Ίριδα, 6 μυστικά για φύτευση και φροντίδα

Η ίριδα ή ίρις είναι ένα πολυετές ποώδες φυτό που μας χαρίζει μαγευτικά λουλούδια με τεράστια ποικιλία χρωμάτων στον κήπο και σε μπαλκόνι. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως, στην ελληνική μυθολογία, η Ίριδα ήταν η θεά του ουράνιου τόξου.

Η ίριδα φυτεύεται το φθινόπωρο και μας χαρίζει την εντυπωσιακή ανθοφορία της μέσα στην άνοιξη με υπέροχα λουλούδια που ξεχωρίζουν για την λεπτότητα και την ελκυστική τους εμφάνιση. Κι από χρώματα; Μπλε, λευκά, κόκκινα, κίτρινα, πορτοκαλί ακόμα και μαύρα! Υπάρχουν επίσης πανέμορφες δίχρωμες ίριδες με συνδιασμούς χρωμάτων.

Μπορούμε να διακοσμήσουμε τα λουλούδια της ίριδας στο σαλόνι, φτιάχνοντας ανθισμένα μπουκέτα που διατηρήσουμε σε βάζο για διάστημα 2-3 εβδομάδων.

1. Ποια είδη και ποιες ποικιλίες ίριδας υπάρχουν;

Υπάρχουν πολλά είδη και ποικιλίες ίριδας που αυτοφύονται στη νότια Ευρώπη και την Κίνα, ενώ στον ελληνικό χώρο μπορούμε να βρούμε άγρια ενδημικά είδη που δεν συναντάμε πουθενά αλλού στον κόσμο.

Οι ίριδες διαχωρίζονται σε ριζωματώδη είδη που αναπτύσσουν ρίζες και φέρουν οφθαλμούς, καθώς και σε βολβώδη είδη όπου η ίριδα φυτρώνει από βολβό. Από τις καλλιεργούμενες ποικιλίες, συναντάμε χαμηλά είδη ίριδας με ύψος έως 10-30 εκατοστών, μεσαίου ύψους 30-70 εκατοστών και ψηλότερες με ύψος 70–120 εκατοστά. Τα εντυπωσιακά άνθη της ίριδας έχουν μέγεθος που φτάνει τα 10-15 εκατοστά.

Η πιο γνωστή ποικιλία ίριδας, είναι η γερμανική που δίνει μπλε λουλούδια, η οποία αναφέρεται και ως γαλάζιος κρίνος ή αγριόκρινος. Να σημειώσουμε ότι οι περισσότερες ποικιλιές ίριδας φυτεύονται φθινόπωρο, υπάρχουν ωστόσο και κάποιες ολλανδικές ποικιλίες που μπορούμε να φυτέψουμε την άνοιξη.

2. Ποιες συνθήκες είναι κατάλληλες για τη φύτευση της ίριδας;

Η ίριδα αναπτύσσεται σε γόνιμα και ελαφρώς όξινα εδάφη. Για να ευδοκιμήσει και να μας χαρίσει τα υπέροχα λουλούδια της, προτιμάει χώμα καλά στραγγιζόμενο που να μη συγκρατεί πολύ νερό.

Χρειάζεται επίσης αρκετή ηλιοφάνεια για να έχει πλούσια ανθοφορία, ενώ αν την τοποθετήσουμε σε σκιερά μέρη ίσως και να μην ανθίσει καθόλου.

Η φύτευση της ίριδας γίνεται πολύ κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, 3-5 εκατοστά βάθος στις πιο ψυχρές περιοχές, ενώ σε ζεστές περιοχές κάνουμε λίγο πιο βαθιά φύτευση στα 5-10 εκατοστά. Οι αποστάσεις φύτευσης μεταξύ των βολβών ή των ριζωμάτων της ίριδας είναι 20-30 εκατοστά.

Για να φυτέψουμε την ίριδα σε γλάστρα, επιλέγουμε μπαλκόνι με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό και χρησιμοποιούμε φυτόχωμα γενικής χρήσης. Φροντίζουμε η γλάστρα μας να διαθέτει τρύπες, ενώ καλό είναι να τοποθετήσουμε και μια στρώση χαλικιών ή βότσαλων στη βαση της για να απομακρύνεται καλύτερα το νερό.

