Άζωτο, τι προσφέρει ως λίπασμα σε φυτά και καλλιέργειες

Το άζωτο είναι ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία που χρειάζεται ως λίπασμα το φυτό σε όλα τα σταδια ανάπτυξης του.

Ο ρόλος του αζώτου στα φυτά είναι εξαιρετικά κρίσιμος, καθώς έχει βασική συμμετοχή στη φωτοσύνθεση και σε άλλες απαραίτητες βιολογικές διεργασίες των φυτών για τη δημιουργία πρωτεϊνών, βιταμινών και νουκλεϊκών οξέων.

Η λίπανση με άζωτο είναι απαραίτητη σε όλες τις καλλιέργειες, από κηπευτικά και δέντρα, μέχρι καλλωπιστικά φυτά και λουλούδια, καθώς τα φυτά χρειάζονται σημαντικές ποσότητες αζώτου για να έχουν υγιή ανάπτυξη και καρποφορία.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αζωτούχου λιπάσματος αποτελεί η κοπριά που παραδοσιακά χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες για τον φυσικό εμπλουτισμό του εδάφους με άζωτο, καθώς και η χλωρή λίπανση με καλλιέργεια ψυχανθών που έχουν την ικανότητα να δεσμεύουν άζωτο από την ατμόσφαιρα.

Για να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια τις κατάλληλες ποσότητες αζώτου που χρειάζεται η καλλιέργειά μας, είναι απαραίτητο να γίνεται ανάλυση εδάφους που μας δίνει αναλυτικές πληροφορίες για τις ιδιότητες και τις ανάγκες του χωραφιού σε λίπανση.

Ας δούμε αναλυτικά τι προσφέρει στα φυτά ένα λίπασμα που περιέχει άζωτο, ποια προβλήματα δημιουργεί η έλλειψή του, ποια συμπτώματα εμφανίζει η υπερβολική ποσότητα λίπανσης αζώτου και πώς χρησιμοποιούμε το άζωτο για να έχουμε δυνατά και υγιή φυτά.

1. Τι προσφέρει το άζωτο στα φυτά;

H προσθήκη λιπάσματος με άζωτο δίνει σημαντική ενίσχυση της ανάπτυξης και της καρποφορίας των φυτών. Πιο συγκεκριμένα:

• Προφέρει πλούσια βλάστηση και γρήγορη ανάπτυξη των φυτών.
• Δημιουργεί μεγαλύτερο ύψος στα φυτά, μεγαλύτερη φυλλική επιφάνεια και περισσότερους πλάγιους βλαστούς.
• Προκαλεί έντονο πρασίνισμα στα φύλλα των φυτών, εξασφαλίζοντας υγιή ανάπτυξη.
• Βοηθά σημαντικά στη διεύρυνση της περιόδου καρποφορίας με όψιμη βλαστική ανάπτυξη.
• Συντελεί στην εξασφάλιση υψηλότερης καρποφορίας και μεγαλύτερης παραγωγής.

2. Τι προβλήματα προκαλεί η έλλειψη άζώτου στα φυτά;

Η έλλειψη αζώτου, γνωστή και ως τροφοπενία αζώτου στα φυτά, δημιουργεί πολλά προβλήματα στις καλλιέργειες και εμφανίζεται με χαρακτηριστικά συμπτώματα υποβάθμισης της παραγωγής. Συναντάται σε χωράφια μετά από έντονες βροχοπτώσεις, καθώς το άζωτο απομακρύνεται βαθύτερα στο έδαφος με το νερό, σε ελαφριά εδάφη με αμμώδη σύσταση και σε εδάφη με υψηλή περιεκτικότητα φωσφόρου και καλίου. Η έλλειψη αζώτου προκαλεί:

• Δημιουργία αδύναμων και καχεκτικών φυτών με χαμηλό ύψος, ειδικα όταν η έλλειψη του αζώτου εμφανίζεται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης.
• Εμφάνιση λιγότερων πλευρικών βλαστών και μειωμένης φυλλικής επιφάνειας.
• Εμφάνιση κιτρινισμάτων ή κιτρινοπράσινων περιοχών στα παλαιότερα φύλλα των φυτών, κυρίως σε χαμηλότερο ύψος. Το κιτρίνισμα εμφανίζεται αρχικά στις άκρες των φύλλων των φυτών που σταδιακά αρχίζουν να ξεραίνονται.
• Μείωση της καρποφορίας και της παραγωγής τόσο σε ποιοτικό όσο και σε ποιοτικό επίπεδα.

3. Ποια συμπτώματα εμφανίζει η υπερβολική λίπανση με άζωτο στα φυτά;

Η περισσεια αζώτου, δηλαδή η προσθήκη μεγαλύτερης ποσότητας λιπάσματος αζώτου από αυτή που απαιτείται για την υγιή ανάπτυξη των φυτών, δημιουργεί αρκετά προβλήματα στις καλλιέργειες. Πιο συγκεκριμένα:

• Εμφάνιση υπερβολικά έντονης βλάστησης κάτι που δημιουργεί ανισσορποπία στη λειτουργία του φυτού και προκαλεί μειωμένη ανθοφορία και καρποφοτία.
• Η έντονη βλάστηση εφανίζεται με μεγάλους, λεπτούς βλαστούς και με τη δημιουργία μεγάλου αριθμού πλευρικών βλαστών.
• Μειωμένη αντοχή των φυτών στον παγετό, στις χαμηλές αλλά και στις υψηλές θερμοκρασίες και γενικότερα στις δυσμενείς συνθήκες του περιβάλλοντος.
• Μεγαλύτερη ευαισθησία των φυτών στην προσβολή από μυκητολογικές ασθένειες.
• Καθυστέρηση της ανθοφορίας και οψίμιση της παραγωγής.
• Μειωμένη απορρόφηση των φυτών από τα στοιχεία καλίου, σιδήρου, ψευδαργύρου, ασβεστίου, και βορίου.

4. Ποια λιπάσματα αζώτου κυκλοφορούν στην αγορά

Υπάρχουν διάφορα λιπάσματα που περιέχουν σημαντικές ποσότητες αζώτου και κυκλοφορούν στην αγορά. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στην αναγραφή της ετικέτας των λιπασμάτων, το πρώτο στοιχείο που αναφέρεται είναι η περιεκτικότητα σε άζωτο.

Υπάρχουν τα οικολογικά λιπάσματα με άζωτο που επιτρέπεται η χρήση τους στις βιολογικές καλλιέργειες. Αρκετά από αυτά τα λιπασματα περιέχουν σημαντική περιεκτικότητα επεξεργασμένης κοπριάς που είναι πλούσια σε άζωτο ή όπως το γκουανό που είναι απορρίματα πουλιών στη Νότια Αμερική.

Στην αγορά κυκλοφορούν αρκετά χημικά λιπάσματα με υψηλή περιεκτικότητα σε άζωτο όπως η ουρία (46-0-0), η νιτρική αμμωνία (34-0-0), η ασβεστούχος-νιτρική αμμωνία 26-0-0, η θειική αμμωνία (21-0-0) και η φωσφορική αμμωνία (16-20-0).

5. Κι ένα μυστικό για το άζωτο στα φυτά

Κατάλληλη εποχή για να βάλουμε λίπασμα αζώτου είναι στις αρχές της άνοιξης που έχουμε έντονη βλαστική ανάπτυξη στα φυτά. Αποφεύγουμε τη λίπανση με άζωτο σε περίοδο υψηλών θερμοκρασιών, γιατί μπορεί να δημιουργήσει εγκαύματα στα φυτά.