Αγγελική, ένας ανθεκτικός θάμνος για παραθαλάσσια εδάφη

Αγγελική, ένα ανθεκτικό φυτό ιδανικό για διαμόρφωση σε φράχτη, καθώς επίσης για φύτευση ως μεμονωμένο φυτό στον κήπο και σε γλάστρα στο μπαλκόνι.

Η αγγελική έχει πολλές ονομασίες και εκτός από αγγελικούλα θα την ακούσουμε επίσης ως πιττόσπορο, γιαπωνέζικο πιττόσπορο ή αυστραλιανή δάφνη. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα δημοφιλή καλλωπιστικό θάμνο με εξαιρετική προσαρμογή στις μεσογειακές συνθήκες της χώρας μας.

Με καταγωγή από την Κίνα και την Ιαπωνία, η αγγελική ξεχωρίζει για τα γυαλιστερά, λεία, δερματώδη φύλλα της και το καταπράσινο φύλλωμα της. Αν και έχει αργή σχετικά ανάπτυξη, η αγγελική μπορεί να φτάσει σε ύψος τα τέσσερα μέτρα και να αποκτήσει τη μορφή μικρού δέντρου.

Η αγγελική εμφανίζει την ανθοφορία της κατά την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου σχηματίζοντας μικρά, λευκά λουλούδια που φέρουν ένα διακριτικό άρωμα πορτοκαλιού.

Έχοντας έλαχιστες απαιτήσεις σε περιποίηση, η αγγελική είναι ιδιαίτερα προσαρμοστική και καταφέρνει να επιβιώνει τόσο κοντά στη θάλασσα, όσο και σε ορεινές περιοχές με μεγάλο υψόμετρο.

Ας δούμε αναλυτικά, τι φροντίδα χρειάζεται η αγγελική για να την απολαμβάνουμε υπέροχη και λαμπερή στην αυλή, στον κήπο και στο μπαλκόνι μας για πολλά χρόνια.

1. Ποια είναι τα πιο γνωστά είδη και ποικιλίες αγγελικής;

Στα φυτώρια θα συναντήσουμε πολλά είδη και ποικιλίες αγγελικής για να φυτέψουμε στον κήπο μας ή στο μπαλκόνι μας. Όλες οι ποικιλίες αγγελικής διαθέτουν γυαλιστερά φύλλα αν και μπορεί να έχουν διαφορετική ανάπτυξη σε ύψος, διαφορετικό σχήμα και μέγεθος φύλλων. Παρακάτω, βλέπουμε τα πιο δημοφιλή και διαδεδομένα είδη αγγελικής για να επιλέξουμε.

• Κοινή αγγελική (Pittosporum tobira): Η κλασική ποικιλία αγγελικής που συναντάμε στους περισσότερους κήπους με τα δερματώδη καταπράσινα φύλλα. Φτάνει σε ύψος 2-4 μέτρα και χαρακτηρίζεται από ανάπτυξη σε στρογγυλό σχήμα. Κατάλληλη για δημιουργία ψηλών φρακτών, για μπορντούρες αλλά και για μεμονωμένη φύτευση και διαμόρφωση σε δεντράκι.

• Πανασέ αγγελική (Pittosporum tobira variegatum): Η ποικιλία πανασέ αγγελική ξεχωρίζει για τα δίχρωμα γκριζοπράσινα φύλλα της με λευκές κηλίδες. Φθάνει σε ύψος και πλάτος 3-4 μέτρα και είναι κατάλληλη για πυκνούς φράκτες ή για μεμονωμένη φύτευση. Είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στον δυνατό καλοκαιρινό ήλιο.

• Νάνα αγγελική (Pittosporum tobira nanum): Η αγγελική νάνα έχει χαμηλή ανάπτυξη 50-90 εκατοστών ύψος και συμπαγές σφαιρικό σχήμα. Διαθέτει έντονα γυαλιστερά δερματώδη φύλλα αλλά συνήθως δεν ανθοφορεί. Κατάλληλη για χαμηλούς φράκτες αλλά και για να φυτευτεί σε γλάστρα και να διαμορφωθεί σε μπαλίτσα.