3. Τι φροντίδα σε πότισμα και λίπανση χρειάζεται η ίριδα;

Η ίριδα είναι αρκετά ανθεκτική και καθόλου απαιτική στο πότισμα. Ακόμα και λίγο απότιστη να την ξεχάσουμε, δεν θα δημιουργηθεί ιδιαίτερο πρόβλημα! Σε γενικές γραμμές, η ίριδα χρειάζεται τακτικότερο πότισμα, 1-2 φορές τη βδομάδα, από την στιγμή που θα βλαστήσει μέχρι την έναρξη της ανθοφορίας. Προσοχή ωστόσο, καθώς το υπερβολικό πότισμα μπορεί να προκαλέσει σάπισμα των ριζών της.

Κι όσο για τη λίπανση, και εκεί η ίριδα είναι ολιγαρκής. Προσθέτουμε λίγο πλήρες κοκκώδες λίπασμα κατά τη φύτευση, το οποίο ανακατεύουμε με το χώμα ή το φυτόχωμα αν έχουμε φυτέψει σε γλάστρα. Στη συνέχεια επαναλαμβάνουμε στις αρχές της άνοιξης μια δεύτερη εφαρμογή πλήρους λιπάσματος αποφεύγοντας τη χρήση αζωτούχων λιπασμάτων.

4. Ποιες ασθένειες και έντομα προσβάλλουν την ίριδα;

Η ίριδα δεν προσβαλλεται ιδιαίτερα από ασθένειες και έντομα. Για να την προστατέψουμε από το έντομο της μελίγκρας που απομυζεί τους φυτικούς ιστούς και δημιουργεί χαρακτηριστικά μελιτώματα, μπορούμε να ψεκάσουμε προληπτικά με διάλυμα πράσινου σαπουνιού που φτιάχνουμε διαλύοντας 20 γραμμάρια τριμμένο πράσινο σαπούνι και 5 ml οινόπνευμα σε 1 λίτρο νερό.

Σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας και κακής αποστράγγισης, η ίριδα μπορεί να προσβληθεί από μυκητολογικές ασθένειες που δημιουργούν σαπίσματα στα ριζώματα και τους βολβούς. Σε αυτή την περίπτωση, ποτίζουμε τη ρίζα της ίριδας με διάλυμα θειικού χαλκού (γαλαζόπετρας) για να το καταπολεμήσουμε.

5. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός της ίριδας;

Η ίριδα πολλαπλασιάζεται με βολβούς ή με διαίρεση των ριζωμάτων, ανάλογα με το είδος και την ποικιλία. Αν δε θέλουμε κάθε χρονιά να αγοράζουμε βολβούς και ριζώματα ίριδας, ακολουθούμε τη γνωστή διαδικασία φύλαξης που ακολουθούμε για όλα τα βολβώδη λουλούδια.

Αφαιρούμε τους βολβούς του φυτού από το έδαφος, απομακρύνουμε ό,τι χώματα έχουν μείνει πάνω και ελέγχουμε για τυχόν ασθένειες, σαπίσματα ή κτυπήματα. Όσοι βολβοί είναι σε καλή κατάσταση αποθηκεύονται σε χάρτινο κουτί με ελαφρά ανοίγματα ώστε να έχουν καλό αερισμό. Μέσα στο κουτί προσθέτουμε πριονίδι ή ρύζι για να απορρoφήσει τυχόν υγρασία, ώστε να μην φυτρώσει πρόωρα ο βολβός και σαπίσει στη συνέχεια.

6. Κι ένα τελευταίο μυστικό για τη ίριδα

Υπάρχει και μία ξεχωριστή υδροχαρής ποικιλία ίριδας, ο νερόκρινος, που ζει και αναπτύσσεται με τα ριζώματα της μέσα το νερό και σχηματίζει εντυπωσιακά κίτρινα άνθη. Ιδανική επιλογή για μικρές λιμνούλες και σιντριβάνια στον κήπο μας.