Ημερολόγιο εργασιών για την ελιά

Η ελιά αποτελεί την πιο σημαντική καλλιέργεια στον ελληνικό χώρο για την παραγωγή επιτραπέζιων ελιών, αλλά κυρίως για την παραγωγή του πολύτιμου ελαιόλαδου.

Το πότισμα, η λίπανση, το κλάδεμα, η προστασία από έντομα και ασθένειες και ο τρόπος συγκομιδής είναι μερικές από τις βασικές καλλιεργητικές εργασίες που γίνονται κατά τη διάρκεια του χρόνου στην καλλιέργεια της ελιάς.

Οι καλλιεργητικές τεχνικές επηρεάζουν σημαντικά την υγεία και την ανάπτυξη των ελαιόδεντρων, καθώς επίσης την ποιότητα και την ποσότητα της παραγωγής.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την απόδοση της καλλιέργειας, οι εργασίες να γίνονται στον κατάλληλο χρόνο και να εφαρμόζονται σωστά, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.

Για το λόγο αυτό, κάθε ελαιοκαλλιεργητής πρέπει να συμβουλεύεται τον γεωπόνο της περιοχής του, προκειμένου να καταρτήσει το κατάλληλο πρόγραμμα ψεκασμών και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα θρέψης για την ελιά.

Στο σημερινό άρθρο, παρουσιάζουμε το ημερολόγιο του ελαιοκαλλιεργητή, περιγράφοντας τις συνοπτικά τις εργασίες που κάνουμε κάθε μήνα στην καλλιέργεια της ελιάς.

Τι εργασίες κάνουμε κάθε μήνα στην καλλιέργεια ελιάς;

Η κατάλληλη εποχή και ο ακριβής χρόνος εφαρμογής των καλλιεργητικών εργασιών επηρεάζεται από πολλές παραμέτρους.

Η καλλιεργούμενη ποικιλία ελιάς, το έδαφος, το υψόμετρο και οι καλλιεργητικές πρακτικές αποτελούν παράγοντες που μπορεί να αλλάξουν τον χρόνο εφαρμογής των εργασιών.

Ένας ακόμα παράγοντας είναι οι καιρικές συνθήκες, οι οποίες διαφέρουν από χρονιά σε χρονιά και επηρεάζουν τον ακριβή χρόνο εφαρμογής.

Ο παρακάτω συνοπτικός οδηγός περιλαμβάνει τις καλλιεργητικές εργασίες που γίνονται σε κάθε φάση ανάπτυξης των ελαιόδεντρων ανά μήνα, προκειμένου ο ελαιοκαλλιεργητής να κάνει ένα σωστό προγραμματισμό και να επιτύχει καλύτερες αποδόσεις.

1. Ιανουάριος

Μέσα στον Ιανουάριο, τα ελαιόδεντρα διατηρούνται σε φάση ληθάργου κατά την οποία έχουμε υποτυπώδη εως ανύπαρκτη βλαστική ανάπτυξη.

• Ολοκληρώνουμε τη συγκομιδή σε ελαιόδεντρα σε όψιμες περιοχές ή σε περιοχές με υψόμετρο.
• Προσθέτουμε πλήρες λίπασμα βραδείας αποδέσμευσης στα ελαιόδεντρα για εξασφάλιση πλούσιας βλάστησης και καρποφορίας.
• Ξεκινάμε το κλάδεμα της ελιάς μετά τη συγκομιδή για να ενισχύσουμε την νέα βλάστηση και να βελτιώσουμε την καρποφορία.
• Ψεκάζουμε τα ελαιόδεντρα με σκεύασμα βορδιγάλιου χαλκού για απολύμανση από ασθένειες και λειχήνες.

2. Φεβρουάριος

Μέσα στον Φεβρουάριο, λόγω του χειμώνα, τα ελαιόδεντρα συνεχίζουν να διατηρούνται σε φάση ληθάργου κατά την οποία έχουμε υποτυπώδη ή ανύπαρκτη βλαστική ανάπτυξη.

• Προσθέτουμε και αυτό το μήνα πλήρες λίπασμα βραδείας αποδέσμευσης στα ελαιόδεντρα για εξασφάλιση πλούσιας βλάστησης και καρποφορίας.
• Κλαδεύουμε τα ελαιόδεντρα για ενισχύσουμε τη νέας βλάστηση, για βελτίωση αερισμού και φωτισμού.
• Ψεκάζουμε το φύλλωμα των ελαιόδεντρων με σκεύασμα χαλκού, όπως υδροξείδιο του χαλκού και οξυχλωριούχο χαλκό, για προστασία από ασθένειες όπως καρκίνωση της ελιάς.
• Συνδυάζουμε στον ψεκασμό και διαφυλλικό λίπασμα μίγματος ιχνοστοιχείων που περιέχει βόριο, άζωτο και μαγνήσιο για διαφοροποίηση των οφθαλμών και πρασίνισμα του φυλλώματος.

3. Μάρτιος

Μέσα στον Μάρτιο, έχουμε την έναρξη της βλαστικής ανάπτυξης των ελαιόδεντρων που αναγνωρίζεται από το σχηματισμό ανοικτού πράσινου χρώματος βλαστών.

