Αράπικο φιστίκι: 9 μυστικά για καλλιέργεια αραχίδας

Γνωρίζετε ότι υπάρχουν φιστίκια που βγαίνουν μέσα από το χώμα της γης;

Ας μιλήσουμε για την αραχίδα που μας δίνει το γνωστό “αράπικο φιστίκι” ή φουστουκούδι όπως ονομάζεται στην Κύπρο, τους υπέροχους ξηρούς καρπούς που λατρεύουμε να τρώμε ψημένους με αλάτι ή χωρίς.

Η αραχίδα είναι ετήσιο φυτό χαμηλής ανάπτυξης με καταγωγή από τη νότια Αμερική. Διαθέτει βλαστούς χαμηλής ανάπτυξης με έρποντες ή πιο όρθιους βλαστούς και σχηματίζει χαρακτηριστικά άνθη σε κιτρινοκόκκινες αποχρώσεις.

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο στην καλλιέργεια της αραχίδας, είναι ότι τα φιστίκια που παράγει βρίσκονται σε λοβούς που αναπτύσσονται κάτω από την επιφάνεια του χώματος, ανάμεσα από τις ρίζες του φυτού. Η αραχίδα ανήκει στην ίδια οικογένεια των ψυχανθών που ανήκει η καλλιέργεια του αρακά και η καλλιέργεια του κουκιού.

To αράπικο φιστίκι έχει υψηλή διατροφική αξία και αρκετές θερμίδες, καθώς είναι πλούσιο σε έλαια, πρωτεΐνες, βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες. Εκτός από τους σπόρους που τρώγονται αποξηραμένοι, μεγάλη αξία έχει και το λάδι των σπόρων που ονομάζεται αραχιδέλαιο ή φιστικέλαιο καθώς και το βούτυτο φιστικιού, το γνωστό φιστικοβούτυρο.

Ένα ακόμα φυτό που μας δίνει φιστίκια είναι το δέντρο της φιστικιάς που παράγει το κελυφωτό φιστίκι, γνωστό και ως φιστίκι Αιγίνης, το οποίο είναι διαφορετικό φυτό από την αραχίδα.

Ας δούμε αναλυτικά πώς φυτεύουμε το αράπικο φιστίκι, καθώς και χρήσιμες συμβουλές για την καλλιέργειας της αραχίδας ώστε να απολαμβάνουμε τους πιο νόστιμους ξηρούς καρπούς από τον κήπο μας.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες αράπικου φιστικιού;

Το αράπικο φιστίκι (Arachis hypaogaea) διαθέτει αρκετές ποικιλίες για να καλλιεργήσουμε, ανάλογα αν πρόκειται για την παραγωγή ξηρών καρπών ή για την παραγωγή φιστικοβούτυρου και φιστικέλαιου. Ποικιλίες αραχίδας με μεγάλους σπόρους συνήθως διατίθενται στην αγορά ξηρών καρπών.

Παρακάτω περιγράφουμε τις σημαντικότερες ποικιλίες αραχίδας και τα βασικά χαρακτηριστικά τους:

• Ποικιλία Virginia: Ποικιλία αράπικου φιστικιού με μεγάλους σπόρους, η οποία είναι καλλιεργείται και στην Ελλάδα, ιδανική για την παραγωγή ψημένων φιστικιών από τα οποία έχει αφαιρεθεί το κέλυφος του φιστικιού.
• Ποικιλία Rummer: Ποικιλία αράπικου φιστικιού με μεσαίο μέγεθος σπόρων που χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή φιστικοβούτυρου. .
• Ποικιλία Spanish: Ποικιλία φιστικιού ισπανικού τύπου, με μικρό μέγεθος σπόρων, κοκκινο-καφέ φλοιό και μεγάλη περιεκτικότητα σε έλαιο, κατάλληλο για παραγωγή ξηρών καρπών με κέλυφος, για καραμελωμένο φιστίκι καθώς και για παραγωγή φιστικοβούτυρου και φιστικέλαιου.
• Ποικιλία Valencia: Ποικιλία αράπικου φιστικιού που περιέχει τρεις ή περισσότερες σπόρους σε έναν λοβό, με κόκκινο γυαλιστερό φλοιό και πολύ γλυκιά γεύση. Διατίθενται ψημένα σε κέλυφος αλλά και βρασμένα.

2. Που αναπτύσσεται η καλλιέργεια της αραχίδας;

Η καλλιέργεια της αραχίδας θέλει αφράτα ελαφριά αμμώδη εδάφη για να μπορούν να σχηματίζονται και να αναπτύσσονται καλύτερα οι λοβοί του φιστικιού, καθώς επίσης για να γίνεται πιο εύκολα η συγκομιδή και η εξαγωγή τους από το έδαφος χωρίς να παρατηρούνται απώλειες παραγωγής.

