Παχυπόδιο: Ο φοίνικας της Μαδαγασκάρης

Ένα παχύφυτο που μοιάζει με πάντρεμα φοίνικα και κάκτου. Μιλάμε για το παχυπόδιο, περισσότερο γνωστό με την ονομασία φοίνικας της Μαδαγασκάρης.

Το παχυπόδιο (Pachypodium sp.) διαθέτει παχύ και σαρκώδη κορμό, συνήθως με αγκάθια, που λειτουργεί ως αποθηκευτικός χώρος για νερό, κάτι που του επιτρέπει να επιβιώνει σε ξηρές περιοχές, όπως στις ερήμους της Αφρικής.

Τα φύλλα του είναι μακριά και λεπτά, και αναπτύσσονται στην κορυφή του φυτού, δημιουργώντας μια χαρακτηριστική αντίθεση με τον παχύ κορμό.

Το παχυπόδιο σχηματίζει μεγάλα και εντυπωσιακά λουλούδια σε λευκές, κίτρινες, ή κόκκινες αποχρώσεις, τα οποία εμφανίζονται στην κορυφή του φυτού.

Αποτελεί εξαιρετική επιλογή φυτού για άνυδρο κήπο και για βραχόκηπο, ειδικά σε περιβάλλοντα με λίγη βροχόπτωση καθώς εμφανίζει εξαιρετική αντοχή στην ξηρασία και στην έλλειψη νερού.

Επιπλέον, το παχυπόδιο μπορεί να φυτευτεί σε γλάστρα στην αυλή, στη βεράντα ή στο μπαλκόνι μας, ακόμα και μέσα στο σπίτι για να δώσουμε μία πιο εξωτική νότα στο χώρο μας.

Ας δούμε αναλυτικά ποια είναι η κατάλληλη φροντίδα για το παχυπόδιο, ώστε να διατηρήσει την εντυπωσιακή του εμφάνιση και να μας χαρίσει τα πανέμορφα λουλούδια του.

1. Ποια είναι τα πιο γνωστά είδη παχυπόδιου;

Αν και υπάρχουν αρκετά είδη παχυπόδιου, τα πιο γνωστά και δημοφιλή που επιλέγονται για διακοσμητικά φυτά είναι το Pachypodium lamerei και το Pachypodium geayi.

Τα δύο αυτά είδη παρότι εμφανίζουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά, παρουσιάζουν και ορισμένες διαφορές που μπορούμε να επισημάνουμε για να τα ξεχωρίσουμε:

• Το Pachypodium geayi αναπτύσσεται πιο αργά, έχει πιο στενόμακρα γκριζοπράσινα φύλλα, με κορμό σε πιο έντονο γκρι ή ασημί χρώμα, με πιο κοντά αγκάθια ενώ τα λουλούδια του που έχουν λευκό χρώμα εμφανίζουν κίτρινες αποχρώσεις στο κέντρο.
• Σε αντίθεση, το Pachypodium lamerei αναπτύσσεται ταχύτερα, διαθέτει πράσινα και γυαλιστερά φύλλα, ο κορμός του είναι λιγότερο γκρι με μακρύτερα αγκάθια ενώ α άνθη του είναι λευκά και εμφανίζονται στην κορυφή του φυτού όταν φτάσει σε αρκετά ώριμο στάδιο.

2. Σε τι συνθήκες αναπτύσσεται καλύτερα το παχυπόδιο και μας δίνει λουλούδια;

Για να έχει το παχυπόδιο καλύτερη ανάπτυξη και πλούσια ανθοφορία, επιλέγουμε θέσεις με νότιο προσανατολισμό που εξασφαλίζουν άμεσο ηλιακό φως για αρκετές ώρες την ημέρα.

Αν θέλουμε να διατηρήσουμε το παχυποδιο σε εσωτερικό χώρο, θα πρέπει να τοποθετήσουμε τη γλάστρα κοντά σε ένα ηλιόλουστο παράθυρο.

Το παχυπόδιο προτιμά ζεστές θερμοκρασίες από 18 μέχρι 30°C. Την περίοδο του χειμώνα, αν το αφήσουμε εκτεθειμένο σε θερμοκρασίες κάτω των 10°C, μπορεί να χάσει τα φύλλα του, ακόμα και να ξεραθεί λόγω παγετού.

3. Πώς φυτεύουμε το παχυπόδιο σε γλάστρα;

Θα χρειαστούμε αρκετά μεγάλη γλάστρα για να φυτέψουμε το παχυπόδιο, ώστε να μπορέσει να στηριχθεί η ανάπτυξη του μεγάλου κορμού του.

Για τη φύτευση του παχυποδίου, ως κατάλληλο υπόστρωμα, προμηθευόμαστε ειδικό φυτόχωμα για παχύφυτα και κάκτους, στο οποίο μπορούμε να προσθέσουμε άμμο ή ελαφρόπετρα στο μίγμα χώματος για καλύτερη αποστράγγιση.

