Ρόκα: Συμβουλές για φύτευση και καλλιέργεια

Η ρόκα είναι ένα από πιο αρωματικά και πικάντικα μυρωδικά της μεσογειακής κουζίνας με μοναδική γεύση, που τα τελευταία χρόνια είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε πράσινες σαλάτες και σε κρύα σάντουιτς.

Αν και έχουμε συνδέσει την καλλιέργεια της ρόκας με την καλλιέργεια του μαρουλιού λόγω της χειμωνιάτικης σαλάτας, η ρόκα ανήκει στην ίδια οικογένεια με την καλλιέργεια του λάχανου, την καλλιέργεια του κουνουπιδιού και την καλλιέργεια του μπρόκολου.

Πρόκειται για ένα φυτό χαμηλής ανάπτυξης, με χαρακτηριστικά φύλλα που θυμίζουν σχήμα φτερού. Η ρόκα είναι ετήσιο λαχανικό, δηλαδή η καλλιέργεια και η συγκομιδή του ολοκληρώνεται εντός ενός χρόνου.

Θεωρείται τροφή υψηλής διατροφικής αξίας, καθώς είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, σε βιταμίνες και σε μέταλλα ασβεστίου, σιδήρου και μαγνησίου.

Κι αν δεν έχουμε κήπο για να καλλιεργήσουμε ρόκα, μπορούμε πολύ εύκολα να φυτέψουμε ρόκα σε γλάστρα και σε ζαρντινιέρα στο μπαλκόνι.

Η καλλιέργεια της ρόκας έχει ελάχιστες απαιτήσεις σε φροντίδα, φυτρώνει εύκολα και μας δίνει πλούσια παραγωγή χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Αποτελεί ιδανικό ξεκίνημα για πρωτάρηδες κηπουρούς, καθώς και για μικρά παιδιά που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην κηπουρική.

Ας δούμε αναλυτικά, ποια εποχή φυτεύουμε ρόκα, ποιες είναι οι κυριότερες ποικιλίες ρόκας για να φυτέψουμε, καθώς επίσης χρήσιμες συμβουλές για την φροντίδα της ρόκας ώστε να απολαμβάνουμε πλούσια συγκομιδή με φρέσκα φύλλα γεμάτα γεύση από τον κήπο μας.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες ρόκας για να φυτέψουμε;

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες ρόκας για να φυτέψουμε, με περισσότερο αρωματική ή πιο πικάντικη γεύση. Οι βασικές ποικιλίες ρόκας που καλλιεργούνται στη χώρα μας είναι οι εξής:

• Ντόπια ποικιλία ρόκας: Η κλασική ποικιλία ρόκας με καταπράσινο φύλλωμα, αρωματική, κατάλληλη για σαλάτα που δίνει φυτά ύψος 30-50 εκατοστά.
• Μεγαλόφυλλη ποικιλία ρόκας: Πολύ παραγωγική ποικιλία ρόκας που δίνει φυτά με όρθια ανάπτυξη και πολύ μεγάλα πλατιά φύλλα.
• Άγρια ποικιλία ρόκας: Ποικιλία ρόκας, με λείο οδοντωτό φύλλωμα που μεγαλώνει γρήγορα μετά το κόψιμο, πολύ νόστιμη με έντονη αρωματική και πικάντικη γεύση.

Αξίζει να αναζητήσουμε και ποικιλίες ρόκας με κοκκινοπράσινο φύλλωμα που παρουσιάζουν αρκετό, καθώς επίσης ποικιλίες baby leaf με μικρά τραγανά καταπράσινα φύλλα.

2. Πότε φυτεύουμε ρόκα και τι συνθήκες θέλει για να μας δώσει πλούσια παραγωγή;

Η πιο κατάλληλη εποχή για να φυτέψουμε ρόκα είναι το φθινόπωρο. Μπορεί να φυτευτεί και την εποχή του χειμώνα, ακόμα και στις αρχές της άνοιξης πριν ανέβει πολύ η θερμοκρασία.

Την περίοδο του φθινοπώρου και του χειμώνα, η καλλιέργεια της ρόκας αναπτύσσεται καλύτερα σε σχετικά ψυχρές και ηλιοφανείς θέσεις.

Αν θέλουμε να φυτέψουμε ρόκα στις αρχές της άνοιξης, προτιμάμε ημισκιερές θέσεις, καθώς ο έντονος ήλιος συντέλει στην πρόωρη ανάπτυξη του ανθοφόρου βλαστού που σταματάει τη βλάστηση και την παραγωγή τρυφερών φύλλων.

Η ρόκα δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις ως προς το χώμα που καλλιεργείται και προσαρμόζεται εύκολα στα περισσότερα είδη εδαφών.

Το όργωμα του κήπου και η ενσωμάτωση κομπόστ και χωνεμένης κοπριάς πριν τη φύτευση, βοηθάει στο να έχουμε πλουσιότερη παραγωγή.

3. Πώς γίνεται η φύτευση και ο πολλαπλασιασμός της ρόκας;

Ο πολλαπλασιασμός της ρόκας γίνεται πολύ εύκολα με σπόρο.

Ο σπόρος της ρόκας βλαστάνει πολύ γρήγορα, μέσα σε 4-5 μέρες, ακόμη και σε χαμηλές θερμοκρασίες κάτω των 10°C. Θεωρείται από τους σπόρους με τη μεγαλύτερη φυτρωτικότητα ανάμεσα στους σπόρους των κηπευτικών.