• Προσθέτουμε λίπασμα αζώτου στα ελαιόδεντρα για ανάπτυξη νέας βλάστησης και καταπράσινου φυλλώματος.
• Κλαδεύουμε τα ελαιόδεντρα και αυτό το μήνα για αραίωση βλάστησης, καλύτερο αερισμό και περισσότερη ηλιοφάνεια.
• Ψεκάζουμε τα ελαιόδεντρα με χαλκό για προστασία από μύκητες όπως το γλοιοσπόριο της ελιάς και με ιχνοστοιχεία για βελτίωση ανθοφορίας.
• Συνδυάζουμε στους ψεκασμούς και βιολογικά εντομοκτόνα για την αντιμετώπιση ακάρεων και εντόμων.
• Aντιμετωπιζουμε τα ζιζάνια του ελαιώνα με χορτοκοπτικό ή με όργωμα του χωραφιού.
• Κάνουμε φυλλοδιαγνωστική για να εντοπίσουμε συμπληρωματικά τις ανάγκες των ελαιόδεντρων σε θρεπτικά στοιχεία όπως φαίνεται από το φύλλωμα τους.

4. Απρίλιος

Μέσα στον Απρίλιο, έχουμε τον σχηματισμών των μπουμπουκιών της ελιάς, το γνωστό κρόκιασμα όπως αποκαλείται, την έναρξη της ανθοφορίας, ενώ παράλληλα συνεχίζεται έντονη βλαστική ανάπτυξη.

• Ψεκάζουμε με ειδικά σκευάσματα που περιέχουν βόριο, ψευδάργυρο και άλλα ιχνοστοιχεία για αυξημένη καρπόδεση και αντοχή της ανθοφορίας των ελαιόδεντρων σε πρώιμους νοτιάδες.
• Συνδυάζουμε στους ψεκασμούς και κατάλληλα βιολογικά εντομοκτόνα σκευάσματα όπως ο βάκιλος Θουριγγίας, το φυσικό πύρεθρο και ο θερινός πολτός για αντιμετώπιση του πυρηνοτρήτη και της βαμβακάδας της ελιάς.

5. Μάιος

Μέσα στο Μάιο, έχουμε το στάδιο της πλήρους ανθοφορίας και της καρπόδεσης της ελιάς με παράλληλη έντονη βλαστική ανάπτυξη.

• Ψεκάζουμε με ειδικά σκευάσματα που περιέχουν βόριο, ψευδάργυρο και άλλα ιχνοστοιχεία για βελτίωση της καρπόδεσης και μείωση της καρπόπτωσης.
• Aντιμετωπιζουμε τα ανεπιθύμητα αγριόχορτα του ελαιώνα με χορτοκοπτικό μηχάνημα και κλαδεύουμε λαίμαργους βλαστούς που αναπτύσσονται στη βάση του κορμού των ελαιόδεντρων.

6. Ιούνιος

Κατά το μήνα Ιούνιο, έχουμε την ανάπτυξης του καρπού της ελιάς και την έναρξη της φάσης σκλήρυνσης του πυρήνα και σχηματισμού του κουκουτσιού.

• Κρεμάμε ειδικές παγίδες σύλληψης για την παρατήρηση των πληθυσμών του δάκου στον ελαιώνα ώστε να γίνουν οι απαραίτητοι ψεκασμοί την κατάλληλη χρονική περίοδο για την καταπολέμηση του δάκου.
• Κάνουμε τους πρώτους δολωματικούς ψεκασμούς για να διατηρήσουμε σε χαμηλό επίπεδο τους πληθυσμούς από το έντομο του δάκου.
• Ψεκάζουμε με διαφυλλικό λίπασμα καλίου και αζώτου για αύξηση μεγέθους του καρπού μαζί με λίπασμα φυκιών για αντοχή σε συνθήκες καύσωνα.
• Κάνουμε πρώτα ποτίσματα στα ελαιόδεντρα αν δεν έχουν παρατηρηθεί βροχοπτώσεις σε αυτό το χρονικό διάστημα.

7. Ιούλιος

Μέσα στο Ιούλιο, συνεχίζεται η ξυλοποίηση του πυρήνα της ελιάς, μικρή αύξηση του μεγέθους του καρπού και μειωμένη βλαστική ανάπτυξη του δέντρου.

• Παρατηρούμε τις συλλήψεις του δάκου και συνεχίζουμε τους δολωματικούς ψεκασμούς ή κάνουμε καθολικούς ψεκασμούς αν παρατηρείται σημαντική αύξηση των πληθυσμών του δάκου.
• Συνδυάζουμε στους ψεκασμούς και σκευάσματα φυκιών και πυριτίου για την αντιμετώπιση των συνθηκών στρες λόγω των καλοκαιρινών συνθηκών.
• Συνεχίζουμε και αυτό το μήνα τα ποτίσματα στα ελαιόδεντρα για να αντιμετωπίσουμε συνθήκες καύσωνα και υψηλές θερμοκρασίες.

