όπως το ωίδιο και το κορύνεο που προκαλούν προβλήματα στο φύλλωμα και στους καρπούς της βερικοκιάς. Για τη βιολογική αντιμετώπιση των ασθενειών, ψεκάζουμε τις βερικοκιές με βρέξιμο θειάφι.

Σημαντικό πρόβλημα αποτελούν τα έντομα της ανάρσια και της καρπόκαψας, με αποτέλεσμα οι προσβεβλημένοι καρποί της βερικοκιάς να σκουληκιάζουν και να πέφτουν πρόωρα ή να υποβαθμίζονται ποιοτικά και να γίνονται ακατάλληλοι για φάγωμα. Για να τα αντιμετωπίσουμε τα σκουλήκια της βερικοκιάς, ψεκάζουμε με βιολογικά εντομοκτόνα όπως ο βάκιλος Θουριγγίας και η φυσική πυρεθρίνη.

Θα πρέπει να αναφερθούμε και στην ίωση της ευλογιάς ή σάρκα των πυρηνόκαρπων (Plum Pox Virus) που προκαλεί παραμόρφωση καρπών, ανομοιογενή ωρίμανση και μεταχρωματισμούς στην επιφάνεια των καρπών με αποτέλεσμα να μην τρώγονται και να μην είναι εμπορεύσιμα.

7. Ποια εποχή και πώς γίνεται το κλάδεμα της βερικοκιάς;

Η καλλιέργεια της βερικοκιάς παρουσιάζει ζωηρή βλάστηση και πρέπει να κλαδεύεται κάθε χρόνο για να διατηρείται σε καλή κατάσταση και να μας δώσει γευστικά βερίκοκα.

Κατάλληλη εποχή κλαδέματος για τις βερικοκιές είναι μέσα στον χειμώνα, από τον Δεκέμβριο ως τον Φεβρουάριο, ανάλογα με την ποικιλία της βερικοκιάς και την περιοχή που καλλιεργούμε.

Το κλάδεμα της βερικοκιάς διακρίνεται σε κλάδεμα διαμόρφωσης και σε κλάδεμα καρποφορίας. Το κλάδεμα διαμόρφωσης της βερικοκιάς αφορά το σχήμα που θα δώσουμε στο νεαρό δέντρο, συνήθως κυπελλοειδές για τους ερασιτεχνικούς κήπους.

Το κλάδεμα καρποφορίας αποσκοπεί στη διατήρηση του σχήματος του δέντρου, στην ανανέωση του καρποφόρου ξύλου και τον σχηματισμό νέων καρποφόρων οργάνων.

Για να βοηθήσουμε τον καλύτερο αερισμό και φωτισμό του δέντρου, αφαιρούμε παλαιότερα και ξερά κλαδιά, καθώς επίσης κόβουμε τα κλαδιά που λυγίζουν προς το έδαφος και αυτά που ξεφεύγουν πολύ ψηλά.

8. Χρειάζονται αραίωμα οι καρποί της βερικοκιάς;

Η βερικοκιά συνήθως παράγει μεγαλύτερη ποσότητα καρπών από αυτή που μπορεί να θρέψει, με αποτέλεσμα πολλές φορές να έχουμε μικρότερους ή άγευστους καρπούς.

Για να απολαμβάνουμε βερίκοκα μεγαλύτερου μεγέθους με πλούσια γεύση, πέραν της πρόσθετης λίπανσης, πραγματοποιούμε αραίωμα των καρπών που επιπλέον συντελεί στην πρωίμιση της παραγωγής.

Η αραίωση στις βερικοκιές γίνεται όταν αρχίζει να σκληραίνει ο πυρήνας του καρπού, περίπου 1,5-2 μήνες μετά την άνθιση. Αραιώνουμε τα βερίκοκα, απομακρύνοντας τους μικρότερους καρπούς της βερικοκιάς έτσι ώστε η απόσταση μεταξύ των καρπών να είναι γύρω στα 5 εκατοστά.

