10 μυστικά για την καλλιέργεια του καρπουζιού

Καρπούζι, το φρούτο σύμβολο του καλοκαιριού! Το καρπούζι αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή και δροσιστικά φρούτα με μοναδική γλυκιά γεύση που απολαμβάνουμε σε φέτες, σε φρουτοσαλάτες, σε δροσιστικούς χυμούς, ενώ σε κάποιες περιοχές το φτιάχνουν και γλυκό του κουταλιού.

Ο καρπός της καρπουζιάς εξωτερικά είναι λείος, με χρώμα ανοικτό ή σκούρο πράσινο, με σκληρό φλοιό ενώ πολλές ποικιλίες διαθέτουν χαρακτηριστικές ραβδώσεις. Εσωτερικά, το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα των καρπών του καρπουζιού οφείλεται στο λυκοπένιο, μία αντιοξειδωτική ουσία που βρίσκεται επίσης στις ντομάτες και τα γκρέιπφρουτ.

Το καρπούζι είναι ετήσια καλλιέργεια που φυτεύεται στις αρχές της άνοιξης ή στις αρχές του καλοκαιριού και θεωρείται απαιτητική καλλιέργεια για κάποιον αρχάριο καλλιεργητή. Έχει σημαντικές απαιτήσεις σε νερό και λίπανση, και χρειάζεται αρκετή εμπειρία για να μας δώσει πλούσια ποιοτική παραγωγή.

Επίσης, η καλλιέργεια του καρπουζιού σε γλάστρα παρουσιάζει παρουσιάζει ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες λόγω της ανάπτυξης του φυτού και του μεγάλου μεγέθους των καρπών. Ωστόσο, αξίζει να δοκιμάσουμε και να μάθουμε τα μυστικά της καλλιέργειας του καρπουζιού, εφόσον διαθέτουμε τον κατάλληλο χώρο και την απαιτούμενη αγάπη για την κηπουρική.

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά, συμβουλές για την φύτευση και την καλλιέργεια του καρπουζιού, ώστε με την κατάλληλη φροντίδα να απολαύσουμε υπέροχα καρπούζια γεμάτα γεύση από τον κήπο μας.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες καρπουζιού;

Για τους λάτρεις του καρπουζιού υπάρχουν πολλές ποικιλίες και υβρίδια για καλλιέργεια, με διαφορετικό σχήμα από στενόμακρο και οβάλ μέχρι σφαιρικό, μεγαλύτερο ή μικρότερο μέγεθος καρπού, με διαφορετικό χρόνο συγκομιδής (πρώιμα ή όψιμα), και διαφορετική ανθεκτικότητα σε διάφορες μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες.

Οι πιο διαδεδομένες ποικιλίες καρπουζιού στον ελληνικό χώρο που μπορούμε να προμηθευτούμε σε σπόρο ή σε έτοιμα φυτά από τα φυτώρια χωρίζονται σε 3 βασικές κατηγορίες:

• Καρπούζια τύπου crimson: Ποικιλίες και υβρίδια καρπουζιού που δίνουν καρπούζια στρογγυλά προς οβάλ με ριγέ φλοιό και βάρους 10-14 κιλών.
• Καρπούζια τύπου βαρέλας: Ποικιλίες και υβρίδια καρπουζιού που δίνουν στενόμακρα ανοιχτοπράσινα καρπούζια με κατακόκκινη σάρκα και βάρους περίπου στα 13-15 κιλά.
• Καρπούζια τύπου mini: Ποικιλίες και υβρίδια καρπουζιού με πρώιμους στρογγυλούς καρπούς, χωρίς ή με λίγους σπόρους, σκουροπράσινου χρώματος και βάρους 2-5 κιλών.

Και για το τέλος να μην ξεχάσουμε και το κίτρινο καρπούζι που αν και δεν είναι τόσο διαδεδομένο στη χώρα μας, είναι εξίσου δροσιστικό με έντονη γλυκιά γεύση.

2. Ποια είναι η κατάλληλη εποχή για να φυτέψω καρπούζι;

Αφού επιλέξουμε την κατάλληλη ποικιλία, φυτεύουμε στα τέλη της άνοιξης, τα νεαρά φυτά καρπουζιού που έχουμε δημιουργήσει σε σπορείο από τις αρχές της άνοιξης ή προμηθευόμαστε έτοιμα φυτά από φυτώρια. Το καρπούζι, όπως άλλωστε και το πεπόνι, αναπτύσσεται και καρποφορεί σε ζεστές περιόδους.

Αν θέλουμε να φυτέψουμε καρπούζι πιο όψιμα, αρχές καλοκαιριού, μπορούμε να φυτεύσουμε απευθείας στο έδαφος τον σπόρο καρπουζιού. Με την απευθείας φύτευση στο χωράφι, το φυτό καρπουζιάς εμφανίζει καλύτερη ριζοβολία και δίνει καλύτερη παραγωγή καρπών.

