11 μυστικά για την καλλιέργεια του παντζαριού
Παντζάρι, ένα από τα πιο δημοφιλή και νόστιμα λαχανικά που καλλιεργούμε το φθινόπωρο. Γνωστό και με την ονομασία κοκκινογούλι, το παντζάρι ξεχωρίζει για το εντυπωσιακό κόκκινο χρώμα του και τη χαρακτηριστική γλυκιά γεύση του.
To φυτό του παντζαριού φτάνει σε ανάπτυξη 40-50 εκατοστών και διαθέτει μακριά πράσινα φύλλα που διαθέτουν συνήθως χαρακτηριστικές κόκκινες νευρώσεις και μίσχους. Η καλλιέργεια του παντζαριού δίνει παραγωγή την πρώτη χρονιά, ωστόσο είναι διετές φυτό που αν παραμείνει στο έδαφος ανθίζει τον δεύτερο χρόνο για όσους θέλουν να κρατήσουν σπόρο από την ποικιλία παντζαριού που καλλιεργούν.
Αυτό που τρώμε ως παντζάρι είναι η σαρκώδη ρίζα του φυτού που αναπτύσσεται μέσα στο χώμα. Το παντζάρι τρώγεται βραστό στην αγαπημένη μας παντζαροσαλάτα και σε πολλές ακόμα συνταγές. Τα τρυφερά φύλλα του παντζαριού είναι εξίσου νόστιμα και θρεπτικά, ιδανικά για μία υγιεινή σαλάτα.
Το παντζάρι είναι ιδιαίτερα θρεπτικό και αποτελεί τροφή υψηλής διατροφικής αξίας, καθώς είναι πλούσιο σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά στοιχεία με πολλαπλά οφέλη για την υγεία. Αποτελεί εξαιρετική επιλογή για χυμό, ώστε να απολαύσουμε όλα τα θρεπτικά του συστατικά, ακόμα και αυτά που χάνονται με το μαγείρεμα.
Κι αν δεν έχουμε κήπο, μπορούμε εύκολα να φυτέψουμε παντζάρι σε γλάστρα στο μπαλκόνι με εξαιρετικά αποτελέσματα. Ας δούμε αναλυτικά τις σημαντικότερες συμβουλές για την καλλιέργεια του παντζαριού, για να τα απολαύσουμε ολόφρεσκα σε σαλάτα ή σε άλλα αγαπημένα φαγητά.
1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες παντζαριού για να φυτέψουμε;
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες και υβρίδια παντζαριού, ντόπιες και ξένες για να καλλιεργήσουμε στον κήπο μας. Κάποιες ποικιλίες παντζαριού διαθέτουν παχιά στρογγυλή ρίζα, άλλες πιο πεπλατυσμένη ρίζα, ενώ υπάρχουν και ποικιλίες που καλλιεργούνται κυρίως για τα φύλλα τους. Οι πιο γνωστές ποικιλίες παντζαριού είναι εξής:
- Ποικιλία παντζαριού Detroit: Ποικιλία παντζαριού που δίνει μεγάλα στρογγυλά παντζάρια με γυαλιστερό πράσινο φύλλωμα και κατακόκκινο χρώμα σάρκας. Είναι η πιο εμπορική ποικιλία παντζαριού στον ελληνικό χώρο, και είναι σχετικά πρώιμη.
- Ποικιλία αιγυπτιακού παντζαριού: Παραγωγική ποικιλία παντζαριού που δίνει πεπλατυσμένη ρίζα. Αν και δίνει νόστιμους καρπούς, δεν έχει μεγάλη εμπορική απήχηση στους Έλληνες καταναλωτές λόγω του σχήματος της ρίζας.
- Σέσκουλο: Αρκετοί δε γνωρίζουν ότι το σέσκουλο, το αγαπημένο λαχανικό που καλλιεργούμε για τα φύλλα του, είναι μια ποικιλία παντζαριού με μεγάλο γυαλιστερό πράσινο φύλλωμα και μικρότερη ρίζα.
- Ζαχαρότευτλο: Το γνωστό ζαχαρότευτλο που μας δίνει τη ζάχαρη, αποτελεί μία ξεχωριστή ποικιλία παντζαριού με καλά ανεπτυγμένη ρίζα που έχει υψηλή συγκέντρωση σε σάκχαρα.
2. Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια του παντζαριού;
Η καλλιέργεια του παντζαριού αναπτύσσεται καλύτερα σε βαθιά γόνιμα εδάφη με καλή αποστράγγιση, όπως επίσης το καρότο, το ραπάνι, η πατάτα και η γλυκοπατάτα, τα λαχανικά δηλαδή που διαθέτουν υπόγεια ρίζα.
