Ελιά: Προβλήματα από την ξηρασία και τρόποι αντιμετώπισης

H ελιά καλλιεργείται σε περιοχές με εύκρατο μεσογειακό κλίμα και απαιτεί κλιματικές συνθήκες που χαρακτηρίζονται από ήπιους, υγρούς χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια.

Τις τελευταίες δεκαετίες, η κλιματική αλλαγή έχει προκαλέσει δυσκολίες στις περισσότερες καλλιέργειες, καθώς χρειάζονται πλέον αυξημένη φροντίδα για να έχουν καλή απόδοση.

Ειδικότερα, η ξηρασία, η μείωση των βροχοπτώσεων, η εμφάνιση υψηλών θερμοκρασιών δημιουργεί αρκετά προβλήματα στην καλλιέργεια της ελιάς.

Παρατηρούμε πλέον τα φτωχά και ξερά άγονα εδάφη σε συνδυασμό με τους παρατεταμένους καύσωνες να συντελούν στη μείωση και την υποβάθμιση της ανάπτυξης, την ανθοφορίας και της καρποφορίας των ελαιόδεντρων.

Στο σημερινό άρθρο, θα δούμε αναλυτικά τι επιπτώσεις έχει η ξηρασία στην καλλιέργεια της ελιάς, καθώς και τρόπους αντιμετώπισης για να έχουμε ικανοποιητική σοδειά ελιών και ελαιόλαδου.

Τι ζημιές προκαλεί η ξηρασία στην καλλιέργεια της ελιάς;

Η ξηρασία, ιδιαίτερα αν είναι παρατεταμένη, μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στα ελαιόδεντρα, κάνοντάς τα πιο αδύναμα και λιγότερο παραγωγικά.

Μερικές από τις κυριότερες επιπτώσεις της ξηρασίας στην καλλιέργεια της ελιάς οι εξής:

α) Περιορισμός στην βλαστική ανάπτυξη των ελαιόδεντρων

Τα ελαιόδεντρα, όταν δεν έχουν αρκετό νερό, μειώνουν την βλαστική ανάπτυξή, κάτι που σημαίνει λιγότεροι νέοι βλαστοί και μικρότερη φυλλική επιφάνεια.

Πέραν της μειωμένης βλαστικής ανάπτυξης, παρατηρούνται εκτεταμένα κιτρινίσματα στα φύλλα της ελιάς, αποτέλεσμα της μειωμένη φωτοσυνθετική δραστηριότητα.

β) Μειωμένη ανθοφορία και καρποφορία

Η ξηρασία μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη ή καθυστερημένη ανθοφορία, ακόμα και σε πτώση ανθοφορίας, γεγονός που συνεπάγεται μειωμένη καρπόδεση και καρποφορία.

Επιπλέον, τα ελαιόδεντρα μπορεί να ρίξουν τους καρπούς τους πρόωρα αν οι συνθήκες ξηρασίας είναι έντονες και παρατεταμένες μέσα στο καλοκαίρι.

γ) Μείωση παραγωγής ελιών και ελαιολάδου

Η μειωμένη ανθοφορία και καρποφορία σε συνδυασμό με την μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων από το έδαφος έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση στην παραγωγή ελιών και ελαιολάδου.

Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι σε συνθήκες ξηρασίας, ενισχύεται το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας στην καλλιέργεια της ελιάς, δηλαδή ότι μία χρονιά καλής παραγωγής ακολουθείται από μία χρονιά μειωμένης ή μηδαμινής παραγωγής.

δ) Υποβάθμιση της ποιότητας των καρπών

Οι ελιές που αναπτύσσονται υπό συνθήκες ξηρασίας συχνά είναι μικρότερες, αφυδατωμένες, με κακό χρωματισμό, ανομοιόμορφη ωρίμανση και μικρότερη περιεκτικότητα λαδιού.

Το ελαιόλαδο που παράγεται υπό αυτές τις συνθήκες ξηρασίας μπορεί να έχει διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά όπως υψηλότερη οξύτητα και να είναι πιο υποβαθμισμένης ποιότητας.

Πώς αντιμετωπίζουμε την ξηρασία στην καλλιέργεια της ελιάς;

Η σωστή διαχείριση της ξηρασίας με τα κατάλληλα καλλιεργητικά μέτρα είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της αποδοτικότητας των ελαιόδεντρων.

