Μέτρα προστασίας από πυρκαγιά και φυτά ανθεκτικά στη φωτιά

Κάθε καλοκαίρι οι πυρκαγιές προκαλούν σημαντικά προβλήματα και μεγάλες ζημιές τόσο στα δάση και το φυσικό περιβάλλον όσο και σε οικιστικές περιοχές. Οι ξηροθερμικές συνθήκες που χαρακτηρίζουν το μεσογειακό περιβάλλον ευνοούν την εκδήλωση πυρκαγιών σε δάση, σε χωριά, σε παραθαλάσσια μέρη, ακόμα και στα προάστια των πόλεων που περιβάλλονται από πράσινο.

Λόγω της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ο κίνδυνος από πυρκαγιές είναι ακόμη μεγαλύτερος. Είναι σημαντικό να παίρνουμε κάποια προληπτικά μέτρα για την προστασία των σπιτιών και των κήπων μας από φωτιά.

Πέραν της ευθύνης της πολιτείας για αντιπυρική προστασία και κατάσβεση των πυρκαγιών, πρέπει κατά το σχεδιασμό και τη δημιουργία του κήπου μας να μεριμνούμε για την προστασία του, λαμβάνοντας μέτρα όπως η φύτευση ανθεκτικών φυτών στην φωτιά.

Ας δούμε αναλυτικά, ποια είναι τα βασικά μέτρα καθαρισμού και συντήρησης του κήπου που μπορούν να περιορίσουν τον κίνδυνο φωτιάς και την εξάπλωσή της, καθώς επίσης ποια φυτά πρέπει να φυτεύουμε στον κήπο μας για προστασία από πυρκαγιά.

Ποια είναι τα βασικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνουμε στον κήπο για προστασία από φωτιά;

Για την προστασία του κήπου μας και του σπιτιού μας από φωτιά, περιγράφουμε παρακάτω τα προληπτικά μέτρα που σχετίζονται με το σχεδιασμό του κήπου, με την φύτευση φυτών, καθώς και με την ετήσια φροντίδα του:

1. Επιλέγουμε ανθεκτικά φυτά στην φωτιά

Επιλέγουμε να φυτέψουμε στον κήπο μας φυτά ανθεκτικά στη φωτιά, που δεν είναι εύφλεκτα και εμποδίζουν την εξάπλωση της φωτιάς. Ιδιαίτερα σε φράχτες περιμετρικά του κήπου αλλά και κοντά στα σπίτια, αποφεύγουμε να φυτέψουμε φυτά και δέντρα που είναι πολύ εύφλεκτα όπως για παράδειγμα τα πεύκα που καίγονται πολύ εύκολα και συντελούν στην επέκταση της φωτιάς μέσω της έκρηξης των κουκουναριών.

Αποφεύγουμε και την φύτευση των ευκαλύπτων μέσα στον κήπο μας. Ο ευκάλυπτος λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του σε αιθέρια έλαια, θεωρείται εύφλεκτο δέντρο. Επίσης, οι ευκάλυπτοι, όταν έχει πυρκαγιά, πετάνε κάφτρες σε μεγάλη απόσταση και βοηθούν στην εξάπλωση της φωτιάς.

2. Φτιάχνουμε μονοπάτια με ανθεκτικά υλικά στη φωτιά

Δημιουργούμε μονοπάτια και διαχωριστικά στον κήπο μας που λειτουργούν και ως αντιπυρικές ζώνες. Για την κατασκευή των μονοπατιών, επιλέγουμε κατάλληλα υλικά που είναι ανθεκτικά στην φωτιά όπως πέτρα, χαλίκι, βότσαλο και τούβλα. Αποφεύγουμε τη χρήση διάφορων υλικών που έχουν σαν βάση το ξύλο και ειδικά τους κορμούς που αν και προσφέρουν μία φυσική ομορφιά, είναι πολύ εύφλεκτοι.

