Πώς φτιάχνουμε ένα φυτολόγιο

Θυμάστε το φυτολόγιο που φτιάχναμε όταν ήμαστε μικροί στο σχολείο; Αξίζει να το θυμηθούμε και να αρχίζουμε να το φτιάχνουμε ξανά όλοι εμείς που αγαπάμε τα φυτά και την κηπουρική.

Τι ακριβώς είναι το φυτολόγιο; Πρόκειται για μια συλλογή αποξηραμένων φυτών ή φυτικών μερών, ένας οδηγός αναγνώρισης φυτών, που έχουμε φτιάξει και μας βοηθά να ανακαλύπτουμε και να ξεχωρίζουμε διάφορα φυτά που μας ενδιαφέρουν.

Αν η συλλογή μας αφορά βότανα και άγρια χόρτα, τότε φτιάχνουμε ένα χρήσιμο βοτανολόγιο που μας βοηθάει να τα γνωρίσουμε καλύτερα.

1. Γιατί αξίζει να φτιάξουμε ένα φυτολόγιο;

Πολλές φορές συναντάμε διάφορα άγρια χόρτα στον κήπο ή στην εξοχή που δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε. Ποια από αυτά τρώγονται και ποια μπορούμε να τα βράσουμε ή να τα μαγειρέψουμε; Κάποια από αυτά μπορεί είναι δηλητηριώδη και ακατάλληλα για φάγωμα.

Πώς μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε; Συνήθως στα βιβλία βοτανικής που περιγράφουν φυτά από την ίδια οικογένεια, οι φωτογραφίες μοιάζουν πάρα πολύ δυσκολεύοντας τη διαδικασία αναγνώρίσης για κάποιον που δεν έχει μεγάλη εξοικείωση.

Με το βοτανολόγιο λοιπόν, μπορούμε να συλλέξουμε δείγματα των φυτών που βρίσκουμε όταν πηγαίνουμε στην εξοχή και να τα διατηρήσουμε ώστε να μπορέσουμε να τα μελετήσουμε εστιάζοντας στα χαρακτηριστικά των φύλλων ή των ανθέων που τα διαφοροποιούν μεταξύ τους.

Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να δημιουργήσουμε τη δικής μας οργανωμένη συλλογή των φυτών και να ανατρέχουμε εκεί κάθε φορά που το χρειαζόμαστε.

2. Πώς προετοιμαζόμαστε για τη συλλογή φυτών για το φυτολόγιο μας;

Αρχικά, συλλέγουμε αναλυτικές πληροφορίες για τα φυτά που μας ενδιαφέρουν πριν βγούμε έξω να τα αναζητήσουμε. Εξοπλιζόμαστε με ένα ψαλίδι κλάδέματος, ένα μαχαίρι, ένα σκαλιδάκι και μία πάνινη τσάντα που θα μας βοηθήσουν κατά τη διαδικασία της συλλογής και της εκρίζωσης των φυτών αν χρειαστεί.

Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε γάντια για τα χέρια μας, για να αποφύγουμε το ενδεχόμενο ερεθισμών στα χέρια μας από φυτά στα οποία ενδεχομένως έχουμε κάποια αλλεργία. Πώς αλλιώς θα μπορούσαμε για παράδειγμα να συλλέξουμε τα διάφορα είδη τσουκνίδας;

Μια φωτογραφική μηχανή, ένα τετράδιο σημειώσεων και μερικά στυλό ή μολύβια είναι πολύ χρήσιμα για να καταγράφουμε τις παρατηρήσεις μας και την τοποθεσία συλλογής των φυτών.

Καλό είναι επίσης να ενημερωνόμαστε για την πρόγνωση του καιρού και να αποφεύγουμε την συλλογή βοτάνων κατά τις βροχερές μέρες ή σε μέρες με υψηλή υγρασία καθώς σε αυτή την περίπτωση γίνεται πιο δύσκολη η αποξήρανση των φυτών.

3. Πώς συλλέγουμε τα φυτά για να φτιάξουμε το φυτολόγιο;

Υπάρχουν φυτά που μπορούμε εύκολα να τα αναγνωρίσουμε από το φύλλωμα. Ορισμένα φυτά ωστόσο είναι αρκετά πιο δύσκολο να τα ξεχωρίσουμε, γι’ αυτό είναι αναγκαίο πέραν του φύλλου να συλλέγουμε λουλούδια ή ακόμα και καρπούς.

Κατά τη διαδικασία της συλλογής, είναι πολύ χρήσιμο να βγάζουμε συγχρόνως και μερικές φωτογραφίες οι οποίες μπορούν να μας βοηθήσει αρκετά κατά την έρευνα αναγνώρισης, έχοντας την ολοκληρωμένη εικόνα του φυτού.

Είναι σημαντικό να σημειώνουμε την τοποθεσία που βρίσκουμε το φυτό και το υψόμετρο της, καθώς αρκετά φυτά φυτρώνουν σε συγκεριμένο ύψος κι αυτό μπορέι να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο για την αναγνώριση του φυτού.

4. Πώς επεξεργαζόμαστε τα φυτά για να τα βάλουμε στο φυτολόγιο;

Πρώτα, τοποθετούμε το φυτό ή τα φυτικά μέρη κάθε φυτού πάνω σε καθαρό απορροφητικό χαρτί και το σκεπάζουμε πάλι με χαρτί. Στη συνέχεια το σκεπάζουμε τόσο από την πάνω όσπ και από την κάτω μεριά με φύλλα εφημερίδας για να εξασφαλίσουμε την πλήρη απορρόφηση της υγρασίας.

Μπορούμε να τοποθετήσουμε το κάθε φυτό με την επικάλυψη του χαρτιού αναμεσα σε σελίδες βιβλίου και να βάλουμε από πάνω βαριά αντικείμενα (χοντρά βιβλία ή τούβλα) για να τα συμπιέσουμε.

Συνήθως απαιτείται συμπιέση για 1-2 βδομάδες ώστε να φύγει η υγρασία και να μπορέσουν να φυλαχθούν σωστα τα φυτά στο βοτανολόγιο. Εναλλακτικά, μπορούμε να προμηθευτούμε ειδικούς συμπιεστές φυτών, οι οποίοι βέβαια ανεβάζουν αρκετά το κόστος της ενασχόλησής μας με τη δημιουργία φυτολόγιου.

Η οργάνωση και η αρχειοθέτηση των συμπιεσμένων και αποξηραμένων φυτων μπορεί να γίνει σε ντοσιέ με ειδικές ζελατίνες ή σε φωτογραφικά άλμπουμ που κάθε σελίδα περιέχει ενσωματωμένη ζελατίνα.

5. Κι ένα μυστικό για τη δημιουργία φυτολόγιου

Αποφεύγουμε να συλλέγουμε σπάνια φυτά που είναι προς εξαφάνιση, σεβόμενοι τις προσπάθειες για τη διατήρησή τους σε φυσικό περιβάλλον. Σε αυτή την περιπτωση, αρκούμαστε στο να βγάλουμε φωτογραφίες και να σημειώσουμε όσες περισσότερες πληροφορίες έχουμε διαθέσιμες για αυτά.