• Mικρόφυλλη αγγελική (Pittosporum hetrophyllum): H μικρόφυλλη ποικιλία αγγελικής είναι αειθαλής θάμνος μέτριας ανάπτυξης, με ύψος 1,5-2 μέτρα που διαθέτει μικρά λεπτά γυαλιστερά φύλλα και λευκοκίτρινα αρωματικά άνθη. Η μικρόφυλλη αγγελική είναι ιδανική για φύτευση χαμηλού φράκτη.

• Λεπτόφυλλη πανασέ αγγελική (Pittosporum tenuifolium variegatum): Αειθαλής θάμνος που φθάνει σε ύψος 2-3 μέτρα και πλάτος περίπου 1 μέτρο. Η λεπτόφυλλη πανασέ αγγελική διαθέτει λεπτούς σκουρόχρωμους βλαστούς και ανοιχτοπράσινα κυματοειδή φύλλα που έχουν αργυρόλευκο περίγραμμα.

2. Τι συνθήκες χρειάζεται η αγγελική για να αναπτυχθεί;

H αγγελική προτιμά καλύτερα τις ημισκιερές θέσεις για να έχει ζωηρή βλάστηση και να αποκτήσει συμπαγές σχήμα ενώ η έντονη ηλιοφάνεια καθηλώνει την ανάπτυξη της. Eίναι πολύ ανθεκτική σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών, ειδικά αν δεν έρχεται σε άμεση επαφή με τις μεσημεριανές ακτίνες ενώ παρουσιάζει σχετική ανθεκτικότητα σε χαμηλές θερμοκρασίες και βοριάδες.

Αρκετά συχνά, θα συναντήσουμε την αγγελική να επιλέγεται για φύτευση σε πεζοδρόμια, σε άκρες δρόμων και εθνικών οδών καθώς είναι ανθεκτική στην ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς και στις χαμηλές θερμοκρασίες. Επίσης, είναι κατάλληλη για φύτευση σε παραθαλάσσιες περιοχές λόγω της ανθεκτικότητας στην αλατότητα του εδάφους και του νερού ποτίσματος.

Η αγγελική μπορεί να φυτευτεί όλα τα είδη εδαφών, ακόμα και σε αυτά που παρουσιάζουν ξηρασία λόγω του ισχυρού ριζικού συστήματος που διαθέτει. Ωστόσο έχει καλύτερη ανάπτυξη και πλουσιότερο φύλλωμα σε ελαφρά γόνιμα εδάφη που περιέχουν αρκετή οργανική ουσία.

3. Πώς φυτεύουμε την αγγελική σε γλάστρα;

Η αγγελική μπορεί να φυτευτεί και σε γλάστρα στο μπαλκόνι μας αν και σε αυτή την περίπτωση έχει σχετικά μικρότερη ανάπτυξη. Αποφεύγουμε σημεία με έκθεση στον έντονο ήλιο και προτιμούμε ημισκιερές θέσεις δηλαδή μπαλκόνι με δυτικό ή ανατολικό προσανατολισμό.

Για τη φύτευση της αγγελικής, επιλέγουμε γλάστρες διαμέτρου τουλάχιστον 30 εκατοστά σε διάμετρο και ύψος για να εξασφαλίσουμε πλούσια βλάστηση και καταπράσινο φύλλωμα. Προμηθευόμαστε φυτόχωμα γενικής χρήσης που να περιέχει κομπόστ και περλίτη για να έχει καλό αερισμό και να απομακρύνεται το νερό που περισσεύει από το πότισμα.

4. Πόσο συχνά θέλει πότισμα η αγγελική;

H αγγελική έχει μέτριες απαιτήσεις σε πότισμα και μπορεί να επιβιώσει αρκετές μέρες χωρίς νερό καθώς είναι ανθεκτικό φυτό στην ξηρασία. Την εποχή της άνοιξης και του φθινοπώρου, η αγγελική χρειάζεται πότισμα 1-2 φορά τη βδομάδα, ενώ τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, σε συνθήκες καύσωνα, ποτίζουμε 2-3 φορές τη βδομάδα.

