Ραδίκια: Συμβουλές για σπορά και καλλιέργεια

Όταν μιλάμε για τα άγρια χόρτα του χειμώνα, τα ραδίκια αποτελούν την πιο αγαπημένη επιλογή στην κουζίνα μας.

Τα άγρια ραδίκια φυτρώνουν σε χωράφια στην ύπαιθρο, όμως υπάρχουν πολλές ποικιλίες ραδικιού που μπορούμε να καλλιεργήσουμε για να τα απολαμβάνουμε φρέσκα από τον κήπο ή το μπαλκόνι μας.

Η καλλιέργεια του ραδικιού είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Χάρη στη χαρακτηριστική πικρή γεύση του, το ραδίκι έχει αποκτήσει διάφορες ονομασίες όπως πίκρα, πικρομάρουλο και πικροράδικο.

Πρόκειται για ένα ποώδες χορταρικό με υψηλή διατροφική αξία που περιέχει αρκετές βιταμίνες, καροτενοειδή και ανόργανα στοιχεία όπως σίδηρο, φώσφορο και μαγνήσιο.

Τα ραδίκια τρώγονται φρέσκα σε σαλάτες, γίνονται πολύ νόστιμα βραστά με λεμόνι, φρέσκο ελαιόλαδο και χοντρό αλάτι, καθώς επίσης συνδυάζονται σε διάφορες συνταγές με ψάρι και κρέας.

Ας δούμε, αναλυτικά, πότε σπέρνουμε ραδίκια και τι φροντίδα χρειάζεται η καλλιέργεια του ραδικιού για να εξασφαλίσουμε πλούσια συγκομιδή στον κήπο και σε γλάστρα στο μπαλκόνι.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες ραδικιού για να φυτέψουμε;

Υπάρχουν πολλά καλλιεργούμενα είδη και ποικιλίες ραδικιού, ανάλογα τις γευστικές προτιμήσεις μας. Οι πιο δημοφιλείς ποικιλίες ραδικιού που καλλιεργούνται στη χώρα μας είναι οι εξής:

• Άγριο κόκκινο ραδίκι: Ντόπια ποικιλία ραδικιού με πικρή γεύση, κατσαρό φύλλωμα με κόκκινο μίσχο που απλώνεται χαμηλά στην επιφάνεια του εδάφους και κόβεται μόνο μία φορά.
• Άγριο λευκό ραδίκι: Ορεινή ποικιλία ραδικιού, με πικάντικη γεύση, κατσαρό φύλλωμα με άσπρο μίσχο που απλώνεται χαμηλά στην επιφάνεια του εδάφους και δίνει συγκομιδή 3-4 φορές μέσα στο χειμώνα.
• Σταμναγκάθι: Είδος άγριου ραδικιού που φυτρώνει σε ορεινές και παραθαλάσσιες περιοχές, με εξαιρετική πικρή γεύση που διαθέτει παχύ στενόμακρο φύλλωμα και ακανθωτές διακλαδώσεις.
• Ήμερο ραδίκι: Ποικιλία ραδικιού. εξαιρετικά παραγωγική με με ζωηρή και όρθια ανάπτυξη, με πιο πλατιά φύλλα, πιο ανοιχτόχρωμα στη βάση και με λιγότερη πικρή γεύση.
• Ραδίκι Μακεδονίας: Ποικιλία ραδικιού, πολύ παραγωγική, με όρθια ανάπτυξη, με φύλλα οδοντωτά με λευκό μίσχο που δίνει συγκομιδή πολλές φορές και διαθέτει εξαιρετική γεύση.
• Ιταλικό ραδίκι: Ποικιλία ραδικιού με όρθια οδοντωτά φύλλα, που διαθέτει πικάντικη πικρή γεύση και προσφέρει πολλές συγκομιδές την περίοδο του χειμώνα.
• Ραδίκι ραντίτσιο: Ποικιλία ραδικιού με τα βυσσινί φύλλα και τα λευκά νεύρα που κλείνουν όπως τα φύλλα του μαρουλιού. Διαθέτει έντονη πικάντικη γεύση όταν τρώγεται ωμό η οποία εξασθενεί με το ψήσιμο.

2. Πότε σπέρνουμε ραδίκια και τι συνθήκες θέλουν για να μας δώσουν πλούσια παραγωγή;

Τα ραδίκια αγαπούν το ψυχρό περιβάλλον και φυτεύονται την εποχή του φθινοπώρου που επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες, υγρασία και λίγες ώρες ημερήσιας ηλιοφάνειας. Σε υψηλές θερμοκρασίες, το ραδίκι ανθίζει πρόωρα και είναι ακατάλληλο για κατανάλωση.