3. Διατηρούμε το γκαζόν σε χαμηλό ύψος

Για τα σπίτια ή τα εξοχικά που διαθέτουν γκαζόν αυτό αποτελεί ένα χώρο που μπορεί εύκολα να αναπτυχθεί φωτιά και να εξαπλωθεί πυρκαγιά. Φροντίζουμε λοιπόν να κουρεύουμε συχνά το γκαζόν του κήπου μας και διατηρούμε το γρασίδι σε χαμηλό ύψος, δροσερό και σε καλή κατάσταση, χωρίς ξερά σημεία για να μην αναπτύσσεται εύκολα φωτιά.

4. Καθαρίζουμε τα ξερά χόρτα του κήπου μας

Τα ξερά χόρτα αποτελούν μία πολύ εύφλεκτη πηγή υλικών στον κήπο μας. Πρωταρχική φροντίδα την περίοδο του καλοκαιριού είναι να καθαρίζουμε έγκαιρα τα ξερά χόρτα και ειδικά γύρω από τα όρια της περίφραξης του σπιτιού και του κήπου μας. Στη συνέχεια τοποθετούμε τα ξερά χόρτα για κομποστοποίηση σε προφυλαγμένη θέση που έχει διαθέσιμη κοντά βρύση ή άλλη πηγή νερού για κατάσβεση σε περίπτωση πιθανής ανάφλεξης.

5. Κλαδεύουμε τα ξερά κλαδιά από τα δέντρα

Εκτός από τα ξερά χόρτα, και τα ξερά κλαδιά των δέντρων και των θάμνων αποτελούν κίνδυνο για την εξάπλωση της πυρκαγιάς στον κήπο μας. Κλαδεύουμε λοιπόν τα ξερά κλαδιά από τα δέντρα και τα απομακρύνουμε άμεσα για να μην αποτελέσουν εύφλεκτη πρώτη ύλη σε περίπτωση πυρκαγιάς. Αν διαθέτουμε θρυμματιστή κλαδιών, τα πριονίδια μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε στη δημιουργία κομπόστ.

6. Φυτεύουμε καλοκαιρινά λαχανικά στον κήπο

Η φύτευση λαχανικών στον κήπο την περίοδο του καλοκαιριού μπορεί να δημιουργήσει ένα φυσικό φράχτη προστασίας για την φωτιά. Αν φυτέψουμε λοιπόν παρτέρια με λαχανικά σε περιμετρικά σημεία του κήπου μας, λόγω τρυφερής βλάστηση, δεν καίγονται εύκολα και μας προσφέρουν σε ένα βαθμό προστασία για την εξάπλωση της φωτιάς.

7. Αποφεύγουμε τη φύτευση ψηλών δέντρων κοντά σε σύρματα της ΔΕΗ

Αρκετές φωτιές την περίοδο του καλοκαιριού δημιουργούνται από σπινθήρα λόγω επαφής και τριβής των κλαδιών των δέντρων με τα σύρματα της ΔΕΗ. Αποφεύγουμε τη φύτευση ψηλών δέντρων πολύ κοντά σε στύλους και σε σύρματα της ΔΕΗ ή αν ήδη τα έχουμε φυτέψει τα κλαδεύουμε συχνά πριν πάρουν ύψος και δημιουργήσουν κίνδυνο.

Ποια φυτά είναι ανθεκτικά και συμβάλλουν στον περιορισμό της φωτιάς;

Για την προστασία του σπιτιού και του κήπου μας από φωτιά, προτείνουμε συγκεκριμένα φυτά που δεν είναι εύφλεκτα και εμποδίζουν την εξάπλωση της φωτιάς σε περίπτωση πυρκαγιάς. Προφανώς, δεν υπάρχουν άφλεκτα φυτά που δεν καίγονται από την φωτιά αλλά φυτά που δεν είναι τόσο ευαίσθητα. Παρακάτω, παραθέτουμε τις ομάδες των φυτών που παρουσιάζουν σχετική ανθεκτικότητα στην φωτιά:

