Αντιμετώπιση του φουζάριου σε ντομάτα και αγγούρι

Αν οι ντοματιές και οι αγγουριές μας μαραίνονται και έχουν όψη σαν να είναι απότιστες ενώ τις έχουμε ποτίσει, είναι πολύ πιθανό να έχουν προσβληθεί από φουζάριο.

Το φούζαριο είναι μία σοβαρή μυκητολογική ασθένεια που εμφανίζεται την εποχή του καλοκαιριού σε αρκετά λαχανικά, όπως στην καλλιέργεια ντομάτας, την καλλιέργεια του αγγουριού, την καλλιέργεια του πεπονιού και την καλλιέργεια του καρπουζιού. Η ασθένεια του φουζαρίου (Fusarium sp.) που αναφέρεται επιστημονικά και ως αδροφουζαρίωση προσβάλλει και άλλες καλλιέργειες, καθώς επίσης καρποφόρα δέντρα και καλλωπιστικά φυτά.

Η προσβολή από φουζάριο εμφανίζεται στις ρίζες και το λαιμό των φυτών, δηλαδή το σημείο του βλαστού που έρχεται σε επαφή με το χώμα και θεωρείται μύκητας εδάφους. Η ασθένεια του φουζάριου προκαλεί εκτεταμένες ζημιές στα φυτά, οι οποίες ξεκινούν με τη μάρανση των φύλλων και φτάνουν μέχρι την ξήρανση του φυτού και την καταστροφή της καλλιέργειας.

Ας δούμε αναλυτικά, τι ζημιές κάνει το φουζάριο στην καλλιέργεια της ντομάτας, του αγγουριού, της πεπονιάς και της καρπουζιάς, ποιες συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη της ασθένειας και πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε με βιολογικούς τρόπους.

Τι ζημιά κάνει το φουζάριο στην καλλιέργεια ντομάτας και αγγουριού;

Το φουζάριο προκαλεί πολλά συμπτώματα στα φυτά ξεκινώντας από κιτρινίσματα στα παλαιότερα φύλλα και σταδιακή μάρανση των πάνω φύλλων. Αρχικά το κιτρίνισμα και η μάρανση των φύλλων μπορεί να παρατηρηθεί από την μία πλευρά του φυτού.

Αυτή η μάρανση παρατηρείται πιο έντονα κατά τις ζεστές ώρες της ημέρας και ξεκινά συνήθως όταν τα φυτά μπαίνουν στο στάδιο της καρποφορίας. Σταδιακά, όσο προχωράμε προς το τέλος της καρποφορίας, το φυτό ξεραίνεται. Βέβαια, σε κάποιες περιπτώσεις έχουμε εμφάνιση φουζάριου και σε νεαρότερα φυτά που συνοδεύεται από καχεκτική ανάπτυξη, σταδιακή μάρανση των φύλλων και ξήρανση.

Τέλος, ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα της προσβολής από φουζάριο είναι το καστανό χρώμα που παρατηρούμε στο εσωτερικό των ριζών και του βλαστού των φυτών που έχουν προσβληθεί.

Ποιες συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη του φουζάριου;

Η ασθένεια του φουζάριου μεταδίδεται από το έδαφος στο οποίο μπορεί να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, μέσω του χώματος και μέσω του νερού. Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί με σπόρο, με μολυσμένα φυτά καθώς και από τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας αν είχε προσβληθεί από φουζάριο.

Η θερμοκρασία του εδάφους αλλά και του αέρα αποτελούν βασικούς παράγοντες ανάπτυξης της ασθένειας. Γενικότερα, η ασθένεια του φουζάριου, με εξαίρεση την πεπονιά, δεν εκδηλώνεται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες ούτε σε πολύ υψηλές ενώ εμφανίζεται ταχύτερα σε θερμοκρασίες εδάφους και αέρα 25-30°C.

Ποιοι είναι οι τρόποι βιολογικής καταπολέμησης του φουζάριου;

Η αντιμετώπιση του φουζάριου στον κήπο μας είναι δύσκολη υπόθεση. Αξίζει να αναφέρουμε ότι δεν υπάρχουν οικολογικά σκευάσματα για την προστασία των φυτών μας από το φουζάριο.