Μόνο σε τέτοια αφράτα εδάφη μπορεί να αναπτυχθεί η σαρκώδης ρίζα του παντζαριού και να έχει καλή ποιότητα. Για να βοηθήσουμε την ανάπτυξη της ρίζας, κάνουμε προετοιμασία του εδάφους, οργώνουμε καλά ή σκάβουμε το χώμα και ενσωματώνουμε κομπόστ, χωνεμένη κοπριά και πλήρες βιολογικό λίπασμα.
Η φύτευση του παντζαριού γίνεται την περίοδο του φθινοπώρου ή στις αρχές της άνοιξης. Όλες οι ποικιλίες του παντζαριού αναπτύσσονται σε δροσερό περιβάλλον και μακριά από ακραίες θερμοκρασίες, με ιδανικές θερμοκρασίες από τους 15°C μέχρι τους 25°C.
Σε συνθήκες έντονης πολύ παγωνιά ή σε πολύ ζέστη, οι ρίζες του παντζαριού δεν αναπτύσσονται και δεν σχηματίζονται σωστά και έχουμε υποβαθμισμένη παραγωγή.
3. Πώς φυτεύουμε το παντζάρι και σε τι αποστάσεις;
Για την καλλιέργεια του παντζαριού, μπορούμε να φυτέψουμε σπόρο ή να προμηθευτούμε έτοιμα φυτά από φυτώριο.
Κατά τη σπόρα, τρίβουμε τον σπόρο του παντζαριού με τα χέρια για να σπάσει το σκληρό περίβλημα και να έχουν καλύτερη φυτρωτικότητα οι σπόροι. Φυτεύουμε τους σπόρους παντζαριού σε βάθος 3-5 εκατοστών, ρίχνοντας 4-5 σπόρους, σε αποστάσεις 10 εκατοστών μεταξύ τους και σε αποστάσεις 50 εκατοστών μεταξύ των γραμμών.
Αν θέλουμε να έχουμε αρκετή παραγωγή παντζαριών και για μεγαλύτερη χρονική περίοδο, σπέρνουμε μικρότερη ποσότητα σπόρων σταδιακά κάθε 2-3 εβδομάδες.
Όταν μεγαλώσουν λίγο τα νεαρά φυτά παντζαριού, τα αραιώνουμε και αφήνουμε 1 πατζάρι ανά δέκα εκατοστά. Μπορεί το ξερίζωμα να είναι λίγο δύσκολο συναισθηματικά, αλλά είναι απαραίτητο για να μπορέσουν να αναπτυχθούν τα φυτά μας και να μας δώσουν καλής ποιότητας παντζάρια.
Για έτοιμα φυτά που έχουμε δημιουργήσει σε σπορείο ή που έχουμε προμηθευτεί, φυτεύουμε σε αποστάσεις φύτευσης ανά 15-20 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 40-50 εκατοστά μεταξύ των γραμμών. Είναι σημαντικό να φυτεύουμε σε σχετικά αραιές αποστάσεις για να εξασφαλίσουμε καλή ανάπτυξη των φυτών του παντζαριού και καλό σχηματισμό της υπόγειας ρίζας.
4. Πώς καλλιεργείται το παντζάρι σε γλάστρα;
Για τη φύτευση των παντζαριών σε γλάστρες ή ζαρντινιέρες, επιλέγουμε γλάστρες σχετικά ρηχές, ύψους 25 εκατοστών για να μπορεί να αναπτυχθεί η ρίζα του φυτού.
Τοποθετούμε τη γλάστρα σε ηλιόλουστη θέση με νότιο προσανατολισμό κατά την φθινοπωρινή περίοδο, και με περισσότερη σκιά σε δυτικό ή ανατολικό μπαλκόνι όταν φυτεύουμε νωρίς την άνοιξη.
Γεμίζουμε τις γλάστρες με αφράτο φυτόχωμα, ειδικό για κηπευτικά, που να εξασφαλίζει καλή αποστράγγιση. Εναλλακτικά, μπορούμε να φτιάξουμε ένα δικό μας μείγμα, χρησιμοποιώντας 60% χώμα ή τύρφη, 20% κομπόστ ή χωνεμένη κοπριά, 10% περλίτη και 10% άμμο.
5. Τι ανάγκες σε πότισμα έχει η καλλιέργεια του παντζαριού;
Η καλλιέργεια του παντζαριού δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις σε νερό, αρκεί να έχει σταθερό πότισμα όταν στεγνώνει το χώμα. Επιπλέον, ως φθινοπωρινή καλλιέργεια, υπάρχουν και οι βροχές που μας διευκολύνουν στο πότισμα.