Για φυτά αγγελικής που μόλις έχουμε φυτέψει θα πρέπει να κάνουμε τακτικό πότισμα, τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, για να σχηματίσουν ικανοποιητική ριζικό σύστημα και να έχουν καλή ανάπτυξη. Επίσης, τακτικό πότισμα χρειάζονται και τα φυτά αγγελικής που έχουμε σε γλάστρα. Σε κάθε περίπτωση, επαναλαμβάνουμε το πότισμα μόνο αφού στεγνώσει το χώμα στη γλάστρα της αγγελικής.

5. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην αγγελική;

Η αγγελική δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις σε λίπασμα για να έχει πλούσια βλάστηση και καταπράσινο φύλλωμα. Για φυτά αγγελικής που έχουμε φυτέψει στον κήπο, μεμονωμένα ή σε φράκτη, προσθέτουμε πλήρες κοκκώδες λίπασμα σε τρεις φάσεις: στις αρχές της άνοιξης, στις αρχές του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου.

Για φυτά αγγελικής που έχουμε σε γλάστρα προτιμούμε υγρό λίπασμα για πράσινα φυτά, μία φορά το μήνα, από τις αρχές της άνοιξης ως στα τέλη του φθινοπώρου. Αν παρατηρήσουμε κίτρινα φύλλα στις αγγελικές είναι μία ένδειξη ότι χρειάζεται συμπληρωματική λίπανση με λίπασμα αζώτου για να εξασφαλίσουμε το πρασίνισμα των φύλλων.

6. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την αγγελική;

Η αγγελική ανήκει στους καλλωπιστικούς θάμνους που δεν προσβάλλονται εύκολα σε ασθένειες και έντομα. Ωστόσο, σε συνθήκες πυκνής φύτευσης, αυξημένης υγρασίας και κακού αερισμού, μπορεί να παρουσιαστούν προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε έγκαιρα και αποτελεσματικά.

Αρχικά, μπορεί να παρατηρήσουμε διάφορες γκρι, καφέ, κόκκινες ή μαύρες κηλίδες στο φύλλωμα της αγγελικής που μπορεί να οφείλεται σε εγκαύματα από τον ήλιο ή σε προβολή από μυκητολογικές ασθένειες. Για την αντιμετώπιση των ασθενειών, ψεκάζουμε με σκεύασμα χαλκού που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

Αν έχουμε αφήσει ακλάδευτες τις αγγελικές ή είναι πυκνά φυτεμένες, μπορεί να έχουμε προσβολή από το έντομο της βαμβακάδας (ψευδόκοκκο) που σχηματίζουν ιστούς σαν βαμβάκι στα φύλλα ή από κοκκοειδή (ψώρα) που είναι σαν πεταλίδες, προσβάλλουν την κάτω επιφάνεια του φυλλώματος και σχηματίζουν και κόλλα.

Για την καταπολέμηση των εντόμων της βαμβακάδας, των κοκκοειδών αλλά και της μελίγκρας που σε κάποιες περιπτώσεις προσβάλλει τα φύλλα και τους βλαστούς της αγγελικής, ψεκάζουμε με διάλυμα θερινού πολτού και φυσικής περεθρίνης που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

Σε προληπτικό επίπεδο, για την αντιμετώπιση των εντόμων που προσβάλλουν την αγγελική, μπορούμε να ψεκάζουμε τα φυτά με αυτοσχέδιο διάλυμα που φτιάχνουμε με σπιτικά υλικά ανακατεύοντας 1 κουταλιά της σούπας τριμμένο πράσινο σαπούνι και 1 κουταλιά του γλυκού οινόπνευμα σε 1 λίτρο νερό.