Φυτεύουμε τα ραδίκια σε ηλιόλουστα ή ημισκιερά μέρη και προτιμούμε εδάφη πλούσια, γόνιμα και δροσερά που να εξασφαλίζουν καλή αποστράγγιση.

Πριν τη φύτευση, ενσωματώνουμε στο έδαφος οργανική ουσία με τη μορφή κομπόστ και χωνεμένης κοπριάς για καλύτερη ανάπτυξη της καλλιέργειας του ραδικιού.

3. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός και η σπορά του ραδικιού;

Τα ραδίκια πολλαπλασιάζονται με σπόρο. Ο σπόρος του ραδικιού όταν φυτευτεί στο χώμα, φυτρώνει μετά από 7-10 μέρες σε κατάλληλες συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίες μεταξύ 16-20°C.

Για να καλλιεργήσουμε ραδίκι σε επιφάνεια 100 τετραγωνικών μέτρων, θα χρειαστούμε περίπου 100 γραμμάρια σπόρο ραδικιού.

Σπέρνουμε τον σπόρο του ραδικιού σε βάθος ενός εκατοστού και ποτίζουμε ελαφρά, ώστε να βραχεί το χώμα, χωρίς να πλημμυρίσει.

Το υπερβολικό πότισμα αποτελεί το πιο συχνό πρόβλημα στο φύτρωμα των σπόρων του ραδικιού.

Αφού φυτρώσουν οι σπόροι, αραιώνουμε τα φυτά για να βελτιώσουμε τον αερισμό τους και να μπορέσουν να αναπτυχθούν καλύτερα.

Κατάλληλες αποστάσεις για την καλλιέργεια του ραδικιού είναι 20-30 εκατοστά μεταξύ των φυτών ραδικιού και 40-50 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης, ανάλογα το είδος και την ποικιλία.

Αν προμηθευτούμε έτοιμα φυτά ραδικιού από φυτώριο, τα φυτεύουμε απευθείας στις κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης.

4. Πώς καλλιεργούμε ραδίκια σε γλάστρα;

Για να καλλιεργήσουμε ραδίκι στην αυλή, στη βεράντα και στο μπαλκόνι μας, εξασφαλίζουμε κατάλληλές θέσεις με δυτικό ή ανατολικό προσανατολισμό για τις γλάστρες και τις ζαρντινιέρες μας.

Σε κάθε περίπτωση, θα χρειαστούμε αρκετές γλάστρες και ζαρντινιέρες για να συγκομίσουμε ικανοποιητική ποσότητα σύμφωνα με τις ανάγκες μας.

Καθώς το ραδίκι δεν αναπτύσσει βαθύ ριζικό σύστημα, χρησιμοποιούμε χαμηλές γλάστρες και ζαρντινιέρες με ύψος 15-20 εκατοστών.

Στη βάση της γλάστρας, τοποθετούμε μία στρώση χαλικιών για να απομακρύνεται εύκολα το νερό που περισσεύει μετά το πότισμα.

Γεμίζουμε τις γλάστρες και τις ζαρντινιέρες που θα φυτέψουμε το σπόρο ή τα φυτά ραδικιού με ειδικό φυτόχωμα για καλλιέργεια λαχανικών.

5. Πόσο συχνά θέλει πότισμα η καλλιέργεια του ραδικιού;

Το ραδίκι έχει μέτριες απαιτήσεις σε πότισμα για να μας δώσει ικανοποιητική ανάπτυξη και πλούσια παραγωγή.

Ενδεικτικά, ποτίζουμε 1-2 φορές την εβδομάδα την περίοδο του φθινοπώρου και του χειμώνα ανάλογα τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν.

Άλλωστε, την εποχή καλλιέργειάς του ραδικιού, βοηθάνε στο πότισμα και οι βροχοπτώσεις.

Στις αρχές της άνοιξης που η θερμοκρασία ανεβαίνει σημαντικά, τα ραδίκια χρειάζονται συχνότερο και σταθερό πότισμα.

6. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στα ραδίκια;

Αν και οι άγριες ποικιλίες ραδικιού που φυτρώνουν στα ορεινά αναπτύσσονται χωρίς λίπασμα, η καλλιέργεια του ραδικιού στον κήπο και στο μπαλκόνι, χρειάζεται γόνιμο έδαφος και προσθήκη θρεπτικών συστατικών για να αποδώσει καλύτερα.

