10 μυστικά για την καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ

Γκρέιπφρουτ, ένα ζουμερό και πολύ υγιεινό φρούτο για να απολαύσουμε σε χυμό! Το γκρέιπφρουτ είναι ένα υποτροπικό αειθαλές φυτό που ανήκει στα εσπεριδοειδή δέντρα μαζί με την πορτοκαλιά, τη λεμονιά και τη μανταρινιά. Όπως και τα υπόλοιπα δέντρα της οικογένειας, διαθέτει πλούσιο καταπράσινο φύλλωμα και ανάπτυξη που φτάνει σε ύψος 4-5 μέτρων.

Ο καρπός του γκρέιπφρουτ θυμίζει μεγάλο πορτοκάλι με λεία γυαλιστερή φλούδα και έχει κίτρινο χρώμα, όπως το λεμόνι. Στο εσωτερικό, αναλόγα την ποικιλία, η σάρκα του γκρέιπφρουτ μπορεί να έχει κίτρινο, ροζ ή κόκκινο χρώμα. Το γκρέιπφρουτ έχει γλυκόξινη εως ελαφρώς πικρή γεύση και συνήθως το απολαμβάνουμε σε χυμό και σε συνδυασμούς με άλλα φρούτα, όπως το πορτοκάλι, ενώ γίνεται και εξαιρετικό γλυκό του κουταλιού.

Η κατανάλωση γκρέιπφρουτ είναι γνωστή για τις ευεργετικές ιδιότητες που έχει στην υγεία μας, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθώντας στην καλή λειτουργία της καρδιάς. Το γκρέιπφρουτ διαθέτει υψηλή διατροφική αξία, καθώς είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και βιταμίνη C. Παράλληλα, έχει λίγες θερμίδες και χρησιμοποιείται σε δίαιτες για απώλεια βάρους.

Η καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ ξεκίνησε από τη Τζαμάικα και τα τελευταία χρόνια καλλιεργείται κυρίως στις ΗΠΑ, στην Κούβα, στο Ισραήλ και στη Νότια Αφρική. Στη χώρα μας, το γκρέιπφρουτ καλλιεργείται στη Νότια Ελλάδα σε σχετικά περιορισμένο βαθμό. Αν βρισκόμαστε σε περιοχή που επικρατούν ήπιοι χειμώνες, μπορούμε αρκετά εύκολα να καλλιεργήσουμε γκρέιπφρουτ στον κήπο μας ή σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Ας δούμε αναλυτικά ποιες είναι οι κυριότερες ποικιλίες γκρέιπφρουτ που μπορούμε να φυτέψουμε και τι φροντίδα χρειάζεται η καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ για να μας δώσει πολλούς ζουμερούς καρπούς.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες γκρέιπφρουτ;

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες grapefruit που μπορούμε να προμηθευτούμε από φυτώρια για να φυτέψουμε στον κήπο μας. Ανάλογα το χρώμα της σάρκας, δηλαδή του εσωτερικού του καρπού, μπορούμε να διαχωρίσουμε τις ποικιλίες του γκρέιπφρουτ σε τρεις βασικές κατηγορίες: α) τις λευκόσαρκες ποικιλίες, β) τις κοκκινόσαρκες ποικιλίες και γ) σε ποικιλίες με ενδιάμεσο ροζ χρώμα.

Οι κόκκινες και οι ροζ ποικιλίες γκρέιπφρουτ σε γενικές γραμμές έχουν πιο γλυκιά γεύση συγκριτικά με τις λευκές. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό των ποικιλιών γκρέιφρουτ είναι αν έχουν κουκούτσια (σπόρους) στον καρπό ή αν είναι άσπερμες. Παρακάτω, παραθέτουμε τις κυριότερες ποικιλίες που μπορούμε να καλλιεργήσουμε μαζί με τα βασικά χαρακτηριστικά τους.