7. Πότε κλαδεύεται η αγγελική και με ποιο τρόπο;

H αγγελική κλαδεύεται στις αρχές της άνοιξης μόλις περάσουν οι τελευταίοι παγετοί του χειμώνα. Mε το κλάδεμα αφαιρούμε ξερά κλαδιά στο εσωτερικό της κόμης, διατηρούμε το σχήμα του φυτού, περιορίζοντας την ακανόνιστη βλάστηση. Στα τέλη του φθινοπώρου, κάνουμε συμπληρωματικό κλάδεμα της αγγελικής, αφαιρώντας ξερούς βλαστούς και αραιώνουμε τα πυκνά εσωτερικά κλαδιά.

Για να διαμορφώσουμε τα φυτά της αγγελικής σε μικρά δέντρα, στις αρχές της άνοιξης, κλαδεύουμε κάθε χρόνο έτσι ώστε να διατηρήσουμε ένα κεντρικό κορμό και 4-5 κεντρικούς βλαστούς που αναπτύσσονται από αυτόν σε κυπελλοειδές σχήμα. Αφού διαμορφώσουμε τις αγγελικές σε σχήμα δέντρου, μπορούμε να τις δώσουμε και το σχήμα ομπρέλας κλαδεύοντας κατάλληλα την κορυφαία βλάστηση του φυτού.

Αν τα φυτά της αγγελικής είναι διαμορφωμένα σε φράκτη (μπορντούρα) κλαδεύουμε την κορυφαία βλάστηση στις αρχές της άνοιξης, στις αρχές του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου. Με αυτό το συχνό κλάδεμα, βοηθάμε τα φυτά να μην αναπτύσσονται ακαθόριστα ενώ παράλληλα εξασφαλίζουμε πλούσια βλάστηση και στα χαμηλότερα σημεία του φυτού.

8. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός της αγγελικής;

Μπορούμε να φτιάξουμε τα δικά μας φυτά αγγελικής για να φυτέψουμε σε φράκτες εύκολα και οικονομικά. Αν και η αγγελική μπορεί να πολλαπλασιαστεί με σπόρο, προτιμούμε για να δημιουργήσουμε νέα φυτά τη μέθοδο πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα που είναι πιο γρήγορη και πιο αποτελεσματική. Ας δούμε αναλυτικά παρακάτω τους τρόπους πολλαπλασιασμού της αγγελικής:

α) Πολλαπλασιασμός της αγγελικής με σπόρους

Για να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά αγγελικής από σπόρο, θα πρέπει πρώτα να συλλέξουμε μέσα στο φθινόπωρο τους καρπούς της αγγελικής που φέρουν μέσα τους σπόρους. Οι σπόροι θα φυτευτούν στις αρχές της άνοιξης σε γλάστρες φυτωρίου με μίγμα τύρφης και περλίτη 1:1 αφού πρώτα ξύσουμε εξωτερικά το περίβλημα τους για να σπάσουμε το λήθαργο τους και να φυτρώσουν. Οι σπόροι για να φυτρώσουν θα χρειαστεί να περάσει διάστημα δύο μηνών.

β) Πολλαπλασιασμός της αγγελικής με μοσχεύματα

Για τον πολλαπλασιασμό της αγγελικής, παίρνουμε ημιξυλώδη τμήματα βλαστών (μοσχεύματα), μήκους περίπου 15 εκατοστών, στα τέλη του καλοκαιριού ή μέσα στο φθινόπωρο αφαιρώντας τα 2/3 του φυλλώματος από τη βάση του βλαστού. Φυτεύουμε τα μοσχεύματα σε γλάστρα φυτωρίου που περιέχει τύρφη και περλίτη σε αναλογία 2:1 χρησιμοποιώντας ορμόνη ριζοβολίας στη βάσης του μοσχεύματος για να αυξήσουμε την επιτυχία του πολλαπλασιασμού.

9. Κι ένα μυστικό για τη φροντίδα της αγγελικής

Για να διατηρούν το γυαλιστερό φύλλωμα οι αγγελικές που έχουμε στον κήπο ή στο μπαλκόνι μας, καλό είναι να απομακρύνουμε τη σκόνη από τα φύλλωμά τους καθαρίζοντάς τα με ένα βρεγμένο πανί ή καταβρέχοντας το φύλλωμα τους κατά το σούρουπο.