Αποφεύγουμε βαριά αργιλώδη εδάφη για την καλλιέργεια του φιστικιού τα οποία δεν έχουν καλές συνθήκες αποστράγγισης, δηλαδή δεν απομακρύνεται γρήγορα το νερό από το χώμα μετά το πότισμα ή μετά από βροχόπτωση.

Σχετικά με τις κλιματικές συνθήκες, η καλλιέργεια φιστικιού θέλει ζεστό ήπιο κλίμα χωρίς παγετούς ενώ το πιο κατάλληλο εύρος θερμοκρασιών για την ανάπτυξη των φυτών και την καλή παραγωγή καρπών είναι 22-30°C.

3. Πότε φυτεύεται το αράπικο φιστίκι και σε τι αποστάσεις;

Κατάλληλη εποχή για τη φύτευση του αράπικου φιστικιού στον ελληνικό χώρο είναι μέσα στον Μάιο, αφού περάσουν οι τελευταίοι ανοιξιάτικοι παγετοί και η θερμοκρασία έχει σταθεροποιηθεί πάνω από τους 20°C.

Φυτεύουμε τους σπόρους του αράπικου φιστικιού σε βάθος περίπου 5 εκατοστών μέσα στο χώμα, σε αποστάσεις φύτευσης 10 εκατοστών μεταξύ των φυτών και μισό μέτρο μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

4. Πόσο συχνά χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια της αραχίδας;

Η καλλιέργεια φιστικιού έχει μικρές ανάγκες σε πότισμα, καθώς η υπερβολική υγρασία προκαλεί ανάπτυξη ασθενειών και σαπίσματα στους λοβούς με αποτέλεσμα την μείωση της παραγωγής.

Μεγαλύτερες ανάγκες σε πότισμα έχει το αράπικο φιστίκι κατά την περίοδο της ανάπτυξης του φυλλώματος μέχρι να δημιουργηθεί ο βολβός.

5. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια της αραχίδας;

Για να εξασφαλίσουμε μία καλή παραγωγή αράπικου φιστικιού, προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα που περιέχει άζωτο, φώσφορο και κάλιο μία φορά το μήνα.

Συμπληρωματικά, είναι καλό να προσθέτουμε και οργανικό λίπασμα ασβεστίου και μαγνησίου.

6. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια της αραχίδας;

Αν και η αραχίδα είναι σχετικά ανθεκτικό φυτό, προσβάλλεται από τον τετράνυχο, από μυκητολογικές ασθένειες όπως η σκληρωτίνια, η κερκόσπορα, η ριζοκτόνια καθώς και από έντομα εδάφους.

Για την προληπτική προστασία των φυτών της αραχίδας, ψεκάζουμε με βιολογικά σκευάσματα όπως ο χαλκός και τα άλατα καλίου που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

7. Πότε μαζεύουμε το αράπικο φιστίκι και πώς γίνεται η συγκομιδή;

Η συγκομιδή του αράπικου φιστικιού γίνεται περίπου 4 μήνες μετά τη φύτευση, ανάλογα βέβαια και την κάθε ποικιλία.

Μετά την εξαγωγή των φιστικιών από το χώμα, τα αφήνουμε ξεραθούν για λίγες μέρες στον ήλιο για να μειωθεί το μεγάλο ποσοστό υγρασίας των καρπών που φτάνει μέχρι και 50% του βάρους τους.

8. Ποιοι είναι οι τρόποι πολλαπλασιασμού της αραχίδας;

Ο κύριος και πιο εύκολος τρόπος πολλαπλασιασμού της αραχίδας είναι με την φύτευση σπόρου, τους οποίους φυτεύουμε στα τέλη της άνοιξης.

Ένας ακόμα τρόπος για να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά αράπικου φιστικιού είναι ο πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα. Κόβουμε τμήματα βλαστών μήκους 10-15 εκατοστών και τα φυτεύουμε σε γλαστράκια φυτωρίου, τα οποία στη συνέχεια που διατηρούμε σε δροσερό περιβάλλον. Μετά από διάστημα 5-6 εβδομάδων, τα νέα φυτά αραχίδας έχουν ριζώσει και μπορούμε να τα φυτέψουμε στον κήπο μας.

9. Κι ένα μυστικό για το αράπικο φιστίκι

Η απόδοση καλλιέργειας του αράπικου φιστικιού επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως το είδος της ποικιλίας, τον τύπο του εδάφους και τις κλιματικές συνθήκες. Μία ενδεικτική μέση συγκομιδή για τον παραγωγό είναι 500 κιλά ανά στρέμμα.