Εκτός από την ενσωμάτωση οργανικής ουσίας με κοπριά και κομπόστ κατά τη φύτευση, προσθέτουμε βιολογικό λίπασμα αζώτου 20-30 μέρες μετά τo φύτρωμα.

Επαναλαμβάνουμε τη λίπανση μια φορά το μήνα, ειδικά αν κάνουμε καλλιέργεια με πολλές συγκομιδές.

7. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια του ραδικιού;

Το ραδίκι είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό σε προσβολές από ασθένειες και έντομα και συνήθως δε χρειάζεται κάποια επέμβαση για την αντιμετώπισή τους κατά την διάρκεια της καλλιέργειας.

Σε περίπτωση προσβολής από μυκητολογικές ασθένειες όπως o περονόσπορος και o βοτρύτης που προκαλούν κιτρίνισμα και καφέτιασμα στα φύλλα, ψεκάζουμε τα ραδίκια με βιολογικό σκεύασμα χαλκού που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

8. Τι άλλη φροντίδα χρειάζονται τα ραδίκια;

Η καλλιέργεια του ραδικιού, αν και δε χρειάζεται συνεχή περιποίηση, έχει ορισμένες βασικές απαιτήσεις. Για να έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα:

• Απομακρύνουμε τα ανεπιθύμητα αγριόχορτα: Η πιο σημαντική καλλιεργητική φροντίδα για το ραδίκι είναι η απομάκρυνση των ζιζανίων, τα ανεπιθύμητα χόρτα που πρέπει να αντιμετωπίζονται συνεχώς με σκαλίσματα και ξεβοτανίσματα.
• Προστατεύουμε από τα σαλιγκάρια: Η καλλιέργεια ραδικιού απαιτεί προστασία από τα σαλιγκάρια που μπορούν να φάνε το φύλλωμα του. Μία εύκολη και αποτελεσματική λύση για τους ερασιτέχνες καλλιεργητές είναι να ρίξουμε στάχτη γύρω από τις ρίζες του ραδικιού, ώστε να εμποδίσουμε τα σαλιγκάρια να πάνε στα φυτά μας.

9. Πότε κόβουμε τα ραδίκια και πώς γίνεται η συγκομιδή στην καλλιέργεια του ραδικιού;

Η συγκομιδή του ραδικιού γίνεται με μαχαίρι περίπου 2,5-3,5 μήνες μετά τη σπορά, στα τέλη του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης, ανάλογα το είδος ραδικιού που καλλιεργούμε.

Για την καλλιέργεια άγριου ραδικιού, γίνεται μία κοπή με εκρίζωση του φυτού μαζί με τμήμα της ρίζας, ενώ στην καλλιέργεια του ιταλικού και του ήμερου ραδικιού μπορούμε να κόβουμε τα φύλλα και να έχουμε αρκετές κοπές μέσα στην καλλιεργητική περίοδο.

Επιπλέον, καλό είναι να μην ξεριζώνουμε όλα τα φυτά του ραδικιού από τον κήπο μας κατά τη συγκομιδή και να τα αφήνουμε να βγάλουν λουλούδια, τα οποία αφήνουν σπόρο στον κήπο μας, ώστε να φυτρώσουν από μόνα τους την επόμενη χρονιά.

10. Πώς συντηρούμε για περισσότερες μέρες τα ραδίκια;

Η συντήρηση του ραδικιού δεν είναι εύκολη υπόθεση όπως και για τα περισσότερα φυλλώδη λαχανικά, καθώς αντέχει μόνο για 3-4 μέρες μέσα στο ψυγείο.

Για να διατηρήσουμε περισσότερες μέρες τα ραδίκια, αρχικά φροντίζουμε να στεγνώσουν καλά και στη συνέχεια τοποθετούμε απορροφητικό χαρτί εσωτερικά σε ένα τάπερ πριν τα φυλάξουμε στο ψυγείο.

11. Κι ένα μυστικό για την καλλιέργεια του ραδικιού

Για όσους έχουν μικρό κήπο και θέλουν να εξοικονομήσουμε χώρο, τα ραδίκια αποτελούν εξαιρετική συγκαλλιέργεια στο χωράφι, μαζί με άλλα φθινοπωρινά λαχανικά όπως η καλλιέργεια του λάχανου, η καλλιέργεια του μπρόκολου, η καλλιέργεια του κουνουπιδιού, η καλλιέργεια του κρεμμυδιού, η καλλιέργεια του σκόρδου και η καλλιέργεια του πράσου.