Βέβαια, τα τελευταία χρόνια, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι έχουμε καλλιέργεια καρπουζιού σε θερμοκήπια από επαγγελματίες καλλιεργητές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το καρπούζι φυτεύεται πρώιμα στο θερμοκήπιο στις αρχές της άνοιξης ώστε να δώσει πρώιμη παραγωγή και να εξασφαλίσουν υψηλότερη τιμή κατά την πώληση της παραγωγής τους.

3. Σε ποιες αποστάσεις φυτεύουμε τα καρπούζια;

Είναι σημαντικό να προσδιορίσουμε τις κατάλληλες αποστάσεις για τη φύτευση του καρπουζιού. Ενδεικτικά, οι κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης που προτείνουμε για την καλλιέργεια του καρπουζιού είναι ανά 80-120 εκατοστά μεταξύ των θέσεων φύτευσης και 180-240 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

Αποφεύγουμε την πυκνή φύτευση για τα καρπούζια μας, προκειμένου να έχουμε καλύτερο αερισμό και μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης ασθενειών. Με αυτό τον τρόπο τα φυτά καρπουζιού δέχονται περισσότερη ηλιοφάνεια και σχηματίζονται περισσότερα σάκχαρα, με αποτέλεσμα τα καρπούζια να ωριμάζουν καλύτερα και να γίνονται πιο γλυκά.

4. Μπορούμε να καλλιεργήσουμε καρπούζι σε γλάστρα;

Αν και η καλλιέργεια του καρπουζιού σε γλάστρα στο μπαλκόνι παρουσιάζει αρκετές ιδιαιτερότητες, λόγω της ανάπτυξης του φυτού και λόγω του βάρους των καρπών, μπορούμε να το πετύχουμε. Προμηθευόμαστε αρχικά μία μεγάλη γλάστρα με ύψος και διάμετρο τουλάχιστον 40 εκατοστών και φυτόχωμα πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και περλίτη για να γεμίσουμε τη γλάστρα.

Επιλέγουμε ποικιλία μικρόκαρπου καρπουζιού για να μπορέσει πιο εύκολα να αναπτυχθεί κατακόρυφα το φυτό του καρπουζιού. Για την υποστύλωση της κατακόρυφης ανάπτυξης, χρησιμοποιούμε ένα πάσσαλο που καρφώνουμε μέσα στη γλάστρα. Παράλληλα, θα χρειαστεί και οριζόντια υποστύλωση και δέσιμο με καλάμια μεταξύ των πασσάλων στις γλάστρες των καρπουζιών. Σταδιακά, καθώς σχηματίζονται οι καρποί, θα πρέπει να τους δέσουμε με ανθεκτικούς σπάγκους ή κατάλληλα διχτάκια για να αντέξουν το βάρος τους και να μην πέσουν.

Τοποθετούμε τη γλάστρα σε σημείο με νότιο προσανατολισμό που να εξασφαλίζει αρκετή ηλιοφάνεια για να μπορέσουν να ωριμάσουν και να γλυκάνουν τα καρπούζια. Επίσης, θα πρέπει η γλάστρα να είναι σε προστατευμένη θέση από δυνατούς ανέμους καθώς μπορεί να σπάσουν τους βλαστούς της καρπουζιάς.

5. Πόσο συχνά ποτίζουμε τα καρπούζια;

Η καλλιέργεια καρπουζιού είναι αρκετά απαιτητική σε νερό και χρειάζεται τακτικό πότισμα για να έχουμε ικανοποιητική ανάπτυξη και πλούσια παραγωγή. Αν δεν δώσουμε στα φυτά του καρπουζιού το απαιτούμενο νερό, η παραγωγή θα είναι περιορισμένη, το μέγεθος των καρπουζιών να είναι πολύ μικρό ενώ δεν θα ωριμάσουν και γλυκάνουν αρκετά.

Όταν το φυτό του καρπουζιού βρίσκεται στα αρχικά στάδια ανάπτυξης, στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού, ποτίζουμε συνήθως κάθε δύο μέρες, ανάλογα βέβαια το έδαφος στο οποίο έχουμε φυτέψει και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν. Την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού, ποτίζουμε κάθε μέρα ώστε το έδαφος να διατηρείται σχετικά υγρό.

View this post on Instagram

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou)

6. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια του καρπουζιού;

Η καρπουζιά χρειάζεται αρκετό λίπασμα για να δώσει καλή παραγωγή καρπών, καθώς είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε θρεπτικά στοιχεία. Σχετικά με τη λίπανση του καρπουζιού, είναι απαραίτητη η ενσωμάτωση σημαντικής ποσότητας πλήρους βιολογικού λιπάσματος στις θέσεις φύτευσης, ενισχυμένο σε λίπασμα καλίου και ποσότητα καλά χωνεμένης κοπριάς, καθώς το καρπούζι είναι ιδιαίτερα απαιτητικό σε θρεπτικά στοιχεία.

Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, παρέχουμε στα καρπούζια πλήρες βιολογικό λίπασμα κάθε 20 μέρες για να ενισχύσουμε την ανάπτυξη των φυτών και την παραγωγή ποιοτικών καρπών. Συμπληρωματικά, προσθέτουμε βιολογικό λίπασμα ασβεστίου για την αντιμετώπιση της ξηρής κορυφής του καρπουζιού, του φαινομένου που εμφανίζεται μαύρισμα στο κάτω μέρος του καρπού λόγω έλλειψης ασβεστίου.

7. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν το καρπούζι;

Για να προστατέψουμε προληπτικά τα φυτά της καρπουζιάς από μυκητολογικές ασθένειες, όπως το ωίδιο που προκαλεί άσπρισμα στο φύλλωμα, και η ανθράκωση που προκαλεί μικρές μαύρες κηλίδες στα φύλλα, σκονίζουμε με θειάφι γύρω από τη ρίζα και ψεκάζουμε το φύλλωμα των καρπουζιών και με διάλυμα βρέξιμου (υδατοδιαλυτού) χαλκού και θειαφιού.

Το υπερβολικό πότισμα σε συνδυασμό με θερμοκρασίες 25-30°C μπορεί να προκαλέσει σάπισμα της ρίζας της καρπουζιάς λόγω ανάπτυξης μυκητολογικών ασθενειών όπως το φουζάριο. Σε αυτή την περίπτωση, το φυτό της καρπουζιάς φαίνεται μαραμένο και απότιστο ενώ έχει ποτιστεί.

Για την αντιμετώπιση των εντόμων της μελίγκρας (αφίδες), του αλευρώδη, καθώς και τον τετράνυχο, χρησιμοποιούμε βιολογικό σκεύασμα αλάτων καλίου που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Ψεκάζουμε κάθε 2 βδομάδες τα φυτά καρπουζιού κατά τις απογευματινές ώρες.

Εναλλακτικά, για την προστασία από έντομα σε προληπτικό επίπεδο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σπιτικά υλικά. Φτιάχνουμε αυτοσχέδιο σκεύασμα διαλύοντας μια κουταλιά της σούπας τριμμένο πράσινο σαπούνι και 1 κουταλιά του γλυκού οινόπνευμα σε ένα λίτρο νερό και ψεκάζουμε τα φυτά.

8. Xρειάζεται κλάδεμα η καλλιέργεια του καρπουζιού και αραίωμα καρπών;

Τα καρπούζια χρειάζονται κλάδεμα (κορφολόγημα) και αραίωμα καρπών για να έχουν καλύτερη ανάπτυξη και καρποφορία. Αρχικά, κορφολογούμε τα φυτά καρπουζιού για να αναπτύξουν πλευρικούς βλαστούς, όταν φτάσει ο κεντρικός βλαστός στα 4-5 φύλλα. Στη συνέχεια, διατηρούμε 4-5 δυνατούς ζωηρούς βλαστούς και αφαιρούμε τους υπόλοιπους.

Αραιώνουμε τους καρπούς και κρατάμε μόνο ένα καρπούζι σε κάθε βλαστό και αφαιρούμε τα υπόλοιπα καρπούζια για να εξασφαλίσουμε ποιοτικότερη παραγωγή. Κατά τη διάρκεια των υψηλών θερμοκρασιών, καλύπτουμε τα καρπούζια με ξερά χόρτα για να αποφύγουμε εγκαύματα από τον ήλιο.

Στα τέλη του καλοκαιριού, κόβουμε τις άκρες των βλαστών κι αφαιρούμε τα πολύ μικρά καρπούζια για να προλάβουν να ωριμάσουν και να γλυκάνουν τα υπόλοιπα καρπούζια πριν έρθουν οι χαμηλές θερμοκρασίες του φθινοπώρου.

9. Ποια είναι η κατάλληλη στιγμή για να κόψουμε τα καρπούζια;

Πολλές φορές δυσκολευόμαστε να προσδιορίσουμε τον σωστό χρόνο συγκομιδής του καρπουζιού, και κάνουμε λάθη είτε κόβοντας άγουρους καρπούς καρπουζιού που δεν εχουν ωριμάσει, είτε συγκομίζοντας υπερώριμα καρπούζια που έχουν μαλακώσει κι έχουν χάσει την τραγανή και ζουμερή υφή τους.

Η κατάλληλη στιγμή για να συγκομίσουμε τα ώριμα καρπούζια είναι όταν ξεραίνεται ο ελικοειδής μίσχος του καρπουζιού ή όταν κιτρινίζει το εξωτερικό λευκό σημείο που έχει το καρπούζι στο σημείο επαφής του με το έδαφος. Οι έμπειροι καλλιεργητές καρπουζιού μπορούν να διακρίνουν το ώριμο καρπούζι, χτυπώντας τον καρπό με τα δάκτυλα και ακούγοντας τη βαθύτητα του παραγόμενου ήχου.

10. Κι ένα τελευταίο μυστικό για το καρπούζι

Τα καρπούζια μπορεί να σκάσουν πριν ή κατά την ωρίμανση λόγω απότομων μεταβολών της θερμοκρασίας και της υγρασίας. Επίσης, το σκάσιμο των καρπουζιών παρατηρείται όταν κάνουμε ακανόνιστα ποτίσματα ή βάζουμε υπερβολική ποσότητα λιπάσματος αζώτου.