Μανόλια μεγανθής, ένα καλλωπιστικό δέντρο με εντυπωσιακά λουλούδια

Η μανόλια ή μαγνόλια είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα καλλωπιστικά φυτά σε όλο τον κόσμο που ξεχωρίζει για τα μεγάλα εντυπωσιακά λουλούδια της.

Υπάρχουν πολλά είδη μανόλιας, από αειθαλή που κρατάνε το φύλλωμα τους την περίοδο του χειμώνα μέχρι φυλλοβόλα, φυτά μανόλιας σε μορφή θάμνου με χαμηλή ανάπτυξη 2-3 μέτρων, μανόλιες που διαμορφώνονται σε μικρά δέντρα ύψους 4-5 μέτρων, καθώς και δέντρα με μεγάλη ανάπτυξη που φτάνουν σε ύψος 10-15 μέτρων όπως η μεγανθής μανόλια.

Λόγω της μεγάλης καλλωπιστικής της αξίας, η μεγανθής μανόλια φυτεύεται σε κήπους, σε πάρκα, σε πλατείες, ενώ μπορούμε να φυτέψουμε πολλά δέντρα στη σειρά για δημιουργία πολύ ψηλού φράχτη.

Aς δούμε αναλυτικά τα πιο γνωστά είδη μανόλιας, καθώς και τι φροντίδα χρειάζονται για να αναπτυχθούν και να μας χαρίσουν πολλά υπέροχα λουλούδια.

1. Ποια είναι τα πιο γνωστά είδη και ποικιλίες μανόλιας;

Tο πιο δημοφιλές αειθαλές είδος μανόλιας στον ελληνικό χώρο, αλλά και γενικότερα σε νότιες ζεστές περιοχές, είναι η μεγανθής μανόλια (Magnolia grandiflora) που χαρακτηρίζεται από μεγάλα γυαλιστερά δερματώδη φύλλα και πελώρια λευκά αρωματικά άνθη σε σχήμα τουλίπας που εμφανίζονται συνήθως από τις αρχές Ιουνίου ως τα τέλη Αυγούστου. Έχει πολύ γρήγορη ανάπτυξη και μπορεί να ξεπεράσει σε ύψος τα 15 μέτρα.

Αρκετά διαδεδομένο είδος μανόλιας, είναι το είδος μανόλια “Πιατάκι” (Magnolia soulangeana), φυλλοβόλος θάμνος που φτάνει σε ύψος 5-6 μέτρα με πολύ ωραία άνθη χρώματος λευκού με εσωτερικό ροζ ή που εμφανίζονται στις αρχές της άνοιξης πριν ανοίξουν τα φύλλα της.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η μανόλια “Αστέρι” (Magnolia stellata), φυλλοβόλος θάμνος, ύψους 4-5 μέτρων που εμφανίζει διπλά λευκά λουλούδια σε σχήμα αστεριού στα τέλη του χειμώνα πριν εμφανιστούν τα φύλλα της.

Επίσης, υπάρχει η μανόλια “Κρίνος” (Μagnolia liliflora), χαμηλός θάμνος 2-3 μέτρων με ροζ ή κόκκινα πορφυρά λουλούδια που θυμίζουν κρίνους, καθώς και η μανόλια “Ομπρέλλα”(Magnolia tripetala) που φτάνει σε ύψος 4-6 μέτρα με άσπρα λουλούδια μήκους 20-30 εκατοστών που μοιάζουν με μορφή ομπρέλας.

Ενδιαφέρουσα ποικιλία μανόλιας είναι και η ιαπωνική μανόλια (Magnolia kobus) που φτάνει σε 10 μέτρα ύψος και έχει λευκό-ροζ άνθη που εμφανίζονται τον Μάριο.

2. Τι συνθήκες χρειάζεται η μανόλια για να αναπτυχθεί;

Για την φύτευση, ανάλογα το είδος της μανόλιας, επιλέγουμε ηλιοφανείς και ημισκιερές θέσεις για να μας χαρίζει πλούσια και παρατεταμένη ανθοφορία.

Ειδικά η μανόλια η μεγανθής ευδοκιμεί περισσότερο σε ημισκιερά μέρη, καθώς σε ηλιοφανή ζεστά μέρη μπορεί να παρουσιάσει εγκαύματα στο φύλλωμα. Φροντίζουμε να τη φυτεύουμε σε προφυλαγμένες θέσεις, καθώς κάποια είδη είναι ευαίσθητα στους έντονους ανέμους και στους βοριάδες.

Η μανόλια θεωρείται ανθεκτικό δέντρο στις χαμηλές θερμοκρασίες, καθώς και στην ατμσφαιρική ρύπανση των πόλεων και των εθνικών οδών. Σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού και σε περίοδο καύσωνα, η μανόλια μπορεί να δυσκολευτεί, ειδικά αν υπάρχει έλλλειψη νερού.