Αν καλλιεργούμε παντζάρια την άνοιξη, σίγουρα θα χρειαστεί τακτικότερο πότισμα για να μπορέσει να αναπτυχθεί σωστά το φυτό.
6. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια του παντζαριού;
Σχετικά με τη λίπανση του παντζαριού, προσθέτουμε 2 κουταλιές της σούπας πλήρες βιολογικό λίπασμα, πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία κάθε 20-30 μέρες για την καλή ανάπτυξη του φυλλώματος και την παραγωγή της σαρκώδους ρίζας.
Συμπληρωματικά, η διαφυλλική λίπανση με βόριο βοηθάει να έχουμε καλή παραγωγή παντζαριών χωρίς κηλίδες και εξογκώματα.
7. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια του παντζαριού;
Η καλλιέργεια του παντζαριού προσβάλλεται από διάφορες μυκητολογικές ασθένειες όπως ο περονόσπορος, η κερκοσπορίωση και η σκληρωτινίαση. Καλό είναι να κάνουμε ψεκασμούς στο φύλλωμα των φυτών κάθε 2 εβδομάδες με βιολογικό σκεύασμα χαλκού για να το αντιμετωπίσουμε.
Κι όσο για τα έντομα που δημιουργούν προβλήματα στο παντζάρι όπως οι κάμπιες, η μελίγκρα και η λιριόμυζα, χρησιμοποιούμε με βιολογικά εντομοκτόνα αλάτων καλίου και φυσικής πυρεθρίνης που βρίσκουμε σε γεωπονικά καταστήματα.
Σε προληπτικό επίπεδο, μπορούμε να ψεκάσουμε με αυτοσχέδια συνταγή προστασίας φυτών με φυσικά υλικά διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας πράσινο σαπούνι σε ένα λίτρο νερό.
8. Τι άλλη φροντίδα χρειάζεται η καλλιέργεια του παντζαριού;
Η καλλιέργεια του παντζαριού θέλει συχνό ξεβοτάνισμα από τα ζιζάνια, δηλαδή απομάκρυνση των ανεπιθύμητων αγριόχορτων ειδικά την περίοδο που αναπτύσσονται τα νεαρά φυτά παντζαριού.
Επίσης, αφαιρούμε τα ξερά και μαραμένα φύλλα, συνήθως αυτά που βρίσκονται πιο χαμηλά, για να βοηθήσουμε το φυτό να αναπτυχθεί καλύτερα. και να εξασφαλίσουμε καλύτερο αερισμό και αποφυγή ανάπτυξης ασθενειών
9. Πότε συγκομίζουμε τα παντζάρια;
Μπορούμε να συγκομίζουμε λίγα φύλλα ανά φυτό σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης. Το φύλλωμα είναι πιο τρυφερό όταν ακόμα οι ρίζες έχουν μικρό μέγεθος.
Τα παντζάρια είναι έτοιμα για συγκομιδή συνήθως 2-3 μήνες μετά την σπορά και είναι σημαντικό να έχουμε σημειώσει την ημερομηνία φύτευσης για να μας διευκολύνει στο πότε τα βγάζουμε από το χώμα.
Πριν τα ξεριζώσουμε, σκάβουμε ελαφρά γύρω από τα φυτά και ελέγχουμε ότι η ρίζα του παντζαριού έχει φτάσει σε καλό μέγεθος με διάμετρο περίπου 5 εκατοστών.
View this post on Instagram
10. Πως αποθηκεύουμε και συντηρούμε τα παντζάρια;
Τα παντζάρια έχουν μεγάλη περίοδο αποθήκευσης αρκεί αρκεί να κόψουμε τα φύλλα μερικά εκατοστά πάνω από τους βλαστούς χωρίς να τα πλύνουμε.
Μπορούμε και να τα διατηρήσουμε μέσα σε άχυρο ή άμμο σε θερμοκρασία συντήρησης ψυγείου για αρκετές εβδομάδες χωρίς κανένα πρόβλημα αλλοίωσης των ποιοτικών χαρακτηριστικών του παντζαριού.
11. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια του παντζαριού
Αν έχουμε περιορισμένο χώρο στον κήπο μας, η συγκαλλιέργεια του παντζαριού σε πιο κοντινές αποστάσεις με άλλα λαχανικά, προφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα εξοικονομώντας νερό και λίπασμα. Συγκεκριμένα, το παντζάρι μπορεί να καλλιεργηθεί μαζί με λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, κρεμμυδάκι, σκόρδο και μαρούλι και να απολαύσουμε πολύ καλή παραγωγή.
Σχόλια (0)