4. Πόσο συχνά θέλει πότισμα το παχυπόδιο;

Ποτίζουμε το παχυπόδιο μόνο όταν το χώμα του είναι εντελώς στεγνό. Το παχυπόδιο είναι ανθεκτικό στην ξηρασία, είναι πολύ ευαίσθητο στην υπερβολική υγρασία.

Ποτίζουμε το παχυπόδιο κάθε 2 εβδομάδες άνοιξη και φθινόπωρο. Το καλοκαίρι ποτίζουμε μία φορά την εβδομάδα, ενώ το χειμώνα περιορίζουμε το πότισμα σε μία φορά τον μήνα καθώς το φυτό πέφτει σε λήθαργο.

Λόγω της αργής ανάπτυξης του παχυποδίου, κάνουμε μεταφύτευση μόνο όταν το φυτό έχει γεμίσει την γλάστρα του, συνήθως κάθε 2-3 χρόνια.

5. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στο παχυπόδιο;

Το παχυπόδιο χρειάζεται λίπανση μόνο κατά την περίοδο ανάπτυξης, δηλαδή άνοιξη και καλοκαίρι, επιλέγοντας ένα υγρό λίπασμα, ειδικό για παχύφυτα, περίπου μία φορά το μήνα.

Την περίοδο του φθινοπώρου και του χειμώνα, διακόπτουμε τη λίπανση καθώς το φυτό μπαίνει σταδιακά σε αδρανή φάση, σε κατάσταση λήθαργου.

6. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν το παχυπόδιο;

Θα χρειαστεί να ελέγχουμε τακτικά τα φύλλα και τον κορμό του παχυπόδιου καθώς μπορεί να εμφανίσει προσβολή από τα έντομο του αλευρώδη και της βαμβακάδας.

Αν παρατηρήσουμε σημάδια προσβολής, θα χρειαστεί να ψεκάσουμε το φυτό χρησιμοποιώντας κατάλληλα βιολογικά εντομοκτόνα όπως τα άλατα καλίου και το φυσικό πύρεθρο.

7. Χρειάζεται κλάδεμα το παχυπόδιο;

Το κλάδεμα δεν είναι απαραίτητο για το παχυπόδιο καθώς συνήθως αφήνουμε το φυτό ελεύθερο να αναπτυχθεί χωρίς να κάνουμε κάποια παρέμβαση.

Αν πάντως θελήσουμε να ελέγξουμε το ύψος ή το σχήμα του φυτού, μπορούνε να κάνουμε τομή της κορυφής του φυτού κατά την αδρανή περίοδο του χειμώνα.

8. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός του παχυπόδιου;

Το παχύποδιο) πολλαπλασιάζεται κυρίως με δύο τρόπους, με σπόρους ή με την μέθοδο πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα όπως αναλυτικά περιγράφουμε παρακάτω:

α) Πολλαπλασιασμός παχυπόδιου με σπόρους

Ο πολλαπλασιασμός με σπόρους είναι ο πιο συνήθης και αποτελεσματικός για τα περισσότερα είδη παχυπόδιου. Ακολουθούμε την παρακάτω διαδικασία:

• Συλλέγουμε ώριμους σπόρους από τα ώριμα άνθη του φυτού και τους φυτεύουμε σε γλάστρες φυτωρίου με ειδικό χώμα κάκτων και παχύφυτων.
• Τοποθετούμε τους σπόρους σε ζεστό περιβάλλον, με θερμοκρασίες μεταξύ 25-30°C, οι οποίοι θα χρειαστούν περίπου 1-3 εβδομάδες για να βλαστήσουν.
• Μετά από περίοδο 8 εβδομάδες, θα έχουμε ένα καινούριο φυτό παχυποδίου που μπορούμε να μεταφυτεύσουμε σε μεγαλύτερη γλάστρα.

β) Πολλαπλασιασμός παχυπόδιου με μοσχεύματα

Η μέθοδος πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα είναι λιγότερο συχνή αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ορισμένα είδη Pachypodium.

• Κόβουμε ένα τμήμα (μόσχευμα) από υγιή βλαστό του φυτού με καθαρό και απολυμασμένο μαχαίρι.
• Αφήνουμε το μόσχευμα να στεγνώσει για μερικές ημέρες, ώστε να επουλωθεί η τομή και το φυτεύουμε σε γλαστράκι που περιέχει καλά στραγγιζόμενο μείγμα χώματος και άμμου.
• Τοποθετούμε το σε ζεστό και φωτεινό σημείο για αρκετές εβδομάδες και ποτίζουμε τακτικά για αρκετές εβδομάδες μέχρι να ριζώσει το καινούριο φυτό.

9. Κι ένα μυστικό για τη φροντίδα του παχυπόδιου

Θα χρειαστεί να είμαστε προσεκτικοί κατά τον χειρισμό του φυτού και να φοράμε γάντια, καθώς τα αγκάθια του είναι αιχμηρά και μπορεί να μας προκαλέσουν τραυματισμούς.