Η ρόκα φυτεύεται αραιά με σπόρο που τοποθετούμε σε βάθος 1-2 εκατοστών. Περίπου 2 βδομάδες μετά το φύτρωμα, αραιώνουμε τα νεαρά φυτά σε αποστάσεις 10-15 εκατοστών για να έχουν καλύτερη ανάπτυξη.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι αν αφήσουμε τα φυτά της ρόκας να ανθίσουν στον κήπο μας και να κάνουν σπόρο, ο σπόρος θα πέσει στο χώμα και την επόμενη χρονιά θα έχουμε πολλά νέα φυτά ρόκας χωρίς ιδιαίτερο κόπο.

Μπορούμε να φυτέψουμε έτοιμα φυτά ρόκας που θα προμηθευτούμε από φυτώριο, σε κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης 15-20 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 30-40 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

4. Πόσο συχνά θέλει πότισμα η καλλιέργεια της ρόκας;

Η ρόκα θέλει συχνό πότισμα σε μικρές δόσεις, ειδικά κατά την αρχική περίοδο ανάπτυξης το φυτού για να έχει πλούσια βλάστηση.

Ενδεικτικά, ποτίζουμε 2-3 φορές την εβδομάδα την περίοδο του φθινοπώρου και του χειμώνα. Αν ποτίσουμε περισσότερο από όσο χρειάζεται τη ρόκα υπάρχει κίνδυνος να μαυρίσουν τα φύλλα και να σαπίσουν.

Ειδικά για την ανοιξιάτικη καλλιέργεια της ρόκας, το συχνό πότισμα είναι απαραίτητο στις αρχές της άνοιξης που ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες για να αποφύγουμε την πρόωρη ανθοφορία και την ολοκλήρωση της καλλιέργειας.

5. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια της ρόκας;

Η ρόκα δεν έχει ιδαίτερες απαιτήσεις σε λίπανση. Η προσθήκη χωνεμένης κοπριάς και κομπόστ πριν τη φύτευση αποτελούν σημαντική πηγή θρεπτικών συστατικών για να έχουμε μια πλούσια συγκομιδή.

Συμπληρωματικά, προσθέτουμε βιολογικό λίπασμα μία φορά, μετά τη πρώτη συγκομιδή για να ενισχύσουμε τη βλάστηση και το καταπράσινο δροσερό φύλλωμα της.

6. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια της ρόκας;

Η ρόκα είναι ένα αρκετά ανθεκτικό φυτό που σπάνια παρουσιάζει προβλήματα.

Ωστόσο, σε συνθήκες πυκνής φύτευσης και κακού αερισμού μπορούν να αναπτυχθούν μυκητολογικές ασθένειες που κιτρινίζουν τα φύλλα της ρόκας.

Για την αντιμετώπιση των ασθενειών της ρόκας, είναι σημαντικό να αποφεύγουμε τη φύτευση σε κοντινές αποστάσεις και να ψεκάζουμε προληπτικά με σκεύασμα χαλκού που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

Επίσης, είναι σημαντικό να φροντίζουμε για την προστασία από τα σαλιγκάρια του κήπου που τρώνε τα τρυφερά φύλλα της ρόκας. Η προσθήκη στάχτης γύρω από τα φυτά της ρόκας είναι μια ιδιαίτερα αποτελεσματική οικολογική λύση για την αντιμετώπιση των σαλιγκαριών.

7. Τι άλλη φροντίδα χρειάζεται καλλιέργεια της ρόκας;

Η καλλιέργεια της ρόκας απαιτεί ξεβοτάνισμα, δηλαδή την έγκαιρη απομάκρυνση των ανεπιθύμητων αγριόχορτων (ζιζανίων) που βρίσκονται στο έδαφος (ξεβοτάνισμα), όσο ακόμα βρίσκεται στο στάδιο ανάπτυξης των νεαρών φυτών.

Το ξεβοτάνισμα της ρόκας είναι απαραίτητο για να έχουμε καλή παραγωγή και μπορεί να γίνει με το χέρι ή με ένα μικρό σκαλιστήρι.

8. Ποια είναι η κατάλληλη εποχή συγκομιδής για τη ρόκα;

Μπορούμε να κόψουμε τα πρώτα φρέσκα φύλλα ρόκας περίπου 2 μήνες μετά τη σπορά ή 1-1,5 μήνα μετά την μεταφύτευση έτοιμων φυτών. Κόβουμε τα τρυφερά φύλλα της ρόκας κάθε λίγες μέρες για να τα απολαύσουμε ολόφρεσκα και μυρωδάτα στην κουζίνα μας.

Κατά τη συγκομιδή δεν ξεριζώνουμε τα φυτά ρόκας, καθώς το φυτό έχει την τάση να δίνει συνεχώς νέο φύλλωμα και έτσι έχουμε νέα παραγωγή χωρίς να χρειάζεται να φυτέψουμε ξανά.

9. Πως συντηρούμε τη ρόκα για περισσότερο καιρό;

Η ρόκα όπως και τα περισσότερα φυλλώδη λαχανικά συντηρούνται για λίγες μέρες στο ψυγείο.

Για να τη διατηρήσουμε περισσότερες μέρες, πλένουμε καλά τα φύλλα της ρόκας, τα αφήνουμε να στεγνώσει καλά και στη συνέχεις μπορούμε να τη φυλάξουμε σε βάζο ή σε τάπερ που έχουμε τοποθετήσει εσωτερικά, απορροφητικό χαρτί.

10. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια της ρόκας

Αν καθυστερήσουμε να κάνουμε τη συγκομιδή της ρόκας, το φυτό ανθίσει νωρίτερα και η παραγωγή νέων φύλλων σταματάει. Σε αυτή την περίπτωση, αφαιρούμε το λουλούδι της ρόκας μόλις εμφανιστεί για να μπορέσουμε να παρατείνουμε τη διάρκεια συγκομιδής.