Μάραθος ή φινόκιο: Συμβουλές για φύτευση και καλλιέργεια

Μάραθος, το αγαπημένο μυρωδικό που είναι γνωστό από την αρχαίοτητα για το έντονο άρωμα και τη μοναδική του γεύση.

Πρόκειται για ένα ποώδες μονοετές αρωματικό φυτό που φτάνει σε ύψος 1-1,5 μέτρου και ανήκει στην ίδια οικογένεια με την καλλιέργεια του μαϊντανού και την καλλιέργεια του άνηθου.

Τα φύλλα του μάραθου έχουν χαρακτηριστικό φτερωτό σχήμα που θυμίζει φύλλωμα άνηθου, καθώς είναι τριγωνικά, λεπτά και μυτερά και διαθέτουν ένα γλυκό άρωμα.

Τα άγρια μάραθα αυτοφύονται σε περιοχές της νότιας ηπειρωτικής Ελλάδας, στις Κυκλάδες και την Κρήτη, γι’ αυτό και διαχρονικά αποτελούν πολύτιμη πρώτη ύλη σε πολλές παραδοσιακές συνταγές μαγειρικής.

Επιπλέον, ο μάραθος χρησιμοποιείται εκτεταμένα στη ζαχαροπλαστική και στην αρωματοποιία για τα φρέσκα και αποξηραμένα φύλλα του, τους αρωματικούς του σπόρους και για τα αιθέριο έλαιο.

Κι αν απλά θέλουμε λίγα φρέσκα ματσάκια μάραθου για την κουζίνα, είναι πολύ εύκολο να καλλιεργήσουμε μάραθο σε γλάστρα στο μπαλκόνι, τη βεράντα και την αυλή μας.

Ας δούμε, λοιπόν, χρήσιμες συμβουλές για την καλλιέργεια του μάραθου και της μαραθόριζας, για να απολαμβάνουμε τη μοναδική αρωματική του γεύση σε σπιτικές σαλάτες, πεντανόστιμες πίτες και υπέροχα φαγητά.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες μάραθου;

Η πιο γνωστή ποικιλία μάραθου είναι το παραδοσιακό άγριο μάραθο που συναντάμε στην ελληνική ύπαιθρο. Έχει το πιο έντονο άρωμα και τη χαρακτηριστική γεύση μάραθου που γνωρίζουμε και αγαπάμε.

Από κει και πέρα, υπάρχουν αρκετές καλλιεργήσιμες ποικιλίες μάραθου με πιο ήπια γεύση που φυτεύονται για το φύλλωμα, αλλά και για τους αρωματικούς σπόρους.

Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στη μαραθόριζα που τα τελευταία χρόνια θα έχουμε ακούσει και ως φινόκιο (finocchio). Πρόκειται για μία ξεχωριστή ποικιλία μάραθου με ιδιαίτερη γεύση που καλλιεργείται σε αρκετές μεσογειακές χώρες για τον χαρακτηριστικό βολβό που σχηματίζεται στη βάση από το παχύ φύλλωμα του φυτού.

2. Πότε φυτεύεται ο μάραθος και τι συνθήκες χρειάζεται για να αναπτυχθεί;

Η σπορά του μάραθου μπορεί να γίνει σχεδόν όλο το χρόνο, αρκεί να έχουμε δροσερό κλίμα και θερμοκρασίες γύρω στους 15-25°C για να βλαστήσουν οι σπόροι.

Εκτός από την απευθείας σπορά στο χώμα, μπορούμε να φτιάξουμε φυτά μάραθου σε σπορείο ή να προμηθευτούμε έτοιμα φυτά από φυτώρια.

Τα φυτά του μάραθου φυτεύονται συνήθως την εποχή του φθινοπώρου ή στις αρχές της άνοιξης και αναπτύσσονται καλύτερα σε ηλιοφανείς θέσεις, σχετικά προφυλαγμένες από το βοριά.

Αν και ο μάραθος δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις όσον αφορά το έδαφος, προτιμάει γόνιμο έδαφος με καλή αποστράγγιση για να αναπτυχθεί το ριζικό του σύστημα.

3. Σε τι αποστάσεις φυτεύουμε τα μάραθα;

Η σπορά του μάραθου γίνεται σε βάθος περίπου 2 εκατοστών. Για να έχουμε πιο αραιή και ομοιόμορφη σπορά, ανακατεύουμε τον σπόρο με ποταμίσια άμμο.