Παρακάτω παραθέτουμε μερικές βασικές στρατηγικές για να προστατέψουμε τις ελιές από ζημιές που προκαλεί η μείωση των βροχοπτώσεων και η αύξηση της θερμοκρασίας:

1) Βελτιώνουμε το έδαφος για την συγκράτηση υγρασίας

Η βελτίωση της ποιότητας του εδάφους μέσω της προσθήκης οργανικής ουσίας και κομπόστ και μπορούν να αυξήσουν την ικανότητα του εδάφους να συγκρατεί νερό.

Παράλληλα ενσωματώνουμε αλλά υλικά εδαφοβελτίωσης όπως ο περλίτης, ο ζεόλιθος και ο ατταπουλγίτης που ενισχύουν τη συγκράτηση υγρασίας, κάτι που βοηθά τα ελαιόδεντρα να αντέχουν καλύτερα σε περιόδους ξηρασίας.

2) Επιλέγουμε κατάλληλες ανθεκτικές ποικιλίες ελιάς στην ξηρασία

Η επιλογή ποικιλιών ελιάς που είναι ανθεκτικές στην ξηρασία και δεν θέλουν υπερβολικές ποσότητες νερού είναι μια βασική προληπτική μέθοδος καλλιέργειας.

Υπάρχουν ποικιλίες ελαιόδεντρων που είναι πιο ανθεκτικές στην έλλειψη νερού, όπως η “Κορωνέικη” ποικιλία και η ποικιλία “Μάνακι”, οι οποίες μπορούν να αντέξουν καλύτερα σε ξηροθερμικές συνθήκες

3) Καλύπτουμε το έδαφος για μείωση εξάτμισης νερού

Η χρήση οργανικών υλικών: όπως άχυρα, κομμένα αγριόχορτα και ροκανίδια για την κάλυψη του εδάφους γύρω από τις ρίζες των ελαιόδεντρων βοηθά στη διατήρηση της υγρασίας στο έδαφος, μειώνοντας την εξάτμιση του νερού.

Ταυτόχρονα, η σταδιακή αποσύνθεση και κομποστοποίηση των συγκεκριμένων οργανικών υλικών, βελτιώνει τη δομή του εδάφους και παρέχει θρεπτικά συστατικά.

4) Κάνουμε τακτικά ποτίσματα στα ελαιόδεντρα.

Είναι σημαντικό να αρδεύονται τα δέντρα σε κρίσιμες περιόδους, όπως η άνθηση και η καρπόδεση, καθώς και κατά την περίοδο αύξησης του ελαιοκάρπου.

Για το πότισμα της ελιάς, εφαρμόζουμε σύστημα ποτίσματος με σταγόνες που εξασφαλίζει αποτελεσματικό πότισμα ενώ παράλληλα περιορίζει τις απώλειες σε νερό.

5) Ψεκάζουμε το φύλλωμα των ελαιόδεντρων με βιοδιεγέρτες

Υπάρχουν διάφορα σκευάσματα που μπορούν να βοηθήσουν τα ελαιόδεντρα ώστε να αντιμετωπίσουν τις δυσμενείς συνθήκες που προκαλούνται από την ξηρασία.

Η γκάμα των συγκεκριμένων σκευασμάτων που κυκλοφορούν στο εμπόριο περιλαμβάνουν βιοδιεγέρτες, λιπάσματα φυκιών και μίγματα ιχνοστοιχείων τα οποία βελτιώνουν την αντοχή των φυτών σε αντίξοες συνθήκες.

6) Εφαρμόζουμε κατάλληλο κλάδεμα στις ελιές

Η εφαρμογή του κατάλληλου κλαδέματος στα ελαιόδεντρα μπορεί να μειώσει τη διαπνοή και την απώλεια νερού με αποτέλεσμα να γίνεται ένας πιο ορθολογικός έλεγχος και αξιοποίηση του διαθέσιμου νερού ποτίσματος.

Κι ένα μυστικό για την αντιμετώπιση της ξηρασίας στα ελαιόδεντρα

Η συνεχής παρακολούθηση των επιπέδων υγρασίας στο έδαφος με την χρήση υγρασιόμετρων μπορούν να βοηθήσουν τους ελαιοκαλλιεργητές να κάνουν πιο σωστά ποτίσματα ανάλογα την εποχή.