Αν και μπορεί να φυτευτεί στα περισσότερους τύπους εδαφών εκτός από τα ασβεστούχα εδάφη, ευδοκιμεί καλύτερα σε εδαφη με ελαφρά όξινο pH.

Σε κάθε περίπτωση, το χώμα που θα φυτευτεί η μανόλια θα πρέπει να έχει πολύ καλή αποστράγγιση για να αναπτυχθεί το ριζικό της σύστημα και να μην παρουσιαστεί κάποιο ανεπιθύμητο σάπισμα.

View this post on Instagram

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou)

3. Κάθε πότε θέλει πότισμα η μανόλια;

Η μανόλια έχει σημαντικές ανάγκες σε νερό και θέλει δροσερό περιβάλλον και σχετική υγρασία στο έδαφος.

Αρχικά, η μανόλια θα χρειαστεί συχνό πότισμα κατά τον πρώτο χρόνο φυτευσης μέχρι να αναπτυχθούν οι ρίζες της που διευκολύνουν την απορρόφηση περισσότερου νερού. Γενικότερα, βέβαια, απαιτεί τακτικό πότισμα, καθώς η μανόλια διαθέτει επιφανειακό ριζικό σύστημα.

Ενδεικτικά, ποτίζουμε 1-2 φορές την εβδομάδα κατά την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου, ενώ κατά την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού θα χρειαστεί συχνότερο πότισμα, τουλάχιστον 2 φορές τη βδομάδα.

Την περίοδο του χειμώνα τα ποτίσματα για τη μανόλια πρέπει να είναι αραιότερα, συνήθως κάθε 2 εβδομάδες, σε περίπτωση που δεν βρέχει.

Πάντως, πρέπει να ποτίζουμε προσεκτικά, καθώς το υπερβολικό πότισμα μπορεί να προκαλέσει σάπισμα στις ρίζες του φυτού, πτώση των λουλουδιών καθώς και κιτρινίσματα στα φύλλα.

4. Πόσο συχνά βάζουμε λίπασμα στη μανόλια;

Η μανόλια έχει μέτριες απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε λίπασμα σε δύο ή τρία στάδια για να εξασφαλίσουμε ικανοποιητική ανάπτυξη και ανθοφορία.

Προσθέτουμε πλήρες κοκκώδες λίπασμα στις αρχές της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού, ενώ για τις αειθαλείς ποικιλίες μανόλιας, μπορούμε να κάνουμε μία επιπλέον λίπανση στις αρχές του φθινοπώρου.

Την περίοδο της άνοιξης, μπορούμε συμπληρωματικά να προσθέσουμε υγρό λίπασμα σιδήρου για να διατηρήσει η μανόλια το καταπράσινο φύλλωμα της και να μην εμφανιστούν κίτρινα φύλλα.

Η υπερβολική λίπανση μπορεί να δημιουργήσει απότομη πτώση των λουλουδιών και των φύλλων της μανόλιας καθώς και μαύρισμα στις άκρες των φύλλων.

5. Ποια εποχή και πώς κλαδεύουμε την μανόλια;

Η μανόλια χρειάζεται κλάδεμα κάθε χρόνο για να έχει ικανοποιητική ανάπτυξη και ανθοφορία.

Αρχικά, η μανόλια κλαδεύεται τα πρώτα χρόνια για να διαμορφώσουμε το σχήμα του φυτού, είτε σε θάμνο είτε σε κυπελλοειδές σχήμα δέντρου, διατηρώντας ένα κεντρικό κορμό.

Κατάλληλη εποχή κλαδέματος είναι στις αρχές της άνοιξης για τα αειθαλή είδη, όπως για τη μανόλια την μεγανθή, και στα τέλη του καλοκαιριού για τα φυλλοβόλα είδη.

Στα μεγαλύτερα δέντρα μανόλιας, κάνουμε ελαφρύ ετήσιο κλάδεμα και αφαιρούμε αδύναμους και ξερούς βλαστούς για να πετύχουμε καλύτερο αερισμό και φωτισμό ενώ παράλληλα διατηρούμε το σχήμα του δέντρου.

6. Με ποιους τρόπους γίνεται ο πολλαπλασιασμός της μανόλιας;

Μπορούμε να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά μανόλιας με 3 τρόπους, κάνοντας: α) πολλαπλασιασμό με σπόρους, β) πολλαπλασιασμό με μοσχεύματα και γ) πολλαπλασιασμό με εναέριες καταβολάδες.