 α) Φυτά ποώδη ανθεκτικά στην φωτιά

Από τα ποώδη φυτά που έχουν σχετικά υψηλή ανθεκτικότητα στη φωτιά και μπορούμε να φυτέψουμε στον κήπο μας είναι η γαρυφαλλιά, η βερόνικα, η γκαϊλάρδια, η κορέοψη, και το μεταξάκι. Επίσης, σημαντική αντιπυρική προστασία προσφέρουν στον κήπο μας όλων των ειδών οι κάκτοι και τα παχύφυτα που περιέχουν σημαντικό ποσοστό υγρασίας στους βλαστούς τους.

β) Καλλωπιστικοί θάμνοι ανθεκτικοί στην φωτιά

Από τους πιο ανθεκτικούς καλλωπιστικούς θάμνους στην φωτιά που μπορούμε να φυτέψουμε στον κήπο μας για αντιπυρική προστασία είναι η τριανταφυλλιά, η πασχαλιά, το βιβούρνο, το ευώνυμο, το κυδωνίαστρο, η μαόνια, το ροδόδεντρο και η αζαλέα. Τα συγκεκριμένα φυτά προστατεύουν από την εξάπλωση της φωτιάς λόγω του καταπράσινου φυλλώματος που διαθέτουν ενώ παράλληλα μας προσφέρουν και μία υπέροχη ανθοφορία.

γ) Δέντρα ανθεκτικά στην φωτιά

Τα πιο ανθεκτικά καρποφόρα δέντρα που αντέχουν σε φωτιά και μπορούμε να φυτέψουμε στον κήπου μας, είναι η καρυδιά, η χαρουπιά, η φραγκοσυκιά, το αβοκάντο και η δαμασκηνιά. Από τα καλλωπιστικά δέντρα που μπορούμε να αξιοποιήσουμε και να φυτέψουμε σε φράκτες στα όρια του κήπου μας, αρκετό ενδιαφέρον έχει ο πλάτανος, η λεύκα, ο προύνος, η ψευδακακία, το κυπαρίσσι και η φλαμουριά.

Πώς κλαδεύουμε τα δέντρα και τους θάμνους μετά από πυρκαγιά;

Αν ο κήπος μας ή το χωράφι μας έχει καεί, είναι σημαντικό να διαπιστώσουμε σε ποια κατάσταση βρίσκονται τα φυτά για να τα βοηθήσουμε να επανέλθουν με το κλάδεμα. Διακρίνουμε δύο βασικές περιπτώσεις.

• Για καρποφόρα και καλλωπιστικά δέντρα και θάμνους που έχουν μερικώς καεί, δεν τα κλαδεύουμε αμέσως αλλά περιμένουμε να βλαστήσουν πρώτα και στη συνέχεια κάνουμε το κατάλληλο κλάδεμα.

• Για την περίπτωση των δέντρων που έχουν ολοσχερώς καεί μέσα στον κήπο μας, κλαδεύουμε άμεσα τα δέντρα καθώς υπάρχει κίνδυνος πτώσης χοντρών κορμών και κλαδιών και πρόκλησης ατυχήματος.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα φυτά που αναβλαστάνουν μετά από φωτιά χρειάζονται λιγότερο πότισμα και μικρότερη ποσότητα λίπανσης λόγω περιορισμένης βλάστησης

Κι ένα μυστικό για την προστασία από φωτιά

Για εξοχικές κατοικίες που βρίσκονται κοντά σε δάση και υπάρχει υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς, η φύτευση φραγκοσυκιάς σε πυκνό φράχτη αποτελεί το πιο αποτελεσματικό φυσικό τρόπο δημιουργίας αντιπυρικής ζώνης καθώς το 90% του φυτικού μέρους της φραγκοσυκιάς περιέχει νερό.