• Σταρ ρούμπι (Star ruby): Η ποικιλία Σταρ Ρούμπι έχει έντονο κόκκινο χρώμα σάρκας, χωρίς κουκούτσια, με λεπτό φλοιό και γι’αυτό θεωρείται η πιο εμπορική ποικιλία. Είναι πιο γλυκιά ποικιλία από τις υπόλοιπες, ωριμάζει μέσα στον Οκτώβριο και προσαρμόζεται πολύ καλά στις μεσογειακές συνθήκες. Πάντως, παρουσιάζει μορφής παρενιαυτοφορία, δηλαδή παράγει την δεύτερη χρονιά μειωμένη παραγωγή.

• Ρίο Ρεντ (Rio red): Εξαιρετικά δημοφιλής είναι και η ποικιλία Rio red παράγει μεγάλους καρπούς με κόκκινο χρώμα, ενώ δεν παρουσιάζει φαινόμενα παρενιαυτοφορίας. Είναι όψιμη ποικιλία που ωριμάζει στα τέλη Δεκεμβρίου. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι έγχρωμες ποικιλίες γκρέιπφρουτ, απαιτούν αρκετά υψηλή θερμοκρασία για να αποκτήσουν το κόκκινο χρώμα.

• Φόστερ Πινκ (Foster Pink): H ποικιλία Foster έχει σάρκα με ενδιάμεσο ροζ χρώμα που δίνει πολύ χυμό και είναι ιδιαίτερα γευστική. Ο φλοιός της έχει μέτριο πάχος με λεία επιφάνεια και ο καρπός της περιέχει αρκετούς σπόρους. Είναι ποικιλία μεσοπρώϊμη που ωριμάζει μέσα στον Δεκέμβριο και έχει μέσο έως μεγάλο μέγεθος με σχήμα σφαιρικό έως πλακέ.

• Τόμσον Μαρς Πινκ (Thompson Marsh Pink): Η ποικιλία Thompson διαθέτει ρόδινο χρώμα σάρκας και ο καρπός της δεν έχει σπόρους. Είναι πολύ χυμώδης και γευστική, ενώ παράλληλα είναι πολύ ανθεκτική στη μεταφορά και στη συντήρησή της.

• Μαρς σίντλες (Marsh seedless): Η Marsh seedless είναι άσπερμη λευκόσαρκη ποικιλία γκρέιπφρουτ, με μέτριου μεγέθους καρπούς και λεπτό φλοιό. Είναι λιγότερο ευαίσθητη στους παγετούς από τις άλλες ποικιλίες.

View this post on Instagram

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou)

2. Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ για να ευδοκιμήσει;

Η καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ ευδοκιμεί σε περιοχές με ήπιες συνθήκες που δεν επικρατούν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες την περίοδο του χειμώνα, ενώ παράλληλα διαθέτουν δροσερό καλοκαίρι χωρίς πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Τα δέντρα του γκρέιπφρουτ φυτεύονται σε ηλιόλουστα μέρη και φροντίζουμε να προστατεύονται από τους έντονους βοριάδες, το χιόνι και το χαλάζι.

To γκρέιπφρουτ αναπτύσσεται καλύτερα και δίνει πλούσια καρποφορία σε βαθιά γόνιμα εδάφη, μέσης σύστασης και με καλή αποστράγγιση, ώστε να μη συγκρατούν πολύ νερό. Πρέπει να σημειώσουμε πως η καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ δεν ευδοκιμεί σε εδάφη με υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο.

Τα δέντρα των γκρέιπφρουτ δίνουν καλύτερη και πιο ποιοτική παραγωγή 3 χρόνια μετά από τη φύτευση. Για να βοηθήσουμε το δέντρο να αναπτυχθεί, τα πρώτα 3 χρόνια μετά τη φύτευση είναι καλό να απομακρύνουμε τους καρπούς που παράγει, ώστε να μπορέσει να αποκτήσει μεγαλύτερη βλαστική ανάπτυξη.

3. Πότε φυτεύουμε τα γκρέιπφρουτ και σε τι αποστάσεις;

Η καλύτερη εποχή για να φυτέψουμε τα γκρέιπφρουτ είναι μέσα στην άνοιξη αφού περάσουν οι παγωνιές του χειμώνα. Σε νότιες περιοχές της Ελλάδας, τα γκρέιπφρουτ μπορούν να φυτευτούν και στις αρχές του φθινοπώρου. Προμηθευόμαστε τα νεαρά δέντρα γκρέιπφρουτ με μπάλα χώματος και ανοίγουμε λάκκους διαστάσεων 40×40 εκατοστών για να τα φυτέψουμε.

Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για δέντρα γκρέιπφρουτ είναι περίπου 4-5 μέτρα μεταξύ των θέσεων φύτευσης και 4-5 μέτρα μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Αποφεύγουμε τις πυκνές φυτεύσεις για να εξασφαλίσουμε στα δέντρα καλό αερισμό και φωτισμό, ενώ παράλληλα να γίνονται πιο άνετα οι καλλιεργητικές εργασίες.

4. Μπορούμε να καλλιεργήσουμε γκρέιπφρουτ σε γλάστρα στο μπαλκόνι;

Tο γκρέιπφρουτ μπορεί να αναπτυχθεί σε γλάστρα για να δημιουργήσουμε ένα μικρό κήπο στο μπαλκόνι μαζί με αλλά εσπεριδοειδή, όπως λεμονιά σε γλάστρα, πορτοκαλιά σε γλάστρα, κουμκουάτ σε γλάστρα και μανταρινιά σε γλάστρα. Σε αυτή την περίπτωση το δέντρο έχει σχετικά περιορισμένη ανάπτυξη και μπορεί να φτάσει σε ύψος 2-3 μέτρων. Προτιμούμε μπαλκόνι με νότιο προσανατολισμό και πλούσια ηλιοφάνεια για τα δεντράκια μας, προστατευμένο από δυνατούς ανέμους.

Φυτεύουμε το γκρέιπφρουτ σε μία μεγάλη γλάστρα διαστάσεων τουλάχιστον 40×40 εκατοστών και φροντίζουμε να διαθέτει τρύπες στη βάση για να απομακρύνεται το νερό του ποτίσματος. Χρησιμοποιούμε φυτόχωμα γενικής χρήσης ή ειδικό φυτόχωμα για καρποφόρα δέντρα και τοποθετούμε μία στρώση χαλικιών ή βότσαλων στη βάση της γλάστρας για να εξασφαλίσουμε καλή αποστράγγιση και να φεύγει το νερό.

5. Πόσο συχνά χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ;

Όπως όλα τα εσπεριδοειδή, η καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ χρειάζεται τακτικό πότισμα για να εξασφαλίσουμε ικανοποιητική εδαφική υγρασία στις ρίζες των δέντρων. Ειδικά στο αρχικό στάδιο μετά τη φύτευση των νεαρών δενδρυλλίων γκρέιπφρουτ, τα φυτά χρειάζονται άφθονο νερό και συχνά ποτίσματα για να αναπτυχθεί το ριζικό τους σύστημα και να έχουν πλούσια βλάστηση.

Κατά τη ζεστή περίοδο του καλοκαιριού, ποτίζουμε τα γκρέιπφρουτ κάθε 2-3 μέρες, ενώ την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου 1-2 φορές την εβδομάδα. Για καλύτερη αποτελεσματικότητα στο πότισμα, επιλέγουμε το σύστημα άρδευσης με σταγόνες που προσφέρει παράλληλα και μεγάλη εξοικονόμηση νερού.

6. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ;

Η καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ έχει αρκετές απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά για να μας δώσει πλούσια βλάστηση και καλή παραγωγή κάθε χρόνο. Για τη λίπανση του γκρέιπφρουτ χρησιμοποιούμε πλήρες βιολογικό λίπασμα που να είναι πλούσιο σε άζωτο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο και να περιέχει και ιχνοστοιχεία σιδήρου και ψευδαργύρου.

Η λίπανση του γκρέιπφρουτ πραγματοποιείται σε 3 στάδια καθώς βάζουμε λίπασμα στις αρχές της άνοιξης, στις αρχές του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου. Σε μεγάλα δέντρα γκρέιπφρουτ, μία ενδεικτική ποσότητα λιπάσματος είναι περίπου 1-1,5 κιλό σε κάθε λίπανση. Για πιο ζουμερούς καρπούς, στη λίπανση του φθινοπώρου προσθέτουμε περισσότερο κάλιο. Στην περίπτωση που παρατηρήσουμε έλλειψη σιδήρου και ψευδαργύρου στα δέντρα, μπορεί να γίνει ψεκασμός με διαφυλλικά λιπάσματα σιδήρου και ψευδαργύρου την περίοδο της άνοιξης για πιο γρήγορη και αποτελεσματική απορρόφηση.

