Τι είναι τα microgreens και πώς καλλιεργούνται;

Τι είναι τα microgreens που ακούμε όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια; Όταν μιλάμε για microgreens, αναφερόμαστε σε διάφορα λαχανικά και μυρωδικά που συγκομίζονται σε πολύ μικρό στάδιο, μόλις έχουν αναπτύξει 2-3 φύλλα και έχουν φτάσει σε ύψος 5-10 εκατοστών. Πρόκειται ουσιαστικά για νεαρά φυτά που κόβονται 2-3 εβδομάδες μετά τη σπορά τους, γι’ αυτό και ονομάζονται επίσης μικρόφυτα ή μικροφυτικά. Χαρακτηριστικό των microgreens είναι η τραγανή υφή και το μοναδικό άρωμα που διαθέτουν, χαρίζοντας μία ιδιαίτερη και απαλή γεύση στην κουζίνα μας. Τα microgreens αποτελούν μία σχετικά νέα τάση στον χώρο της γαστρονομίας και χρησιμοποιούνται σε σαλάτες, σε σούπες, σε φαγητά, σε σάντουιτς και σε κοκτέιλ, δίνοντας χρώμα και πλούσιο άρωμα. Πολλοί σεφ διακοσμούν τα πιάτα τους με microgreens, προσθέτοντας αυτή την ξεχωριστή γευστική νότα των νεαρών λαχανικών και των μυρωδικών στις συνταγές τους.

Παρά το μικρό τους μέγεθος, τα microgreens είναι πολύ θρεπτικά και συχνά έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά στοιχεία σε σχέση με τα ώριμα λαχανικά. Επιπλέον, είναι πολύ εύκολα στην καλλιέργεια και δε χρειάζονται μεγάλη αφοσίωση, αφού είναι έτοιμα για να τα απολαύσουμε μέσα σε μερικές μέρες. Μπορούμε να καλλιεργήσουμε στον κήπο ή μέσα στο σπίτι, στο παράθυρο της κουζίνας και στο μπαλκόνι μας, χρησιμοποιώντας μικρές γλάστρες και ζαρντινιέρες. Aς δούμε αναλυτικά, ποια φυτά μπορούμε να καλλιεργήσουμε ως microgreens, πώς τα φυτεύουμε, τι φροντίδα χρειάζονται και πότε τα συγκομίζουμε.

1. Ποια είναι τα πιο δημοφιλή φυτά που καλλιεργούνται ως microgreens;

Υπάρχουν πολλά λαχανικά και μυρωδικά που μπορούμε να επιλέξουμε για να καλλιεργήσουμε ως microgreens ανάλογα τις γευστικές μας προτιμήσεις και τα αγαπημένα μας φαγητά. Στα πιο κλασικά λαχανικά που φυτεύουμε για microgreens ανήκουν το μπρόκολο, το λάχανο και το κουνουπίδι, ενώ ιδιαίτερα δημοφιλή είναι και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως τα μαρούλια, οι λόλες, το ραδίκι, το σπανάκι. Μπορούμε επίσης να φυτέψουμε βολβώδη κηπευτικά, όπως το παντζάρι και το καρότο που δίνουν εξαιρετικά μικρόφυτα. Από τα μυρωδικά που μπορούμε να καλλιεργήσουμε ως microgreens, αγαπημένες επιλογές αποτελούν η ρόκα, ο βασιλικός, ο άνηθος, το μάραθο και το σέλινο. Επίσης, ιδιαίτερη γεύση σε microgreens μας δίνει ο αρακάς και ο ηλίανθος, ενώ αν θέλουμε να δοκιμάσουμε καλοκαιρινά λαχανικά σε microgreens, μπορούμε να φυτέψουμε και να απολαύσουμε πεπόνι, αγγούρι και κολοκύθα.

2. Πώς φυτεύουμε τα microgreens σε γλάστρα και ζαρντινιέρα;

Για να φυτέψουμε microgreens σε γλάστρα θα χρειαστούμε τους κατάλληλους σπόρους, φυτόχωμα, νερό και φως. Η φύτευση των microgreens είναι σχετικά απλή και μπορούμε πολύ εύκολα να τα καλλιεργήσουμε ακολουθώντας τα εξής βήματα:

• Προμηθευόμαστε φρέσκους σπόρους λαχανικών και μυρωδικών που διαθέτουν υψηλή βλαστικότητα από φίλους καλλιεργητές ή από γεωπονικά καταστήματα.Επιλέγουμε γλάστρες ή ζαρντινιέρες που διαθέτουν τρύπες στη βάση τους και αρκετά ρηχές με βάθος τουλάχιστον 10 εκατοστά.
• Χρησιμοποιούμε φυτόχωμα εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά, ειδικό για σπορεία κηπευτικών και το τοποθετούμε μέσα στις γλάστρες και στις ζαρντινιέρες διατηρώντας το αφράτο και χωρίς να το συμπιέζουμε πολύ.
• Ποτίζουμε ελαφρά το χώμα για να αποκτήσει σχετική υγρασία με ένα μικρό ποτιστήρι ή ένα ψεκαστηράκι.
• Φυτεύουμε τους σπόρους των λαχανικών και των μυρωδικών, πολύ πυκνά, σε αποστάσεις μέχρι 0,5 εκατοστό μεταξύ των σπόρων και σε βάθος μισού εκατοστού.
• Tοποθετούμε τις γλάστρες και τις ζαρντινιέρες σε μέρος που έχει ηλιοφάνεια τουλάχιστον 8 ώρες την ημέρα. Αν διατηρούμε τις γλάστρες μέσα στο σπίτι προτιμούμε παράθυρο με νότιο προσανατολισμό, μπορούν ωστόσο να αναπτυχθούν και σε ανατολικό ή δυτικό.
• Αν θέλουμε να φυτρώσουν οι σπόροι πιο γρήγορα, μπορούμε να καλύψουμε τις γλάστρες και τις ζαρντινιέρες με ένα νάιλον για να διατηρήσουμε σταθερή σχετική υγρασία και θερμοκρασία στο χώμα, συνθήκες που ευνοούν το φύτρωμα των σπόρων.
• Μόλις φυτρώσουν οι σπόροι των microgreens μετά από λίγες μέρες, απομακρύνουμε το νάιλον που καλύπτει τις γλάστρες και τις ζαρντινιέρες και αφήνουμε τους σπόρους να αναπτυχθούν κανονικά.
• Όταν φυτεύουμε microgreens σε κήπο, είναι σημαντικό να απομακρύνουμε τα ανεπιθύμητα αγριόχόρτα (ζιζάνια) για να μην απορροφούν θρεπτικά συστατικά από την καλλιέργεια μας και να μη φυτρώνουν ανάμεσα στα μικρόφυτα.