8. Αύγουστος

Μέσα στον Αύγουστο, εξακολουθούμε να παρατηρούμε μικρή αύξηση του μεγέθους του καρπού της ελιάς και μειωμένη βλαστική ανάπτυξη των ελαιόδεντρων

• Παρατηρούμε τις συλλήψεις του δάκου στις παγίδες και συνεχίζουμε τους δολωματικούς ψεκασμούς ή κάνουμε καθολικούς ψεκασμούς αν παρατηρείται σημαντική αύξηση των πληθυσμών του δάκου.
• Συνεχίζουμε τα ποτίσματα σε ελαιόδεντρα και τον Αύγουστο για να αντιμετωπίσουμε υψηλές θερμοκρασίες και συνθήκες καύσωνα.
• Ψεκάζουμε τα ελαιόδεντρα συνδυαστικά με σκευάσματα φυκιών και πυριτίου για την αντιμετώπιση των συνθηκών στρες λόγω των καλοκαιρινών συνθηκών.

9. Σεπτέμβριος

Μέσα στο Σεπτέμβριο, μπαίνουμε στη φάση της τελικής αύξησης του μεγέθους του καρπού της ελιάς και της αύξησης της ελαιοπεριεκτικότητας, με παράλληλη ενεργή βλαστική ανάπτυξη του δέντρου.

• Κάνουμε τελευταίους ψεκασμό για δάκο, ψεκάζοντας μαζί με εντομοκτόνο και σκεύασμα χαλκού για αντιμετώπιση μυκητολογικών ασθενειών όπως το γλοιοσπόριο και το καμαροσπόριο.
• Κάνουμε τελευταία ποτίσματα στα ελαιόδεντρα για να ενισχύσουμε την αύξηση του καρπού και την ελαιοπεριεκτικότητα εκτός αν ξεκινήσουν έγκαιρα τα πρωτοβρόχια.
• Ψεκάζουμε με διαφυλλικό λίπασμα καλίου και φυκιών για λάδωμα ελιάς ή προσθέτουμε και υδατοδιαλυτό λίπασμα καλίου μέσω του ποτίσματος.

10. Οκτώβριος

Μέσα στον Οκτώβριο, ολοκληρώνεται σταδιακά η αύξηση του καρπού της ελιάς, με παράλληλη αύξηση της ελαιοπεριεκτικότητας και ενεργή βλάστηση των ελαιόδεντρων.

• Κάνουμε πρώιμη συγκομιδή ελαιόδεντρων για την παραγωγή του αγουρέλαιου με τις ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία.
• Μετά τη συγκομιδή ψεκάζουμε με σκεύασμα χαλκού για απολύμανση από ασθένειες και συνδυάζουμε διαφυλλικό λίπασμα για τόνωση των ελαιόδεντρων.

11. Νοέμβριος

Μέσα στο μήνα Νοέμβριo, έχουμε το στάδιο της αλλαγής χρώματος του καρπού, από πράσινο σε κίτρινο, και στη συνέχεια σε ερυθρό-ιώδες.

• Ξεκινάμε το μάζεμα της ελιάς για επιτραπέζια χρήση αλλά και σε ελαιοποιήσιμες ποικιλίες για παραγωγή ελαιολάδου.
• Μετά τη συγκομιδή ψεκάζουμε με σκεύασμα χαλκού για απολύμανση από ασθένειες και διαφυλλικό λίπασμα για τόνωση των ελαιόδεντρων.
• Παίρνουμε δείγμα εδάφους από τον ελαιώνα για να κάνουμε εδαφολογική ανάλυση και να προσδιορίσουμε τις ανάγκες των ελαιόδεντρων σε θρεπτικά συστατικά για τη λίπανση της επόμενης χρονιάς.

12. Δεκέμβριος

Μέσα στο Δεκέμβριο, ο καρπός αλλάζει σε ιώδες-μαύρο χρώμα και σταδιακά συρρικνώνεται ενώ τα ελαιόδεντρα μπαίνουν σε φάση λήθαργου και σταματά η βλαστική ανάπτυξη.

• Συνεχίζουμε τη συγκομιδή ελαιοποιήσιμων ποικιλιών και αυτό το μήνα για την παραγωγή ελαιολάδου.
• Μετά τη συγκομιδή, ψεκάζουμε με σκεύασμα βορδιγάλιου πολτού για απολύμανση και προστασία από ασθένειες όπως η καρκίνωση της ελιάς, το γλοιοσπόριο και οι λειχήνες.
• Ενισχύουμε το έδαφος των ελαιόδεντρων με οργανική ουσία και θρεπτικά στοιχεία ενσωματώνοντας κοπριά και κομπόστ ή άλλα εδαφοβελτιωτικά υλικά.

Kι ένα μυστικό για το ημερολόγιο καλλιέργειας ελιάς

Κατά το σχεδιασμό του ετήσιου ημερολογίου καλλιέργειας της ελιάς, ο ελαιοπαραγωγός θα πρέπει να συμβουλεύεται τις καταγραφές που έγιναν την προηγούμενη χρονιά, ώστε να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των επόμενων εφαρμογών του.