7. Ποια εποχή και πώς κλαδεύουμε τα γκρέιπφρουτ;

Το κλάδεμα του γκρέιπφρουτ χωρίζεται στο κλάδεμα διαμόρφωσης που γίνεται στα μικρά δενδρύλλια και στο κλάδεμα καρποφορίας που γίνεται σε ενήλικα δέντρα. Κατάλληλη εποχή για το κλάδεμα του γκρέιπφρουτ είναι μέσα στην άνοιξη, αφού έχει ολοκληρωθεί η καρποφορία των δέντρων. Ας δούμε αναλυτικά τι περιλαμβάνει το κλάδεμα διαμόρφωσης και κλάδεμα καρποφορίας του γκρέιπφρουτ.

– Κλάδεμα διαμόρφωσης του γκρέιπφρουτ

Το κλάδεμα διαμόρφωσης γίνεται τα 3 χρόνια της καλλιέργειας του γκρέιπφρουτ. Βασικός στόχος του κλαδέματος διαμόρφωσης είναι να δώσουμε στο δέντρο του γκρέιπφρουτ το κυπελλοειδές σχήμα, κρατώντας δηλαδή ένα κεντρικό κορμό και 4-5 βασικούς βραχίονες που αναπτύσσονται πάνω σε αυτόν σε ύψος 80-90 εκατοστών.

– Κλάδεμα καρποφορίας του γκρέιπφρουτ

Στα ενήλικα δέντρα γκρέιπφρουτ κάνουμε ελαφρύ κλάδεμα κάθε χρόνο για να ισορροπήσουμε μεταξύ πλούσιας βλάστησης και ικανοποιητικής καρποφορίας και παράλληλα να διατηρήσουμε το κυπελλοειδές σχήμα των δέντρων. Κλαδεύουμε τους αδύνατους βλαστούς καθώς και τους λαίμαργους, δηλαδή τους δυνατούς εσωτερικούς βλαστούς που αναπτύσσονται κάθετα και δεν φέρουν καρποφορία. Με αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζουμε καλύτερο αερισμό και φωτισμό για τα δέντρα μας. Επιπλέον, κόβουμε τους βλαστούς που αναπτύσσονται έντονα προς τα πάνω ή περιφερειακά, προσπαθώντας να διατηρήσουμε τα δέντρα σε ένα σταθερό ύψος και να δώσουμε στρογγυλό σχήμα στην κόμη του δέντρου.

8. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός των δέντρων του γκρέιπφρουτ;

Η δημιουργία καινούριων φυτών γκρέιπφρουτ μπορεί να γίνει με 3 τρόπους: α) με σπόρο, β) με εμβολιασμό (μπόλιασμα) και γ) με την μέθοδο πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα. Ας δούμε αναλυτικά παρακάτω τους κυριότερους τρόπους πολλαπλασιασμού του γκρέιπφρουτ.

α) Πολλαπλασιασμός γκρέιπφρουτ με σπόρο

Η δημιουργία νέου φυτού με σπόρο γίνεται την περίοδο άνοιξης με σπόρους που φυτεύουμε σε γλαστράκια φυτωρίου. Πρέπει να επισημάνουμε ότι τα φυτά γκρέιπφρουτ που προκύπτουν από σπόρο, δε μας δίνουν καρπούς ίδιους με το δέντρο από το οποίο πήραμε τον σπόρο. Αφού μεγαλώσει λίγο το δέντρο, θα πρέπει να το μπολιάσουμε με την επιθυμητή ποικιλία γκρέιπφρουτ.