α) Πολλαπλασιασμός μανόλιας με σπόρο 

Παίρνουμε τον σπόρο από τους καρπούς της μανόλιας και τους βάζουμε σε νερό για ένα βράδυ για να βραχούν. Την επόμενη μέρα, τρίβουμε τον σπόρο με ένα συρματάκι για να απομακρυνθεί το εξωτερικό του περίβλημα. Στη συνέχεια, φυτεύουμε τους σπόρους σε δίσκους με φυτόχωμα και τους διατηρούμε σε ψυγείο για τρεις μήνες. Κατόπιν, μπορούμε να φυτέψουμε τον σπόρο της μανόλιας στο έδαφος ή σε γλάστρα στις αρχές της άνοιξης και θα φυτρώσει σε 4-5 εβδομάδες. Βέβαια, πρέπει να αναφέρουμε ότι η μανόλια από σπόρο καθυστερεί αρκετά να αναπτυχθεί και μπορεί να χρειαστούν μέχρι και 10 χρόνια για να παρουσιάσει την ανθοφορία της.

β) Πολλαπλασιασμός μανόλιας με μοσχεύματα 

Η πιο εύκολη και γρήγορη μέθοδος για να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά μανόλιας είναι με την μέθοδο πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα, παίρνοντας ημιξυλώδη τμήματα βλαστών, μήκους 15-20 εκατοστών, την περίοδο του καλοκαιριού αφού έχει ολοκληρωθεί η ανθοφορία. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιούμε ορμόνη ριζοβολίας στην βάση της τομής του μοσχεύματος για να αυξήσουμε την πιθανότητα επιτυχιάς του πολλαπλασιασμού της μανόλιας. Φυτεύουμε τα μοσχεύματα σε γλάστρες φυτωρίου με μίγμα φυτοχώματος και άμμου σε αναλογία 2:1 και τα αφήνουμε σε δροσερό μέρος. Μετά από 6-8 εβδομάδες, τα καινούρια φυτά θα έχουν ριζώσει.

γ) Πολλαπλασιασμός μανόλιας με εναέριες καταβολάδες

Μπορούμε να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά μανόλιας με τη μέθοδο των εναέριων καταβολάδων την περίοδο της άνοιξης. Παίρνουμε ένα υγιή βλαστό του φυτού και κάνουμε μία τομή σε ένα σημείο στη μέση του βλαστού από το οποίο θα βγάλει ρίζες. Σε μία σακούλα βάζουμε φυτόχωμα και άμμο σε αναλογία 2:1 και τη δένουμε έτσι ώστε το σημείο τομής να είναι μέσα στο μίγμα χώματος που φτιάξαμε. Διατηρούμε το χώμα υγρό και σταδιακά μέσα σε 2 μήνες, ο βλαστός της μανόλιας μέσα στη σακούλα θα βγάλει ρίζες. Στη συνέχεια, κόβουμε τον βλαστό από το αρχικό φυτό σε σημείο κοντά στις ρίζες και το φυτεύουμε σε γλάστρα ή απευθείας στο χώμα αφού απομακρύνουμε πρώτα τη σακούλα.

7. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την μανόλια

H μανόλια δεν προσβάλλεται εύκολα από ασθένειες και έντομα και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν χρειάζεται να λάβουμε κάποια μέτρα για την προστασία της.

Αν δούμε καστανές, κόκκινωπές ή μαύρες κηλίδες στο φύλλωμα της μανόλιας, οφείλεται σε προσβολή από μυκητολογική ή βακτηριακή ασθένεια. Για την αντιμετώπιση των ασθενειών ψεκάζουμε το φύλλωμα της με υγρό χαλκό.

Επίσης, μπορεί να παρατηρήσουμε προσβολή από το έντομο της μελίγκρας ή της βαμβακάδας και τον τετράνυχο που μερικές φορές την προσβάλλουν. Για να αντιμετωπίσουμε τα έντομα, ψεκάζουμε με βιολογικά εντομοκτόνα όπως ο θερινός πολτός και τα άλατα καλίου που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Σε προληπτικό επίπεδο, μπορούμε να ψεκάσουμε το φύλλωμα της μανόλιας με αυτοσχέδια οικολογική συνταγή διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας τριμμένο πράσινο σαπούνι σε ένα λιτρο νερό.

8. Κι ένα μυστικό για την μανόλια

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η μανόλια έχει εκτεταμένο ριζικό σύστημα που αναπτύσσεται επιφανειακά σε απόσταση διπλάσια ή τριπλάσια από το μέγεθος της επιφάνειας του φυλλώματος. Ειδικά τα αειθαλή δέντρα μανόλιας που έχουν μεγάλο ύψος όπως η μεγανθής μανόλια θα πρέπει να φυτεύονται σε αρκετή απόσταση από τοίχους σπιτιών και φράχτες.