3. Τι φροντίδα χρειάζεται η καλλιέργεια των microgreens;

Τα microgreens έχουν ελάχιστες απαιτήσεις σε φροντίδα και αποτελούν ιδανικό ξεκίνημα για αρχάριους της κηπουρικής και για μικρά παιδιά. Ας δούμε πόσο συχνά χρειάζονται πότισμα και τι περιποίηση χρειάζονται για να τα απολαύσουμε νόστιμα και υγιεινά.

– Πόσο συχνά ποτίζουμε τα microgreens;

Τα microgreens χρειάζονται μικρά και τακτικά ποτίσματα για να μην στεγνώνει το χώμα τουs και συνήθως τα ποτίζουμε καθημερινά. Αν έχουμε φυτέψει τα microgreens σε γλάστρα, είναι ιδιαίτερα πρακτικό το πότισμα με ένα μικρό ψεκαστηράκι για διατηρούμε σχετικά υγρό το χώμα διαβρέχοντας και το φύλλωμα των φυτών. Λόγω της πυκνής φύτευσης και καθώς δεν μπορούμε να διακρίνουμε εύκολα το χώμα, προσέχουμε να μην ποτίζουμε υπερβολικά και δημιουργήσουμε πρόβλημα στα μικρόφυτα μας.

– Χρειάζονται λίπασμα τα microgreens;

Eπειδή η καλλιέργεια των microgreens είναι αρκετά σύντομη, δε χρειάζεται να βάζουμε λίπασμα στα νεαρά φυτά. Ωστόσο, μπορούμε πριν την φύτευση των μικρόφυτων να προσθέσουμε μικρή ποσότητας βιολογικού λιπάσματος με άζωτο, φώσφορο και κάλιο για να εμπλουτίζουμε το χώμα στον κήπο ή στις γλάστρες μας με θρεπτικά συστατικά. Η προσθήκη λιπάσματος στο χώμα, μας εξασφαλίζει τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για αρκετές διαδοχικές φυτεύσεις microgreens. 

– Προσβάλλονται τα microgreens από ασθένειες ή έντομα;

Λόγω της σύντομης διάρκειας που έχει η καλλιέργεια των microgreens, σπάνια εμφανίζονται προβλήματα με έντομα και ασθένειες, οπότε δε χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία ειδικά αν τα έχουμε μέσα στο σπίτι. Αν φυτεύουμε σε κήπο, μπορούμε να καλύψουμε τα microgreens με ένα ειδικό δίχτυ για την προστασία του λάχανου, του μπρόκολου, και του κουνουπιδιού από κάμπιες καθώς και γενικότερα για την προστασία από σαλιγκάρια που τρέφονται με νεαρά φύλλα και βλαστούς.

4. Πότε συγκομίζουμε τα microgreens;

Τα πρώτα 1 με 2 φύλλα που εμφανίζουν τα φυτά είναι τα φύλλα του σπόρου, οι ονομαζόμενες κοτυληδόνες. Οι κοτυληδόνες είναι διαφορετικές σε όψη από τα “πραγματικά φύλλα” του φυτού, τα οποία σχηματίζονται στη συνέχεια. Η κατάλληλη στιγμή για να κόψουμε και να απολαύσουμε τα microgreens είναι όταν τα νεαρά φυτά έχουν αναπτύξει το πρώτο ζευγάρι των πραγματικών φύλλων, περίπου 10-15 μέρες μετά τη βλάστηση του σπόρου. Κατά τη συγκομιδή, κόβουμε με ένα μαχαίρι τα microgreens, ακριβώς πάνω από το επίπεδο του χώματος. Αφού τα κόψουμε, τα microgreens δε δίνουν νέα βλάστηση και για να έχουμε νέα συγκομιδή θα πρέπει να ξαναφυτέψουμε σπόρους.

5. Κι ένα μυστικό για τα microgreens

Τα microgreens κατηγοριοποιούνται ανάμεσα στα φύτρα και τα baby λαχανικά (baby greens). Τα φύτρα έχουν αρκετά πιο σύντομο χρόνο καλλιέργειας, καθώς συγκομίζονται το αργότερο σε μία εβδομάδα από την φύτευση τους, και τρώγονται μαζί με τον σπόρο από τον οποίο έχουν φυτρώσει. Τα baby λαχανικά έχουν μεγαλύτερη διάρκεια καλλιέργειας, συνήθως 4-5 εβδομάδες, οπότε θυμίζουν περισσότερο ώριμα λαχανικά σε σχέση με τα microgreens, έχοντας χαρακτηριστική τρυφερή υφή και μικρό μέγεθος.