β) Πολλαπλασιασμός γκρέιπφρουτ με εμβολιασμό

Η πιο διαδεδομένη μέθοδος πολλαπλασιασμού του γκρέιπφρουτ στα φυτώρια είναι ο εμβολιασμός των επιθυμητών ποικιλιών γκρέιπφρουτ σε κατάλληλα υποκείμενα. Η μέθοδος εμβολιασμού που προτείνουμε είναι ενοφθαλμισμός με Τ ή με ανεστραμμένο Τ. Κατάλληλη εποχή για να κάνουμε τον εμβολιασμό του γκρέιπφρουτ είναι μέσα στην άνοιξη, Μάρτιο και Απρίλιο, καθώς και στις αρχές του φθινοπώρου.

γ) Πολλαπλασιασμός γκρέιπφρουτ με μοσχεύματα

Μπορούμε να φτιάξουμε νέα δέντρα γκρέιπφρουτ και με τη μέθοδο των μοσχευμάτων. Την περίοδο της άνοιξης ή στις αρχές καλοκαιριού, παίρνουμε τμήματα βλαστών μήκους 15-20 εκατοστών από υγιείς δυνατούς βλαστούς δέντρων γκρέιπφρουτ. Αφαιρούμε τα 2/3 των φύλλων από την βάση του μοσχεύματος και στη συνέχεια τα φυτεύουμε σε γλαστράκια φυτωρίου. Για καλύτερο αποτέλεσμα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ορμόνη ριζοβολίας στη βάση του μοσχεύματος που αυξάνει σημαντικά το ποσοστό επιτυχίας του πολλαπλασιασμού.

Τα φυτά που προκύπτουν από τον πολλαπλασιασμό με μοσχεύματα έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με το αρχικό φυτό γκρέιπφρουτ από το οποίο πήραμε το μόσχευμα.

9. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ;

Η καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ προσβάλλεται από αφίδες (μελίγκρα), από κοκκοειδή (ψώρα) από το έντομο του ψευδόκοκκου (βαμβακάδα), του αλευρώδη, του θρίπα και από τον τετράνυχο. Επίσης, το έντομο του φυλλοκνίστη προσβάλλει την τρυφερή βλάστηση σε νεαρά φυτά γκρέιπφρουτ, κάνοντας τα φύλλα να συστρέφονται και να παραμορφώνονται.

Για την βιολογική καταπολέμηση των εντομολογικών προσβολών, την περίοδο της άνοιξης, του καλοκαιριού και του φθινοπώρου, ψεκάζουμε προληπτικά με βιολογικά εντομοκτόνα όπως ο θερινός πολτός, τα άλατα καλίου και η φυσική πυρεθρίνη.

Η καλλιέργεια του γκρέιπφρουτ προσβάλλεται από τις μυκητολογικές ασθένειες της ανθράκωσης που δημιουργεί καστανές κηλίδες στους καρπούς και από τη φυτόφθορα που προσβάλει τις ρίζες και τη βάση του κορμού των δέντρων.

Για την αντιμετώπιση της ασθένειας της ανθράκωσης, ψεκάζουμε τα δέντρα με βιολογικό σκεύασμα χαλκού. Για την καταπολέμηση του μύκητα της φυτόφθορα, αλείφουμε τον κορμό του δέντρου μέχρι το ένα μέτρο με βορδιγάλιο πολτό (γαλαζόπετρα με ασβέστη) και φροντίζουμε η βάση του κορμού του δέντρου να μην έρχεται σε επαφή με το νερό άρδευσης.

10. Πότε ωριμάζουν οι καρποί του γκρέιπφρουτ;

Ανάλογα την ποικιλία γκρέιπφρουτ που καλλιεργούμε, οι καρποί μπορεί να ωριμάζουν από τον Οκτωβρίου, μέχρι τις αρχές της άνοιξης. Το φρούτο ωριμάζει πάνω στο δέντρο παίρνοντας ένα έντονο κίτρινο χρώμα, ενώ αν το αφήσουμε λίγο παραπάνω μεγαλώνει περισσότερο και γίνεται πιο γλυκό. Μετά τη συγκομιδή των καρπών του γκρέιπφρουτ, η ωρίμανση τους σταματά και μπορούν να διατηρηθούν χωρίς πρόβλημα σε θερμοκρασία δωματίου για λίγες εβδομάδες ενώ στο ψυγείο θα συντηρηθούν για ακόμα περισσότερο καιρό.