9. Ποια εποχή συγκομίζουμε τα βερίκοκα και πως τα συντηρούμε;

Τα βερίκοκα συλλέγονται προσεκτικά με τα χέρια για να μην τραυματιστούν οι καρποί, από τα τέλη της άνοιξης μέχρι τα μέσα καλοκαιριού, ανάλογα την ποικιλία. Η συγκομιδή γίνεται όταν οι καρποί είναι ώριμοι και σχετικά σφικτοί.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα βερίκοκα αφού κοπούν από το δέντρο δε συνεχίζουν να ωριμάζουν, σε αντίθεση με άλλα φρούτα όπως τα αχλάδια.

Τα φρέσκα βερίκοκα συντηρθούνται μέσα στο ψυγείο σε θερμοκρασία γύρω στους 0°C και σε συνθήκες υψηλής σχετικής υγρασίας, όπου μπορούν να διατηρηθούν μέχρι 2 εβδομάδες.

Για μεγαλύτερη διάρκεια συντήρησης, τα βερίκοκα αποξηραίνονται ή γίνονται κομπόστα.

10. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός της βερικοκιάς;

Για να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά βερικοκιάς, φυτεύουμε σπόρο (κουκούτσι) βερικοκιάς και τα εμβολιάζουμε με την επιθυμητή ποικιλία βερικοκιάς.

Σε επαγγελματικά φυτώρια, οι ποικιλίες βερικοκιάς εμβολιάζονται στα κατάλληλα υποκείμενα για μπόλιασμα (εμβολιασμό) και συγκεκριμένα σε υποκείμενα βερικοκιάς, ροδακινιάς και μυροβάλανου.

Το μπόλιασμα της βερικοκιάς γίνεται με ενοφθαλμισμός τύπου Τ με κοιμώμενο οφθαλμό την περίοδο Αύγουστου – Σεπτεμβρίου ή με ενοφθαλμισμός τύπου Τ με βλαστάνοντα οφθαλμό νεαρών δενδρυλλίων την περίοδο της άνοιξης και την περίοδο Ιούνιου – Ιούλιου ανάλογα την περιοχή και τις κλιματολογικές συνθήκες.

11. Μπορούμε να καλλιεργήσουμε βερικοκιά σε γλάστρα;

Αν και δεν είναι πολύ συνηθισμένη η φύτευση της βερικοκιάς σε γλάστρα, μπορούμε να την καλλιεργήσουμε έχοντας σίγουρα πιο περιορισμένη ανάπτυξη και μικρή παραγωγή.

Καλό είναι να επιλέγουμε ποικιλίες βερικοκιάς που έχουν διαμορφωθεί σε νάνα ανάπτυξη για να φυτεύονται καλύτερα σε γλάστρα.

Είναι σημαντικό να τοποθετούμε τη γλάστρα με τη βερικοκιά σε ηλιόλουστη θέση με νότιο προσανατολισμό στο μπαλκόνι ή την αυλή μας που να είναι παράλληλα προστατευμένη από δυνατούς ανέμους.

Επιλέγουμε γλάστρα διαστάσεων τουλάχιστον 40×40 εκατοστών για να μπορεί να αναπτυχθεί το ριζικό σύστημα της βερικοκιάς.

Για τη φύτευση της βερικοκιάς σε γλάστρα, χρησιμοποιούμε εμπλουτισμένο φυτόχωμα γενικής χρήσης ή ειδικό φυτόχωμα για καρποφόρα δέντρα.

Συμπληρωματικά, τοποθετούμε μία στρώση χαλικιών ή ελαφρόπετρας στη βάση της γλάστρας για καλύτερη αποστράγγιση.

12. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια της βερικοκιάς

H φύτευση της βερικοκιάς θα πρέπει να αποφεύγεται σε εδάφη που προηγουμένως είχαμε καλλιεργήσει λαχανικά όπως ντομάτες και πατάτες, καθώς η βερικοκιά είναι ευαίσθητη σε ανάπτυξη των ασθενειών των αδρομυκώσεων που προσβάλλουν το ριζικό σύστημα των δέντρων.