Χρησιμοποιώντας χημικά φυτοφάρμακα μπορεί να περιοριστεί η εξάπλωση της ασθένειας σε περισσότερα φυτά, ωστόσο τα φυτά που έχουν προσβληθεί δεν θεραπεύονται.

Για αυτό το λόγο, η βιολογική καταπολέμηση του φουζάριου απαιτεί ένα συνδυασμό προληπτικών και θεραπευτικών μέτρων για να αντιμετωπίσουμε την ασθένεια του φουζάριου στον κήπο μας με βιολογικό τρόπο.

1. Κρατάμε σπόρο μόνο από υγιείς καλλιέργειες

Για να αποφύγουμε την εξάπλωση της ασθένειας, φυτεύουμε υγιή πιστοποιημένα φυτά και παίρνουμε σπόρο από υγιείς καλλιέργειες που δεν έχουν προσβληθεί από φουζάριο.

2. Επιλέγουμε ποικιλίες και υβρίδια ανθεκτικά στην ασθένεια του φουζάριου

Κάθε ποικιλία φυτών ντομάτας, αγγουριού, πεπονιού και καρπουζιού έχει διαφορετική συμπεριφορά σε προσβολή από διάφορες ασθένειες. Προτιμάμε ποικιλίες ανθεκτικές στην ασθένεια του φουζάριου για να αποφύγουμε ή να περιορίσουμε τα προβλήματα.

3. Αποφεύγουμε τη χρήση αμμωνιακών λιπασμάτων

Τα αμμωνιακά λιπάσματα ενισχύουν την εκδήλωση της ασθένειας του φουζάριου και τις ζημιές στα φυτά, γι’ αυτό προτιμάμε τα βιολογικά λιπάσματα και την κοπριά για τη λίπανση των καλλιεργειών.

4. Απομακρύνουμε τα υπολείμματα της καλλιέργειας

Μετά το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου, απομακρύνουμε τα υπολείμματα καλλιεργειών της προηγούμενης χρονιάς που μπορεί να είναι φορείς ασθενειών, ειδικά όταν γνωρίζουμε ότι έχουν προσβληθεί από φουζάριο.

5. Κάνουμε αμειψισπορά

Σε χωράφι που έχει προσβληθεί από φουζάριο, εναλλάσσουμε καλλιέργειες και δε φυτεύουμε το ίδιο είδος καλλιέργειας, γιατί υπάρχει σημαντικός κίνδυνος να έχουμε ξανά προσβολή από την ασθένεια και καταστροφή της παραγωγής.

6. Χρησιμοποιούμε εμβολιασμένα φυτά σε ανθεκτικά υποκείμενα

Σε επαγγελματικές καλλιέργειες που δε μπορεί να γίνει αμειψισπορά, όταν το χωράφι ή το θερμοκήπιο έχει προσβληθεί από φουζάριο, χρησιμοποιούμε ανθεκτικά φυτά που έχουν εμβολιαστεί στα κατάλληλα υποκείμενα.

7. Κάνουμε ηλιαπολύμανση

Την περίοδο του Αυγούστου, ποτίζουμε το έδαφος και στη συνέχεια καλύπτουμε με ειδικό διάφανο νάυλον το χώμα για 20-30 μέρες, ώστε με την υψηλή θερμοκρασία να γίνει απολύμανση του εδάφους από την ασθένεια του φουζάριου.

Κι ένα μυστικό για το φουζάριο στα φυτά

H ασθένεια του φουζάριου στη ντομάτα, στην αγγουριά έχει παρόμοια συμπτώματα και με την μυκητολογική ασθένεια της βερτισιλλίωσης που προσβάλλει επίσης τις ρίζες και τους βλαστούς των φυτών. Η προστασία των φυτών από την ασθένεια του βερτισίλλιου απαιτεί ανάλογα προληπτικά και θεραπευτικά μέτρα με αυτά της αντιμετώπισης του φουζάριου.