Τα έτοιμα φυτά μάραθου φυτεύονται στα 20-30 εκατοστά μεταξύ των θέσεων φύτευσης με απόσταση 50 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

Η κατάλληλη προετοιμασία του εδάφους πριν τη φύτευση, προσθέτοντας κομπόστ και κοπριά, είναι απαραίτητη για την καλύτερη ανάπτυξη των φυτών.

4. Πώς φυτεύουμε μάραθο σε γλάστρα;

Μπορούμε εύκολα να καλλιεργήσουμε μάραθο σε γλάστρα στο μπαλκόνι και στην αυλή μας, φυτεύοντας σε γλάστρες με βάθος και διάμετρο τουλάχιστον 20 εκατοστών.

Για να γεμίσουμε τη γλάστρα, χρησιμοποιούμε εμπλουτισμένο φυτόχωμα με κομπόστ και περλίτη που εξασφαλίζει καλύτερο αερισμό και αποστράγγιση του νερού.

Τοποθετούμε τη γλάστρα με τον μάραθο σε μπαλκόνι με νότια, δυτική ή ανατολική έκθεση και φροντίζουμε να τον προστατεύουμε από την παγωνιά.

5. Πόσο συχνά θέλει πότισμα η καλλιέργεια του μάραθου;

Ο μάραθος χρειάζεται τακτικό πότισμα. Ειδικά σε περιόδους ξηρασίας και υψηλών θερμοκρασιών, το ποτισμα γίνεται πιο συχνό για να καλύψει τις ανάγκες του φυτού σε νερό.

Ενδεικτικά, ποτίζουμε τον μάραθο κάθε 2-3 μέρες την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου, ενώ την περίοδο του χειμώνα ποτίζουμε μόνο όταν στεγνώνει το χώμα από το πότισμα ή τις βροχοπτώσεις.

6. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια του μάραθου;

Αν και η καλλιέργεια του μάραθου, δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε λίπασμα και θρεπτικά στοιχεία, η προσθήκη λιπάσματος θα βοηθήσει την ανάπτυξη του φυλλώματος.

Για τα φυτά μάραθου που έχουμε φυτέψει στον κήπο μας, μία φορά τον μήνα ενσωματώνουμε στο χώμα πλήρες βιολογικό λίπασμα, πλούσιο σε άζωτο.

Όσον αφορά, τα φυτά μάραθου που έχουμε σε γλάστρα στο μπαλκόνι, προσθέτουμε υγρό βιολογικό λίπασμα πλούσιο κάθε 2 εβδομάδες για να έχουμε πλουσιότερο φύλλωμα.

7. Ποια έντομα και ποιες ασθένειες προσβάλλουν την καλλιέργεια του μάραθου;

Το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η καλλιέργεια του μάραθου, είναι η κάμπια (Papilio machaon) που τρώει τα τρυφερά φύλλα και βλαστούς του φυτού.

Για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά με βιολογικό τρόπο την κάμπια του μάραθου, μπορούμε να σκονίσουμε τα φύλλα και τους βλαστούς με βάκιλο Θουριγγίας ή να ψεκάσουμε με φυσικό πύρεθρο.

8. Πότε μαζεύουμε το μάραθο και με ποιο τρόπο;

Η συγκομιδή του μάραθου ξεκινά συνήθως 1,5 μήνα μετά τη μεταφύτευση και περίπου 3 μήνες μετά την σπορά, όταν τα φυτά έχουν φτάσει σε ύψος περίπου 50 εκατοστών.

Μαζεύουμε τα μάραθα, κόβοντας τους μικρούς βλαστούς με τα φύλλα του, σε απόσταση 5 εκατοστών από το χώμα για να βλαστήσει ξανά και να μας χαρίσει καινούρια συγκομιδή σε λίγες εβδομάδες.

9. Κι ένα μυστικό για την καλλιέργεια του μάραθου

Αν αφήσουμε το φυτό του μάραθου να ανθίσει μέσα στην άνοιξη, μπορούμε να συγκομίσουμε τους ώριμους σπόρους του φυτού μέσα στο καλοκαίρι για να τους φυτέψουμε την περίοδο του φθινοπώρου.